W pierwszej części omawiamy wykroczenia z art. 54–56 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, zwanej dalej ustawą.
NIEWYKONANIE POLECENIA PORZĄDKOWEGO – art. 54 ust. 1
Wykroczenie zdefiniowane w art. 54 ust. 1 ustawy polega na niewykonaniu polecenia porządkowego, wydanego na podstawie ustawy, regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej przez służby porządkowe lub służby informacyjne. Należy wskazać, że osoby obecne na imprezie masowej zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy są zobowiązane zachowywać się w sposób niezagrażający bezpieczeństwu innych osób obecnych na imprezie, a w szczególności przestrzegać postanowień regulaminów obiektu i imprezy.
Zachowanie niezgodne z przepisami zawartymi we wskazanych dokumentach, w tym zakłócenie porządku publicznego, daje prawo służbom porządkowym lub informacyjnym wydawania poleceń porządkowych, a w razie niewykonania tych poleceń – wezwania osób do opuszczenia imprezy masowej. Użyte w treści przepisu określenia „służby porządkowe lub służby informacyjne” zostały zdefiniowane w ustawie. Służby te mają prawo do sprawdzania uprawnień do przebywania na imprezie masowej, legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości oraz przeglądania zawartości bagaży i odzieży osób w przypadku podejrzenia, że wnoszą one lub mają broń lub inne niebezpieczne przedmioty, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne, materiały pożarowo niebezpieczne, napoje alkoholowe, środki odurzające lub substancje psychotropowe.
Odmowa poddania się opisanym czynnościom nie będzie stanowiła wykroczenia określonego w art. 54 ust. 1 ustawy, ale odmawiający może być niewpuszczony na imprezę masową. Samo zakłócenie porządku publicznego (czyn taki może stanowić wykroczenie określone w art. 51 par. 1 lub 2 k.w.) również nie będzie wykroczeniem określonym w art. 54 ust. 1. Stanie się nim dopiero w chwili niewykonania polecenia przedstawicieli uprawnionych służb, mającego na celu przywrócenie lub zaprowadzenie porządku1.
Przepis tego artykułu nie określa czasu i miejsca, w których porządkowy ma prawo wydawać polecenia, a uczestnik imprezy obowiązek stosowania się do nich. Na pewno będzie to okres trwania imprezy oraz teren obiektu, na którym się odbywa. Wydaje się jednak, że uczestnik musi podporządkować się poleceniu także przed wejściem na teren obiektu oraz po jego opuszczeniu, jeśli służby porządkowe lub informacyjne wykonują tam swoje obowiązki związane z zapewnieniem bezpieczeństwa imprezy masowej2.
Przy omawianiu tego przepisu warto zwrócić uwagę na fakt, że przepisy karne powinny być ujęte w ustawie lub w rozporządzeniu, tj. w aktach prawa powszechnie obowiązującego, a nie w regulaminach wydawanych przez prywatne podmioty, jak ma to miejsce w przypadku regulaminu obiektu, terenu czy imprezy masowej. Sprawę tę w swojej skardze przedłożył do Trybunału Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 20 maja 2014 r. (sygn. akt 17/13) stwierdził niekonstytucyjność tych zapisów, innymi słowy, nakładanie grzywien za złamanie postanowień zawartych w regulaminach obiektu (terenu) lub imprez masowych jest niezgodne z konstytucją. Przepis w tym zakresie traci swoją moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (wyrok został ogłoszony 28 maja 2014 r.).
PRZEBYWANIE W MIEJSCU NIEPRZEZNACZONYM DLA PUBLICZNOŚCI – art. 54 ust. 2
Wykroczenie opisane w art. 54 ust. 2 ustawy polega na przebywaniu uczestnika imprezy w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności lub sektorze innym niż wskazany na bilecie albo innym dokumencie uprawniającym do przebywania na imprezie i nieopuszczeniu tego sektora mimo wezwania osoby uprawnionej. Zgodnie z dyspozycją art. 3 pkt 10 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy organizator imprezy masowej sportowej określa w regulaminie obiektu sportowego miejsca nieprzeznaczone dla publiczności. Informacja o takich miejscach zawsze musi znaleźć się w regulaminie obiektu (terenu), a w praktyce są one oznaczone tablicami informacyjnymi lub piktogramami. Brak takich oznaczeń lub określenia w regulaminie powoduje bezkarność osób znajdujących się w miejscach, które zdaniem organizatora nie są przeznaczone dla publiczności. Dla bytu tego wykroczenia bez znaczenia są czas i powody, dla których uczestnik imprezy znalazł się w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności. Może to być nawet chwila. Nie można oczywiście wykluczyć sytuacji, że powodem wejścia w strefę zabronioną będzie chęć zapewnienia sobie bezpieczeństwa, np. schronienia się przed agresją innych uczestników imprezy. Wówczas zastosowanie będzie miał stan wyższej konieczności. W takim przypadku osoba taka nie poniesie odpowiedzialności za swój czyn3.
NIEWYKONANIE POLECENIA WYDANEGO PRZEZ POLICJĘ LUB ŻW – art. 55
Art. 55 ustawy definiuje wykroczenie polegające na niewykonaniu polecenia wydanego przez Policję lub Żandarmerię Wojskową w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej. W sytuacji, gdy działania służby porządkowej są nieskuteczne, organizator lub kierownik do spraw bezpieczeństwa ma obowiązek wystąpienia do Policji lub Żandarmerii Wojskowej (jeżeli impreza jest przeprowadzana na terenach będących w zarządzie jednostek MON) o udzielenie pomocy.
W takim wypadku służby porządkowe i służby informacyjne wykonują polecenia funkcjonariuszy tych organów (art. 22 ust. 6 ustawy). Zatem sprawcą tego wykroczenia może być uczestnik imprezy masowej, ale również członek służby porządkowej lub służby informacyjnej, który nie wykona polecenia Policji lub Żandarmerii Wojskowej. W zakresie polecenia porządkowego, należy stosować uwagi zawarte wcześniej.
WNOSZENIE LUB POSIADANIE ALKOHOLU – art. 56
Kolejnym wykroczeniem zawartym w ustawie jest opisane w art. 56 dotyczące wnoszenia lub posiadania napoi alkoholowych. Użycie w przepisie określenia „wnosi lub posiada” jest w pełni uzasadnione, gdyż uczestnik imprezy może wnieść na stadion napoje alkoholowe, natomiast w czasie imprezy już ich nie posiadać. Równocześnie uczestnik taki może nie wnieść na stadion napoju alkoholowego, ale posiadać go w trakcie imprezy. Rozróżnienie takie jest konieczne, gdyż posiadającemu napój alkoholowy często trudno jest udowodnić samo jego wniesienie. Bez znaczenia jest, czy wnoszący napoje alkoholowe następnie spożyje owe napoje w czasie trwania imprezy masowej4.
Pewną niejasność może stanowić określenie momentu, od którego zaczyna się wnoszenie. W takim przypadku pomocna może okazać się definicja czasu trwania imprezy masowej, zawarta w art. 3 pkt 6 ustawy. Według niej jest to okres od chwili udostępnienia obiektu lub terenu uczestnikowi imprezy masowej do chwili opuszczenia przez niego tego obiektu lub terenu. A więc wnoszenie rozpoczyna się w momencie przekroczenia bramy lub innego punktu wejścia do obiektu lub na teren5. Mimo że ustawa nie wyjaśnia pojęcia ,,napoje alkoholowe", to zgodnie z definicją zawartą w art. 46 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi są nimi produkty przeznaczone do spożycia zawierające alkohol etylowy pochodzenia rolniczego, o stężeniu przekraczającym 0,5 proc. objętościowych alkoholu.
Wyjątkiem od zakazu posiadania napojów alkoholowych jest sytuacja opisana w art. 8a ustawy, zgodnie z którym na imprezie masowej, z wyjątkiem imprez podwyższonego ryzyka, dozwolone jest podawanie i spożywanie napojów alkoholowych zawierających nie więcej niż 3,5 proc. alkoholu. Tak więc posiadanie legalnie kupionego na imprezie masowej alkoholu nie stanowi wykroczenia z art. 56 ustawy, pod warunkiem jednak, że jest on spożywany wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych.
nadkom. dr ARKADIUSZ GLISZCZYŃSKI
p.o. kierownika Zakładu Interwencji Policyjnych
Szkoły Policji w Słupsku
1 Zob. M. Stefański, Przepisy karne w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych, Palestra 1998, nr 3–4, s. 36–37.
2 Zob. W. Kotowski, B. Kurzępa, Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz do ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, Warszawa 2010, s. 169.
3 Por. G. Gozdór, Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz, wyd. 1, Warszawa 2009, s. 244–245.
4 Zob. W. Kotowski, B. Kurzępa, Bezpieczeństwo..., op.cit., s. 172.
5 Zob. W. Kotowski, B. Kurzępa, Wykroczenia pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2008, s. 680.
Do notatnika:
Art. 54 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych – Kto nie wykonuje polecenia porządkowego, wydanego na podstawie ustawy, regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej przez służby porządkowe lub służby informacyjne.
Przedmiot ochrony – bezpieczeństwo imprezy masowej.|
Strona przedmiotowa – polega na niewykonaniu polecenia porządkowego wydanego na podstawie przepisów prawa przez uprawnione podmioty.
Podmiot – powszechny (uczestnik imprezy).
Strona podmiotowa – wykroczenie formalne, które można popełnić przez zaniechanie zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie.
Art. 54 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych – Tej samej karze podlega, kto: w czasie trwania imprezy masowej przebywa w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności; przebywa w sektorze innym niż wskazany na bilecie wstępu lub innym dokumencie uprawniającym do przebywania na imprezie masowej i nie opuszcza tego sektora mimo wezwania osoby uprawnionej.
Przedmiot ochrony – bezpieczeństwo imprezy masowej.
Strona przedmiotowa – polega na przebywaniu w miejscu , które nie jest przeznaczone dla publiczności lub przebywaniu w sektorze innym niż wskazany na bilecie wstępu lub innym dokumencie uprawniającym do przebywania na imprezie masowej i nie opuszcza tego sektora mimo wezwania osoby uprawnionej.
Podmiot – powszechny (uczestnik imprezy).
Strona podmiotowa – wykroczenie formalne, które można popełnić przez zaniechanie zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie.
Art. 55 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych – Kto nie wykonuje polecenia wydanego przez Policję lub Żandarmerię Wojskową w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej.
Przedmiot ochrony – bezpieczeństwo imprezy masowej.
Strona przedmiotowa – polega na niewykonaniu polecenia wydanego przez Policję lub Żandarmerię Wojskową w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej.
Podmiot – powszechny (uczestnik imprezy oraz członek służby porządkowej lub służby informacyjnej).
Strona podmiotowa – wykroczenie formalne, które można popełnić jedynie przez zaniechanie zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie.
Art. 56 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych – Kto wnosi lub posiada na imprezie masowej napoje alkoholowe.
Przedmiot ochrony – bezpieczeństwo imprezy masowej (bezpieczny przebieg imprezy, w szczególności wolnej od uczestników będących pod działaniem napojów alkoholowych).
Strona przedmiotowa – polega na wnoszeniu lub posiadaniu na imprezie masowej napojów alkoholowych.
Podmiot – powszechny.
Strona podmiotowa – wykroczenie formalne, które można popełnić przez działanie lub zaniechanie, zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie.
Użyte określenia (wybrane):
Służby porządkowe – to osoby podlegające kierownikowi do spraw bezpieczeństwa, wyznaczone przez organizatora, legitymujące się ważną licencją pracownika ochrony fizycznej, o której mowa w odrębnych przepisach.
Służby informacyjne – osoby podlegające kierownikowi do spraw bezpieczeństwa, wyznaczone przez organizatora, w tym spikera zawodów sportowych.
Polecenie porządkowe – nakaz wydany przez określone w przepisie służby porządkowe konkretnemu uczestnikowi imprezy lub wszystkim jej uczestnikom, np. przez spikera. Może nim być np. nakaz zaprzestania zakłócania porządku publicznego albo nakaz właściwego zachowywania się.
Wnoszenie – to okres od chwili udostępnienia obiektu lub terenu uczestnikowi imprezy masowej do chwili opuszczenia przez niego tego obiektu lub terenu. A więc wnoszenie rozpoczyna się w momencie przekroczenia bramy lub innego punktu wejścia do obiektu lub na teren.
UWAGA!
1. Uczestnik imprezy, który nie wykona polecenia sprzecznego z prawem, nie może odpowiadać za popełnienie wykroczenia z art. 54 ust. 1 ustawy.
2. Uczestnik imprezy masowej, który kierując się chęcią zapewnienia sobie bezpieczeństwa, np. schronienia się przed agresją innych uczestników imprezy, będzie przebywał w strefie zabronionej, nie poniesie odpowiedzialności za swój czyn.
Zobacz także:
Zmiany w postępowaniu przygotowawczym (cz. 3) (nr 115/10.2014)
Zmiany w postępowaniu przygotowawczym (cz. 2) (nr 114/09.2014)
Zmiany w postępowaniu przygotowawczym (cz. 1) (nr 113/08.2014)