Rozstrzygnięcia, o których była mowa w pierwszej części artykułu, zostają sformułowane w decyzji administracyjnej. Zgodnie z treścią § 3 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 14 maja 2013 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów oddelegowanie do pełnienia służby poza Policją należy do kategorii tzw. spraw osobowych, a tym samym właściwą formę rozstrzygnięcia stanowi rozkaz personalny. Jak wynika z § 19 tego rozporządzenia, nawiązanie, zmiana i rozwiązanie stosunku służbowego następują przez wydanie rozkazu personalnego odpowiednio o mianowaniu, wyznaczeniu lub powołaniu na stanowisko służbowe, przeniesieniu, zwolnieniu lub odwołaniu z tego stanowiska albo o zwolnieniu ze służby.
DECYZJA ADMINISTRACYJNA
Do postępowania zaś w sprawach osobowych dotyczących nawiązania, zmiany i rozwiązania stosunku służbowego w zakresie nieuregulowanym rozporządzeniem stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Powyższy przepis koresponduje z treścią art. 36 ust. 2 ustawy o Policji. Co prawda literalne brzmienie tego przepisu wskazuje, iż policjantowi przysługuje prawo odwołania wyłącznie od rozstrzygnięcia o oddelegowaniu. Jednakże taki zapis legislacyjny ma na celu podkreślenie tego, że także i to właśnie rozstrzygnięcie może zostać zaskarżone odwołaniem. Z uwagi na brak jakichkolwiek innych przepisów do wniesienia odwołania stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Termin ten wynosi 14 dni i jest liczony od daty doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie. Odwołanie wnosi się do ministra właściwego do spraw wewnętrznych za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji.
ODWOŁANIE Z ODDELEGOWANIA
Artykuł 36g ustawy o Policji przewiduje przesłanki odwołania policjanta z oddelegowania. W szczególności przesłanki te można podzielić na obligatoryjne i fakultatywne. Komendant Główny Policji jest obowiązany do odwołania z oddelegowania (ustawodawca używa stwierdzenia „odwołuje policjanta”) w przypadku: 1) konieczności zwolnienia go ze służby w Policji, 2) na uzasadniony wniosek instytucji krajowej, 3) na wniosek policjanta.
Dla przypomnienia należy wskazać, iż obligatoryjność działania organu oznacza, iż jest on związany ustawowym poleceniem dokonania określonej czynności i nie ma możliwości odstąpienia od niej. W sytuacji, gdy podstawą odwołania z oddelegowania jest konieczność zwolnienia policjanta ze służby, organ zawiadamia o tym instytucję krajową. Zawiadomienie powinno zasadniczo dotyczyć jedynie faktu zaistnienia konieczności zwolnienia policjanta ze służby, natomiast brak jest podstaw do informowania tej instytucji o przesłankach i podstawie prawnej zwolnienia. W związku z tym że samo oddelegowanie jest dokonywane w drodze rozstrzygnięcia administracyjnego, to także odwołanie ma taki sam charakter. Co oznacza, iż w pełni jest uzasadnione nadanie mu rygoru natychmiastowej wykonalności, zwłaszcza w ramach odwołania wynikającego z art. 36g ust. 1 ustawy o Policji. Przesłanki uzasadniające odwołanie na tej podstawie nie muszą przy tym ograniczać się li i jedynie do tych, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy. Na takie twierdzenie pozwala treść art. 36h ust. 2 ustawy o Policji. Tym samym znamię „konieczności” występujące w normie art. 36g ust. 1 nie pozostaje w łączności z tzw. obligatoryjnymi podstawami zwolnienia, ale obejmuje każdą możliwą podstawę zwolnienia ze służby.
Jeśli podstawą odwołania jest wniosek instytucji krajowej, wówczas następuje to bez zgody policjanta. Właściwa instytucja, składając Komendantowi Głównemu Policji wniosek o odwołanie policjanta z oddelegowania, zawiadamia o tym policjanta. Odwołanie następuje nie wcześniej niż z upływem 30 dni od dnia złożenia wniosku. Natomiast w przypadku złożenia wniosku przez oddelegowanego policjanta odwołanie następuje w terminie do 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Komendant Główny Policji powiadamia o wpłynięciu takiego wniosku właściwą instytucję krajową.
ODWOŁANIE FAKULTATYWNE
Ustawodawca wprowadził jedną przesłankę odwołania fakultatywnego. Jak wynika z art. 36g ust. 4 ustawy o Policji, Komendant Główny Policji, z uwagi na uzasadnione potrzeby Policji, może odwołać policjanta z oddelegowania bez jego zgody, zawiadamiając o tym instytucję krajową oraz policjanta. Odwołanie następuje nie wcześniej niż z upływem 30 dni od dnia zawiadomienia. Jak już wskazano wyżej, odwołanie ma charakter decyzji administracyjnej. Dodatkowo będzie to decyzja podejmowana w ramach tzw. uznania administracyjnego. Z tego powodu organ powinien każdocześnie wykazać istnienie „uzasadnionych potrzeb Policji”. Jednocześnie organ nie ma obowiązku bardzo szczegółowego ich doprecyzowania. Potrzeby Policji mogą bowiem obejmować różnorodność zdarzeń uprawniających do odwołania z oddelegowania. Wystarczające są zarówno braki kadrowe, jak i potrzeba wykorzystania wiedzy, umiejętności i zdobytego doświadczenia funkcjonariusza w ramach służby pełnionej w strukturach organizacyjnych Policji.
TERMINY ODWOŁANIA
Wyznaczone przez ustawę terminy odwołania z oddelegowania mogą być skracane. Wynika to wprost z art. 36g ust. 5, który stanowi, iż terminy, o których mowa w ust. 2–4, mogą być skracane za porozumieniem Komendanta Głównego Policji, instytucji krajowej, instytucji zagranicznej lub instytucji finansującej oraz zainteresowanego policjanta. Z przepisu tego wynika kilka istotnych okoliczności. Po pierwsze, przepis ten nie daje podstaw do wydłużania terminów określonych w ustawie, a jedynie do ich skrócenia. Wobec czego należy uznać, iż terminy określone w art. 36g ust. 2–4 ustawy o Policji mają charakter gwarancyjny, rozumiany w taki sposób, że są to terminy maksymalne. Po drugie, do skrócenia tych terminów jest wymagany konsensus wszystkich podmiotów. Brak zgody któregokolwiek z podmiotów – w omawianym obszarze będą to Komendant Główny Policji, instytucja krajowa oraz policjant – niweczy możliwość skrócenia okresu odwołania z oddelegowania.
POWRÓT DO POLICJI
Po odwołaniu policjanta z oddelegowania przełożony właściwy w sprawach osobowych mianuje go na stanowisko nie niższe niż zajmowane przed oddelegowaniem. Odwołanie z oddelegowania powoduje więc niejako „powrót do macierzy”, policjant wraca co do zasady do sytuacji kadrowej, w jakiej pozostawał przed oddelegowaniem. Przy czym jest możliwe mianowanie go nie tylko na stanowisko równorzędne z tym, jakie zajmował uprzednio, ale nawet na stanowisko wyższe. Szczególną sytuacją kadrową jest natomiast mianowanie na stanowisko równorzędne z tym, jakie policjant zajmował w instytucji krajowej. Dla przypomnienia – jednym z rozstrzygnięć zawartych w rozkazie personalnym o oddelegowaniu do pełnienia służby instytucji krajowej jest zaliczenie stanowiska służbowego w instytucji krajowej do odpowiedniej grupy zaszeregowania oraz ustalanie policyjnego stopnia etatowego, stosownie do zaszeregowania stanowisk służbowych policjantów. Zatem jest to w praktyce korzystniejsze rozwiązanie. Musi wyrazić na nie zgodę Komendant Główny Policji. Jest to uprawnienie tego podmiotu podejmowane w ramach stosunku nadrzędności wobec podległych policjantów (niezaskarżalne). Z powyższego dobrodziejstwa ustawodawca wyłączył określone grupy funkcjonariuszy. Nie dotyczy ono bowiem policjantów, którzy podlegają zwolnieniu ze służby na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 3–5 oraz ust. 2 pkt 1, 2, 5 i 8 albo wobec których orzeczono karę dyscyplinarną wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe.
mec. Magdalena Będziejewska-Michalska
radca prawny