Zespół otępienny, choroba Alzheimera i inne dolegliwości związane z wiekiem utrudniają funkcjonowanie osób nimi dotkniętych i ich najbliższych. Są także przyczyną zaginięć, a zaawansowany rozwój choroby może utrudniać szybkie odnalezienie osoby.
13 września 2023 r. w siedzibie Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w Warszawie odbyła się konferencja pn. „Zaginięcia wśród osób z zespołem otępiennym – jak zapewnić bezpieczeństwo podopiecznym?”. Kilkugodzinne obrady pod hasłem „Wiedza, wsparcie, współdziałanie” zgromadziły specjalistów z Policji, lekarzy, psychologów i działaczy zajmujących się chorymi.
Spotkanie poprowadziła Izabela Jezierska-Świergiel, wiceprezes Fundacji Itaka – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Gości przywitali: zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Valeri Vachev, prezes Alzheimer Polska Zygmunt Wierzyński, dyrektorka Centrum Projektów Społecznych, współprzewodnicząca Komisji Ekspertów ds. Osób Starszych przy RPO Barbara Imiołczyk oraz insp. Michał Grzelec, zastępca dyrektora Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji.
– Kwestia zaginięć jest traktowana w Policji w sposób bardzo poważny – zwrócił się do zebranych insp. Michał Grzelec. – Wskazuje na to choćby decyzja Komendanta Głównego Policji z końca ubiegłego roku o wsparciu komórek zajmujących się zaginięciami. To w skali kraju kilkaset etatów, którymi zostały wzmocnione zespoły prowadzące sprawy poszukiwawcze realizowane procesowo, ale także poszukiwania osób zaginionych.
Dyrektor Michał Grzelec podkreślił, że ze szczególną troską podchodzi się do zaginięć osób, które w różny sposób wykazują niesamodzielność – a więc do dzieci i osób starszych. – Zaginięcia osób z zespołem otępiennym dotyczą głównie osób starszych – dodał. – One rzadko są wyposażone w takie środki, jak telefon komórkowy, który by nam pomógł w ich namierzeniu i zlokalizowaniu. Musimy używać wszelkich technologii i dostępnych nam ludzi, aby taką sprawę doprowadzić do końca. Nasze przepisy są tak skonstruowane, że po ogłoszeniu zaginięcia tzw. poziomu pierwszego kierownik jednostki jest zobligowany do ogłoszenia alarmu na jej terenie.
Prof. dr hab. n. med. Tadeusz Parnowski, specjalista z dziedziny psychiatrii i psychogeriatrii wystąpił z prelekcją „Od diagnozy do zaginięcia”, w której zwrócił uwagę, że zmiany każdej przewlekłej choroby ośrodkowego układu nerwowego są charakterystyczne właśnie dla niej, a nie dla wieku. Każda choroba charakteryzuje się swoim przebiegiem i objawami, różnica między chorym człowiekiem w wieku 55 a 85 lat polega na innym zasobie sił żywotnych, a więc możliwości fizycznych, które pomogą mu przetrwać.
Mł. insp. Dorota Pater, radca Wydziału Profilaktyki Społecznej Biura Prewencji KGP omówiła sygnały alarmowe i sposoby, dzięki którym można rozpoznać osobę zagubioną, a asp. Piotr Luczek z Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób Biura Kryminalnego KGP powiedział o czynnikach ułatwiających poszukiwania. Mł. insp. Małgorzata Puzio-Broda radca WPiIO BK KGP przedstawiła skalę zjawiska zaginięć na podstawie danych policyjnych. Wynika z nich, że co roku odnajduje się więcej osób niż danego roku ginie, gdyż odnajdywani są lub powracają ludzie zgłoszeni jako zaginieni w poprzednich latach. W ubiegłym roku osoby powyżej 60. roku życia stanowiły ok. 16 proc. wszystkich zgłaszanych zaginięć – było ich 1921, odnalezionych 2006.
Organizatorami konferencji były: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Wydział Poszukiwań i Identyfikacji Osób BK KGP, Związek Stowarzyszeń Alzheimer Polska oraz Fundacja Itaka – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych.
Paweł Ostaszewski
zdj. Grzegorz Krzyżewski
