Etyka – ogół zasad i norm postępowania przyjętych w danej epoce i w danym środowisku; moralność. Nauka o moralności zajmująca się opisem, analizą i wyjaśnieniem rzeczywiście istniejącej moralności i ustalaniem dyrektyw moralnego postępowania¹.

Etyka zawodowa – zespół zasad i norm określających, jak z moralnego punktu widzenia (ze względu na dobro człowieka) powinni zachowywać się przedstawiciele danego zawodu. Dotyczy w szczególności zawodów o wyjątkowym prestiżu i znaczeniu, np. lekarza, nauczyciela, policjanta itd. Stanowi zastosowanie wartości i norm moralnych, występujących w danym społeczeństwie, w konkretnych sytuacjach zawodowych².

Etyka zawodowa policjanta³ – swoisty kodeks etyczny stanowiący istotne narzędzie zachowań organizacyjnych, mający wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizacji. Zasady etyki zawodowej funkcjonariusza Policji określa kodeks deontologiczny. Mając na uwadze znaczenie problematyki moralnej w wykonywaniu zawodu policjanta i jego służebną wobec społeczeństwa rolę, a także konieczność wzmocnienia oraz uzupełnienia obowiązków i praw policjanta wynikających z demokratycznie stanowionego prawa, wprowadzono „Zasady etyki zawodowej policjanta" stanowiące załącznik do zarządzenia nr 805 Komendanta Głównego Policji z 31 grudnia 2003 r. w sprawie „Zasad etyki zawodowej policjanta”.

• Zasady etyki zawodowej policjanta wynikają z ogólnych wartości i norm moralnych uwzględniających specyfikę zawodu policjanta. Kodeks etyczny jest pojęciem wielowymiarowym, którego sprecyzowanie zostało zapoczątkowane w latach 90. ubiegłego stulecia, a ostateczną formę – obowiązującą do dziś – sformułowano w ww. zarządzeniu. Jest to zbiór 24 zasad opisujących szczegółowo zachowania etyczne policjanta.

Europejski Kodeks Etyki Zawodowej Policji – kodeks obejmuje funkcjonariuszy Policji i służb policyjnych oraz innych służb, które zostały powołane i są kontrolowane przez państwo, a których nadrzędnym celem jest dbałość o przestrzeganie prawa i porządku w społeczeństwie obywatelskim, i które zostały upoważnione przez państwo do użycia siły lub skorzystania ze specjalnych uprawnień dla osiągnięcia tych celów. Kodeks jest prawnym instrumentem Rady Europy o randze rekomendacji⁴.

Etos – obyczaje, normy, wartości, wzory postępowania, składające się na styl życia i charakter danej grupy ludzi, określające jej odrębność⁵.

Etos potrzebny jest każdemu policjantowi z trzech głównych powodów:

• Nie sposób zarządzać jakością, tworzyć urząd – Policję przyjazną dla obywatela, bez swojego etosu, ponieważ jakość oznacza samokontrolę, a tę tworzy tylko pracowniczy etos. Etos potrzebny jest do właściwego kierowania podległymi pracownikami i funkcjonariuszami Policji.
• Etos stanowi warunek dobrego wizerunku Policji w rozwiniętej demokracji, w której stawia się głównie na jakość działania. Demokracja sprawia, że źle funkcjonujący urząd (Policja), generujący niezadowolenia lokalnej społeczności, prowadzi do destabilizacji struktur i zagraża stabilności zatrudnienia. Mnożą się wówczas skargi na działalność Policji, spada zaufanie.
• Etos potrzebny jest do właściwego funkcjonowania całej organizacji, a także każdego funkcjonariusza.

1 Po pierwsze człowiek. Działania antydyskryminacyjne w jednostkach Policji. Praktyczny poradnik, pod red. K. Łaszkiewicza, Warszawa 2013, s. 135.

2 Tamże.

3 Zarządzenie nr 805 Komendanta Głównego Policji z 31 grudnia 2003 r. w sprawie „Zasad etyki zawodowej policjanta” (Dz. Urz. KGP 2004 r. Nr 1, poz. 3).

4 Zalecenie Rec (2001) 10 Komitetu Ministrów dla państw członkowskich dotyczące Europejskiego Kodeksu Etyki Zawodowej Policji (przyjęte przez Komitet Ministrów 19 września 2001 r. na 765. sesji Zastępców Ministrów).

5 Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, PWN, Warszawa 2003, s. 858.