Problematyka zawarta w niniejszym artykule dotyczy postępowania policjantów w sytuacji podtopień u poszkodowanych. Trzeba wyraźnie zaznaczyć już we wstępie, że podtopienia nie są rzadkimi zdarzeniami. Przeciwnie, zdarzają się one dość często, na co zresztą wskazują między innymi statystyki publikowane na stronach Komendy Głównej Policji. Dlatego też policjant musi i powinien znać procedurę związaną z postępowaniem w sytuacji podtopień.
PODTOPIENIE A UTONIĘCIE
Podtopienie ma miejsce wtedy, gdy „całe ciało wraz z drogami oddechowymi jest zanurzone w cieczy”. Trzeba je odróżnić od zanurzenia, które z kolei występuje w sytuacji, gdy „przynajmniej twarz poszkodowanego wraz z drogami oddechowymi jest otoczona przez ciecz”. Podtopienie jest wynikiem tonięcia, które wiąże się z kolei z zaburzeniami w oddychaniu spowodowanymi podtopieniem bądź też zanurzeniem w cieczy, przy czym najczęściej jest to woda. Z kolei samo utonięcie oznacza „śmierć spowodowaną uduszeniem w kontakcie z wodą”. Utonięcie to swoisty rodzaj gwałtownego uduszenia, które spowodowane jest napływem wody do dróg oddechowych. Natomiast podtopienie to dostanie się płynu w obręb układu oddechowego, jednakże stan ten nie kończy się śmiercią. Z praktyki wynika, że człowiek tonie najczęściej w absolutnej ciszy, nie krzyczy, nie woła o pomoc. Zazwyczaj cały organizm w tym momencie nastawiony jest przede wszystkim na chwytanie oddechu, który może uratować życie. To zdecydowanie za mało, aby wołać skutecznie o pomoc. Po kilku sekundach daremnej walki ciało człowieka zaczyna schodzić na dno i jeżeli nie znajdzie się nikt, kto mógłby to ciało ewakuować z wody, to dojdzie niestety do utonięcia, czyli do śmierci.
Człowiek przeważnie tonie w pozycji pionowej. Jakby zapomina machać nogami, za to stara się odgarniać wodę rękoma. Nie może w tym czasie mówić, wydawać żadnych dźwięków, gdyż jest zanurzony w wodzie. Trzeba też dodać, że charakterystyczne są szklane i zwykle przymknięte oczy. Następnie ciało człowieka zaczyna dryfować na powierzchni wody.
PODTOPIENIA – OGÓLNE WYTYCZNE POSTĘPOWANIA RATOWNICZEGO
Jak już zauważono, w przypadku podtopienia, inaczej tonięcia, istotą jest duszenie się osoby poszkodowanej z powodu braku powietrza. Problemem jest także hipotermia, która powoduje wiele zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu osoby poszkodowanej. Niemniej jednak, podejmując czynności ratunkowe, trzeba czasami brać pod uwagę i inne czynniki, które mogły przyczynić się do podtopienia. Innymi słowy, wszelkie objawy obserwowane u osoby wyciągniętej z wody mogą wynikać bezpośrednio z samego niedotlenienia, ale także mogą one być skutkiem sytuacji poprzedzającej sam epizod tonięcia.
Postępowanie ratownicze realizowane po podtopieniu powinno wyglądać w następujący sposób:
• Zadbaj o swoje bezpieczeństwo.
• Przeprowadź dokładne badanie ABC i zapewnij sobie pomoc drugiego ratownika.
• Pamiętaj o możliwości wychłodzenia poszkodowanego w wodzie. Z tego powodu zaleca się wydłużoną ocenę objawów krążenia i oddechu – do 60 sekund.
• Nie próbuj „wylewać wody z płuc” – nie jest to możliwe i tylko utrudnia prawidłowe leczenie.
• Stabilizuj kręgosłup szyjny i dbaj o komfort termiczny poszkodowanego (zdejmij mokre ubranie z poszkodowanego).
• W razie konieczności wykonaj RKO – zacznij od pięciu wdechów ratowniczych (u nieprzytomnego nieoddychającego rozważ rozpoczęcie wentylacji już w wodzie, zanim dotrzesz na brzeg lub wciągniesz poszkodowanego na pokład łodzi).
• l ‑Wezwij pomoc medyczną, numer 112 lub 999.
• Zapewnij poszkodowanemu wsparcie psychiczne i spokojne otoczenie.
• Regularnie wracaj do oceny ABC.
POSTĘPOWANIE RATOWNICZE PODCZAS ZAGROŻENIA SARS-CoV-2
W czasie trwania panującej pandemii pragniemy zwrócić szczególną uwagę na bezpieczeństwo podczas wykonywania zadań na wodach i terenach przywodnych, w trakcie których możemy zarazić się wirusem SARS-CoV-2.
Największe ryzyko transmisji wirusa powstaje podczas mowy, kaszlu, kichania, ale szczególnie w czasie uciśnięć klatki piersiowej i wentylacji zastępczej podczas RKO.
Bardzo dobrym przykładem dobrych praktyk w ratownictwie wodnym jest opracowanie ratowników legionowskiego WOPR, którzy uwzględniając wytyczne ERC COVID-19, jak również w kontakcie z przedstawicielami ratownictwa medycznego oraz środowiskiem lekarskim, opracowali Dobre praktyki w ratownictwie wodnym dotyczące przeciwdziałania szerzeniu się zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.
Zakończenie działań
1. W zależności od stanu poszkodowanego, jeśli nie wymaga on podejmowania czynności medycznych lub nie wyraża zgody, by interwencje wobec niego podjęła załoga ZRM – powinien zostać przetransportowany w najbliższe bezpieczne miejsce na brzegu, tak by ograniczyć czas przebywania osoby poszkodowanej pośród osób udzielających pomocy.
2. Jeśli osoba ratowana wymaga przekazania ZRM, należy ograniczyć liczbę osób postronnych oraz biorących udział w przekazaniu poszkodowanego.
3. Po zakończeniu działań przy poszkodowanym należy zdjąć fartuch barierowy i włożyć go do czerwonego worka.
4. Po powrocie załogi do bazy każdorazowo osoby biorące udział w akcji ratunkowej powinni umyć łódkę i zabezpieczyć odpady po zakończonej akcji.
5. ŚOI wielokrotnego użytku (np. przyłbice, okulary lub gogle) powinny zostać umyte w wyznaczonej strefie z wykorzystaniem bieżącej wody i detergentu.
6. Wszyscy biorący udział w akcji na samym końcu powinni zdjąć maski FFP2/FFP3 i wziąć prysznic2.
asp. szt. Łukasz Długołęcki i mł. asp. Piotr Konstantynowicz, Zespół Policji Wodnej Zakładu Szkoleń Specjalnych Centrum Szkolenia Policji w Legionowie
Czynności medyczne zgodne z Wytycznymi ERC COVID-19
1 F. Hajnus, P. Świniarski, E. Tomszys, Dobre praktyki w ratownictwie wodnym dotyczące przeciwdziałania szerzeniu się zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.1
2 Tamże.
