Stylizowane na bilety lotnicze ogłoszenia o poszukiwaniu 20 wybranych osób pojawiły się na stronie policja.pl, policyjnym profilu Facebook oraz koncie Twitter. Kampanię przygotowały wspólnie Biuro Komunikacji Społecznej KGP i Biuro Kryminalne KGP.

– Szukamy sposobów, by ująć osoby, które skutecznie ukrywają się przez wiele lat. Liczy się każda pomoc – mówi naczelnik Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji mł. insp. Grzegorz Prusak. – Na stronie policja.pl, w zakładce „poszukiwani”, można znaleźć ich zdjęcia, dane osobowe oraz opis popełnionego przestępstwa. Im więcej osób tam zajrzy i zechce nam pomóc, tym lepiej.

POLICJA ROZDAJE BILETY

W ubiegłym roku Policja za pośrednictwem tego portalu otrzymała około 5 tys. informacji, z których blisko 150 zawierało dokładny adres przebywania osób poszukiwanych. Większość z tych informacji została pozytywnie zweryfikowana i dokonano zatrzymań.

Jak wynika z wewnętrznych ustaleń KGP, około 80 proc. wszystkich poszukiwanych przebywa poza granicami Polski. Odnalezienie, a potem zatrzymanie takich osób nie zawsze zależne jest od polskiej Policji.

– Dlatego musimy mieć dokładne dane i informacje, gdzie one przebywają. Ze względów formalnych nie wszystkie osoby poszukiwane, ukrywające się za granicą podlegają procedurze wydania europejskiego nakazu aresztowania (ENA) czy wszczęcia poszukiwań międzynarodowych – mówi radca BK KGP mł. insp. Grzegorz Mierzejewski. – Przygotowując akcję darmowych „biletów lotniczych“ od Policji, wyselekcjonowaliśmy 22 osoby, z czego 20 jest poszukiwanych przez wyspecjalizowane zespoły poszukiwań celowych wydziałów kryminalnych komend wojewódzkich i Komendy Stołecznej Policji. Osoby te poszukiwane są za popełnienie przestępstw o największym ciężarze gatunkowym. To zabójcy lub kierownicy zorganizowanych grup przestępczych.

Policja oczywiście żadnych darmowych biletów lotniczych nie rozdaje. Ale wykorzystując nieograniczony zasięg mediów społecznościowych, liczy na poczucie humoru i odzew społeczeństwa. Głównie rodaków zza granicy.

– Może ktoś mieszkający w Niemczech, Francji czy Wielkiej Brytanii kogoś z naszej „listy pasażerów” rozpozna. A może ktoś zmęczony ukrywaniem się, sam zgłosi się na policję. Być może zrobiłby to dawno, tylko nie stać go finansowo na powrót do kraju… My gwarantujemy nie tylko miejsce w samolocie, ale także stałą opiekę podczas całej podróży, włącznie z dowozem do miejsca pobytu – dodaje mł. insp. Grzegorz Mierzejewski. – Kampanię rozdawania biletów prowadziliśmy w styczniu, ale nie ma daty jej zakończenia. Promocja trwa.

KOLEŻEŃSKIE WSPARCIE

Do tej kampanii medialnej Policji przyłączyły się Straż Graniczna i Służba Więzienna. SG na swojej stronie zamieściła post: „Bardzo chętnie pomożemy i w imieniu polskiej Policji przekażemy bilety zainteresowanym. Wystarczy zgłosić się do najbliższej placówki SG lub podejść do kontroli na dowolnym przejściu granicznym. Obywatelu, nie bądź zazdrosny i pomóż zwycięzcom odebrać nagrodę”. SW do oferty Policji i SG dodała własną: „Jeśli nie przekonała was oferta darmowych biletów lotniczych polskiej Policji ani oferta Straży Granicznej pomocy w ich odbiorze może zainteresuje was bonus od Służby Więziennej. Do oferty naszych kolegów dodajemy, całkowicie gratis, pobyt w jednym z ponad 120 naszych ośrodków. Zapewniamy pokój w standardzie „en suite”, pełne wyżywienie oraz niepowtarzalny widok z okna. Do tego zapewniamy pełną ochronę 24/7 podczas pobytu w naszych obiektach należących do najlepiej strzeżonych w kraju. Nie zwlekaj i już dziś skorzystaj z okazji”.

KALENDARZ, KARTKA Z WAKACJI I LIGA PRZESTĘPCÓW

Kampanię pod nazwą „Policja rozdaje bilety lotnicze” przygotowała KGP. Ale nie była to ani jedyna, ani pierwsza niekonwencjonalna akcja medialna z użyciem mediów społecznościowych, mająca na celu ujęcie najgroźniejszych przestępców. Działania tego typu prowadzono wcześniej w kraju, a także na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej zrzeszonych w Europejskiej Sieci Zespołów Poszukiwań Celowych (ENFAST).

30 stycznia 2016 r. Europol z inicjatywy ENFAST uruchomił w sieci stronę internetową www.eumostwanted.eu. Dzięki niej każda osoba może pomóc Policji w zatrzymaniu najbardziej poszukiwanych osób na terenie Europy, skazanych lub podejrzanych o popełnienie najpoważniejszych przestępstw o charakterze kryminalnym lub terrorystycznym na terenie Europy. Informacje można przekazywać policjantom anonimowo za pośrednictwem uruchomionej strony internetowej. Stworzenie tej platformy było pierwszą taką inicjatywą, która, mając na uwadze zwiększenie bezpieczeństwa w UE, połączyła na poziomie ogólnoeuropejskim już istniejące strony internetowe zawierające wizerunki osób poszukiwanych.

ENFAST przeprowadziła cztery kampanie medialne mające na celu przykucie uwagi jak największej liczby odbiorców i uzyskanie informacji przydatnych w odnalezieniu poszukiwanych niebezpiecznych osób.

Pierwszą kampanię zorganizowano w grudniu 2016 r. Wzięły w niej udział 24 kraje członkowskie sieci ENFAST. Polegała ona na tym, że każdego dnia od 1 do 24 grudnia każdy kraj miał przeznaczony jeden dzień na swoją akcję i odkrywał – niczym w kalendarzu adwentowym – okienka zdjęcie swojego poszukiwanego. W następnych dniach odkrywano kolejne kartki kalendarza, aż do świąt Bożego Narodzenia.

Kolejna kampania medialna odbyła się latem 2017 r. Polegała na tym, że Policja wysłała pocztówki z wakacji do najgroźniejszych przestępców wybranych przez każdy kraj zrzeszony w sieci ENFAST. Adresatami pocztówek byli przestępcy, na kartkach zaś widniały ich dane oraz wizerunki. Przeznaczona specjalnie do nich wiadomość była pozdrowieniem od organów ścigania i zaproszeniem do powrotu do kraju, a kartka skierowana do Krzysztofa Kusia z Polski zapowiadała dodatkowe atrakcje: „Cześć Krzysztof. Nie widzieliśmy się przez jakiś czas. Chcielibyśmy z tobą porozmawiać. Zarezerwowaliśmy ci duży pokój, a Smok Wawelski będzie na ciebie czekał w swojej jamie. Do miłego zobaczenia, Policja”.

Trzecią kampanię zorganizowano latem 2018 r., wykorzystując rozgrywane w Rosji mistrzostwa świata w piłce nożnej oraz popularność kolekcjonerskich albumów z naklejkami z wizerunkami piłkarzy. W tej akcji, przygotowanej przez Europol dla internautów, gracze budowali swoje drużyny, otwierając wirtualne karty z najintensywniej poszukiwanymi w Europie przestępcami. Europol na stronie EU Most Wanted – Crime League publikował wizerunki przestępców w formie minialbumu stylizowanego na album z rosyjskiego Mundialu. Kolejne karty z wizerunkami i danymi poszukiwanych listami gończymi można było odsłaniać, korzystając z kodów umieszczanych w mediach społecznościowych m.in. przez profil Polska Policja. By wejść na strony gry, należało wpisać podane w sieci kody. Po odsłonięciu karty można było w nią kliknąć i poznać sylwetkę przestępcy, aż do skompletowania całej drużyny. Tam także można było zgłaszać anonimowo informacje dotyczące poszukiwanych osób, mogące przydać się Policji w ich ujęciu. Wszystko to było niczym prawdziwa, wymagająca sporego zaangażowania gra. Nie było to specjalnie trudne, za to bardzo atrakcyjne i wciągające. Przecież na końcu pojawiała się twarz prawdziwego, niebezpiecznego przestępcy z flagą jego kraju i listą popełnionych przez niego przestępstw.

POLSKA ZAGADKA

Czwarta kampania medialna Europolu i ENFAST pod nazwą „Crime has no gender”, czyli „Przestępstwo nie ma płci” była pomysłem polskiej policjantki z Wydziału Poszukiwań i Identyfikacji Osób Biura Kryminalnego KGP, koordynującej Punkt Kontaktowy ENFAST w KGP. Zamysłem tej akcji było odnalezienie najbardziej niebezpiecznych kobiet w Europie, choć… w kampanii nie było powiedziane wprost, że chodzi właśnie o kobiety. Twarze poszukiwanych początkowo ukryte były za maskami, a dopiero później wyjaśniało się, że są nimi niebezpieczne panie.

– Zwróciliśmy uwagę społeczeństw europejskich na to, że kobiety również popełniają najcięższe zbrodnie. Ich odsetek jest mniejszy niż mężczyzn, ale jednak kobiety też potrafią być niebezpieczne – mówi autorka kampanii „Przestępstwo nie ma płci”.

Ta kampania medialna odniosła największy sukces ze wszystkich dotychczasowych organizowanych przez Europol we współpracy z siecią ENFAST. Dzięki niej zatrzymano 9 osób poszukiwanych. Jedną z nich była polska zabójczyni z Bydgoszczy, która ukrywała się w Niemczech.

– Zatrzymano ją tuż po starcie kampanii i to w niecałą dobę od chwili, gdy otrzymaliśmy pierwsze informacje o prawdopodobnym miejscu jej pobytu. Niezwłocznie nawiązaliśmy współpracę z niemieckimi kolegami specjalizującymi się w poszukiwaniu najgroźniejszych przestępców – dodaje przedstawicielka Punktu Kontaktowego ENFAST w BK KGP.

– Poszukiwana była bardzo zaskoczona zatrzymaniem. Zmiana wizerunku oraz ogromna ostrożność nie wystarczyły.

W tym roku Europol planuje kolejną akcję medialną skupioną na poszukiwaniu najniebezpieczniejszych osób w Europie. Polska Policja będzie miała w niej bardzo mocny akcent.

ANDRZEJ CHYLIŃSKI, DAWID MARCINIAK