SPOTKANIE W IPN

Gospodarzem wydarzenia był dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach. Gośćmi honorowymi byli rodzice śp. Marcina Kani – państwo Barbara i Bronisław. Na zaproszenie organizatora w promocji wzięła udział delegacja Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. z siedzibą w Katowicach i Katowickiego Oddziału OSRP 1939 r., z prezes Teresą Bracką i przewodniczącym oddziału Bolesławem Piątkiem na czele. Wśród zaproszonych gości byli m.in. członkowie OSRP 1939 r., funkcjonariusze Policji, pracownicy naukowi IPN, nauczyciele historii oraz uczniowie katowickich szkół.

Wydarzenie rozpoczął wspomnieniem o śp. Marcinie Kani Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

Podczas spotkania odbył się panel dyskusyjny poświecony książce, który poprowadził prof. Adrian Jusupović z Instytutu Historii PAN z udziałem: nadkom. Krzysztofa Musielaka – dyrektora Biura Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP, Michała Chlipały z Katedry Historii Medycyny UJ Collegium Medicum oraz Grzegorza Grześkowiaka – przedstawiciela Zarządu OSRP 1939 r. z siedzibą w Katowicach.

Podczas panelu omówiono publikacje zrealizowane w 2019 r. przez Ogólnopolskie Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. zs. w Katowicach we współpracy z Biurem Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP, Muzeum w Tarnowskich Górach czy Oddziałem IPN w Katowicach z okazji obchodów 100-lecia utworzenia Policji Państwowej. Wśród omawianych tematów nie zabrakło tych związanych z okresem niemieckiej okupacji Polski oraz z formacją, jaką była Polska Policja Generalnego Gubernatorstwa i jej funkcjonariusze, którzy byli zaprzysiężonymi żołnierzami ZWZ-AK.

KSIĄŻKA

Publikacja Policja Państwowa w powiecie zawierciańskim 1927–1939. Struktury, działalność, wojenne i powojenne losy funkcjonariuszy, autorstwa Marcina Kani, zapełnia białe plamy w historii przedwojennej formacji. W dotychczasowej literaturze poświęconej miastu Zawiercie, mimo upływu wielu lat od opisywanych wydarzeń, dzieje Policji Państwowej zostały bądź to w ogóle pominięte, bądź też ukazane w formie nad wyraz szczątkowej. Celem książki jest uzupełnienie wspomnianej luki przez przedstawienie stanu organizacyjnego Policji Państwowej w powiecie zawierciańskim w latach 1927–1939, prowadzonych przez nią działań związanych z utrzymaniem porządku i zwalczaniem przestępczości, wreszcie ukazanie ludzi tworzących struktury policji, a także zaprezentowanie ich losów – w tym przypadku także w okresie wykraczającym poza ramy czasowe formalnie wskazane w tytule. Późniejsze życiorysy byłych już funkcjonariuszy (a niejednokrotnie również ich rodzin) niemal we wszystkich przypadkach były naznaczone – w większym lub mniejszym stopniu – piętnem bycia przedwojennym „granatowym policjantem”.

WSPOMNIENIE

Śp. Marcin Kania (1970–2015) był przez wiele lat wybitnym i zasłużonym wolontariuszem Katowickiego Oddziału OSRP 1939 r. Od początku swojej działalności na rzecz stowarzyszenia priorytetem uczynił propagowanie patriotyzmu, szacunku dla historii ojczyzny. Kierował działania do młodzieży szkolnej, upowszechniając historię policji II RP, wiedzę na temat udziału jej funkcjonariuszy w wojnie oraz przypominając martyrologię polskich policjantów jako ofiar terrorów nazistowskiego i komunistycznego. Przez wiele lat współpracował z władzami samorządowymi Zawiercia, inicjując obchody upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej. Był autorem i współautorem opracowań naukowych, artykułów i periodyków poświeconych historii policji II RP i martyrologii jej funkcjonariuszy podczas II wojny światowej oraz w okresie Polski Ludowej. Od roku 1993 brał aktywny udział jako współorganizator ogólnopolskich obchodów rocznicowych w Katowicach przed Miejscem Pamięci Narodowej – Grobem Policjanta Polskiego, upamiętniających policjantów II RP jako ofiary zbrodni katyńskiej (kwiecień) oraz 17 września 1939 r., gdy wspominano agresję ZSRR na Polskę.

Za wybitne zasługi w propagowaniu historii policji II RP, jak i działań w powstawaniu „policyjnych znaków pamięci”, na wniosek Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. zs. w Katowicach, został uhonorowany odznaczeniami cywilnymi: przez szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Medalem „Pro Partia”, a przez przewodniczącego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Srebrnym Medalem Opiekuna Miejsca Pamięci Narodowej.

GRZEGORZ GRZEŚKOWIAK

zdj. IPN w Katowicach