Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa obchodzony jest w Polsce od 2012 r. Jego obchody łączą się z Międzynarodowym Dniem Uczestników Misji Pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych, który celebrowany jest od 2003 roku.
HISTORIA
Oba święta przypadają 29 maja. Jest to rocznica utworzenia UNTSO (United Nations Truce Supervision Organization – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Nadzorowania Rozejmu), której uczestnicy mieli monitorować przestrzeganie zawieszenia broni w pierwszym konflikcie izraelsko-arabskim w Palestynie. UNTSO, utworzona 29 maja 1948 r., była pierwszą misją pokojową ONZ. Niestety, jej mandat trwa do dziś, a nawet musiał być rozbudowany o UNDOF (United Nations Disengagement Observer Force – Siły ONZ ds. Nadzoru Rozdzielenia Wojsk na Wzgórzach Golan), powstałe po zajęciu przez Państwo Izrael części terytorium Syrii po wojnie Jom Kippur w 1973 r., i UNFIL (United Nations Interim Force In Lebanon – Tymczasowe Siły Zbrojne ONZ w Libanie), powstałe w 1978 r. w celu zapewnienia płynnego wycofania się Izraelczyków z okupowanej południowej części Libanu, zajętej po rajdzie armii żydowskiej w marcu 1978 r. Niestety siły ONZ w Libanie nie zdołały zapobiec naruszeniom rozejmu, masakrze uchodźców palestyńskich w obozach w Sabrze i Szatili w Libanie oraz najazdowi Izraela na Liban w 1982 r. Trzeba jednak pamiętać, że bez sił UN eskalacja konfliktów na tym terenie byłaby jeszcze większa. Na przestrzeni lat, zarówno w UNDOF, jak i w UNFIL, służyli Polacy.
UPAMIĘTNIENIE
Dzień Weterana Działań poza Granicami Państwa, ustanowiony przez Sejm RP w 2011 r., odbywa się pod hasłem „Szacunek i wsparcie”. W tym dniu szczególnie pamiętamy o uczestnikach misji i oddajemy hołd tym, którzy zginęli, wykonując zadania poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Obok rzeszy wojskowych, którzy od lat brali udział w misjach pokojowych, jest już duża grupa policjantów, którzy uczestniczyli i uczestniczą w takich operacjach. Funkcjonariusze pierwszy raz na misję wyjechali w 1992 r., prawie dokładnie dwa lata po utworzeniu Policji. W tym roku przypada 25. rocznica tego wydarzenia. Była to misja UNPROFOR (United Nations Protection Force – Siły Ochronne ONZ), która działała na terenie byłej Jugosławii. Pod sztandarem ONZ policjanci służyli ponadto w: Iraku, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Tadżykistanie, Kosowie i Gruzji. Z ramienia Unii Zachodnioeuropejskiej obecni byli w Albanii, wypełniając mandat OBWE w Chorwacji, a pod barwami Unii Europejskiej w Macedonii, Bośni i Hercegowinie oraz Sudanie. Z inicjatywy Departamentu Stanu USA działali jako Polski Kontyngent Policyjny dla Wsparcia Irackich Sił Policyjnych w Republice Iraku. W grudniu 2016 r. polscy policjanci zjechali z misji Unii Europejskiej w Afganistanie. Obecnie nasi funkcjonariusze są w Liberii (misja ONZ) oraz, z ramienia UE, w Gruzji, Kosowie i na Ukrainie. U naszych wschodnich sąsiadów służy także policjant z mandatu OBWE. Podczas wypełniania obowiązków poza granicami Polski sześciu policjantów poniosło śmierć, a 54 zostało rannych.
ODZNACZENI
Podczas obchodów centralnych w Giżycku, które odbyły się w dniach 27–28 maja br., pięciu „misjantom” wywodzącym się z Policji wręczono Odznaki Honorowe „Za zasługi w działaniach poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej”, przyznane przez ministra SWiA Mariusza Błaszczaka. Na uroczystości obecna była nadinsp. Helena Michalak, zastępca komendanta głównego Policji, a resort reprezentował Sebastian Chwałek, sekretarz stanu w MSWiA.
Wszyscy wyróżnieni otrzymali odznakę „Za Kosowo”. Odznaczeni zostali: podinsp. w st. spocz. Tomasz Tybuś z KPP w Kartuzach (KWP w Gdańsku) – służył w Liberii, Gruzji i dwa razy w Kosowie, podkom. w st. spocz. Zbigniew Kogut ze SPAP KWP w Rzeszowie – trzykrotnie w Kosowie, mł. asp. Marek Rogoziński z KPP w Grodzisku Wielkopolskim (KWP w Poznaniu) – trzykrotnie w Kosowie, sierż. sztab. w st. spocz. Paweł Kubiak z KMP w Częstochowie (KWP w Katowicach) – trzykrotnie w Kosowie oraz asp. sztab. w st. spocz. Piotr Wojciechowski z BOA KGP, który w latach 2001–2002 delegowany był do Kosowa. Wszyscy wyróżnieni mają status weterana poszkodowanego.
PAWEŁ OSTASZEWSKI
zdj. Maria Wojciechowska
