Konferencja „Etos zawodu policjanta dawniej i dziś” odbyła się pod patronatem Mariusza Błaszczaka, ministra spraw wewnętrznych i administracji. Patronat honorowy nad kampanią „Służąc, niesiemy bezpieczeństwo” sprawowali nadinsp. dr Jarosław Szymczyk, komendant główny Policji oraz Agata Wojtyszek, wojewoda świętokrzyski. Współorganizatorami kampanii byli: Biuro Komunikacji Społecznej KGP, Gabinet Komendanta Głównego Policji, Biuro Historii i Tradycji Policji KGP oraz Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939”. Patronat medialny sprawowali: miesięcznik „Policja 997”, dziennik „Echo Dnia”, TVP 3 Kielce oraz Radio Kielce.

W konferencji uczestniczyli m.in.: wojewoda świętokrzyski Agata Wojtyszek, senator RP Krzysztof Słoń, komendant wojewódzki Policji w Kielcach insp. Dariusz Augustyniak, wraz z kadrą kierowniczą garnizonu świętokrzyskiego, oraz prof. zw. dr hab. Jadwiga Stawnicka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, dyrektor Biura Komunikacji Społecznej KGP mł. insp. dr Iwona Klonowska, dyrektor Gabinetu Komendanta Głównego Policji mł. insp. Sławomir Litwin, dyrektor Biura Kadr, Szkolenia i Obsługi Prawnej KGP insp. Agata Janusz, komendant rektor WSPol. w Szczytnie mł. insp. dr Marek Fałdowski, nadkom. dr Anna Zubrzycka z Instytutu Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego Wydziału Bezpieczeństwa Wewnętrznego WSPol. w Szczytnie, pełnomocnik komendanta głównego Policji ds. ochrony praw człowieka mł. insp. Krzysztof Łaszkiewicz. A także naczelnicy wydziałów prezydialnych i komunikacji społecznej, pełnomocnicy ds. ochrony praw człowieka, koordynatorzy postępowaań dyscyplinarnych KGP, CBŚP, KWP oraz szkół Policji. Obecni byli również naczelnik Delegatury IPN w Kielcach dr Dorota Koczwańska-Kalita, przewodnicząca Świętokrzyskiego Oddziału Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.” Grażyna Szkonter, prezes Warszawskiego Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.” Michał Wykowski, dyrektor Wydziału Ogólnego, Zawodowego i Ustawicznego ZDZ w Kielcach Małgorzata Piórkowska-Berbeś oraz kapelan Wojewódzkiego Ośrodka Duszpasterskiego Policji w Kielcach ks. ppłk Grzegorz Kamiński.

Konferencja on-line transmitowana była do szkół Policji w kraju. Dzięki temu słuchaczki i słuchacze mogli w niej uczestniczyć. Przedsięwzięcie to przygotowali funkcjonariusze z Wydziału Komunikacji Społecznej i Prezydialnego KWP w Kielcach.

SŁOWO ORĘŻEM POLICJANTA

Wykład inauguracyjny „Być policjantem, czyli służyć. Rozważania o etosie służby policjanta” wygłosiła prof. zw. dr hab. Jadwiga Stawnicka z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Pani profesor problematyką policyjną zajmuje się od lat. Ma na swoim koncie wiele ważnych publikacji naukowych na ten temat, przez dwa lata prowadziła też projekt badawczy dotyczący komunikacji społecznej w Policji. Najbardziej interesowała ją kwestia działań werbalnych, użycie słowa jako oręża podczas trwania interwencji.

– Zadziwiła mnie bezstronność policjantów – mówiła pani profesor podczas wykładu. – I profesjonalizm. Wcześniej wydawało mi się, że każdy może się go nauczyć. Ale w służbie policyjnej konieczne jest jeszcze powołanie, przejawiające się w altruistycznej potrzebie pomocy drugiemu człowiekowi. Bez tej cechy i dziesięciolecia pracy nie pozwolą osiągnąć tak wysokiego poziomu, jaki widziałam nawet u młodych funkcjonariuszy, którzy do służby trafili z powołania.

KAMPANIE, DEBATY

Celem trwającej trzy miesiące kampanii „Służąc, niesiemy bezpieczeństwo” było upowszechnienie oraz popularyzowanie roli Policji w społeczeństwie. Ale także uwrażliwienie społeczeństwa na konieczność reagowania na przejawy przemocy (w tym rówieśniczej) oraz przypadki łamania praw człowieka. I wzmocnienie znaczenia etosu policyjnej służby. Wreszcie podniesienie poziomu wiedzy na temat historii Policji oraz jej roli w kształtowaniu pozytywnego wizerunku formacji.

Kampanię rozpoczęto 21 marca, bo jest to również Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Rasizmowi. Tego dnia dla mieszkańców województwa świętokrzyskiego otworzono wszystkie jednostki policyjne. Komendę wojewódzką odwiedziło około 1000 osób, komendy powiatowe ponad 3000. Zwiedzający interesowali się nie tylko funkcjonowaniem formacji, ale oglądali również gabinety komendantów, strzelnice i laboratorium kryminalistyczne.

Podczas trwania kampanii odbyło się czternaście debat zorganizowanych pod hasłem „Reaguję, nie kabluję”. Skierowane były do uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

– Dyskutowaliśmy o tym, że reakcja na to, że drugiemu człowiekowi dzieje się krzywda, nie jest frajerstwem, obciachem, donosem – mówił mł. insp. Gerard Bah, pełnomocnik komendanta wojewódzkiego Policji ds. ochrony praw człowieka, który był inicjatorem kampanii. – Promowaliśmy również aplikacje na smartfony Moja Komenda i Krajowa Mapa Zagrożeń Bezpieczeństwa.

Policjanci spotykali się też z cudzoziemcami, głównie zza wschodniej granicy, którzy studiują (około 600 osób) w uczelniach świętokrzyskich. Prowadzona była również akcja „Zostań policjantem”. Podczas spotkań z mieszkańcami, ale też w audycjach radiowych i programach telewizyjnych, policjanci zachęcali do wstąpienia w szeregi formacji.

KONKURSY

Istotnym elementem kampanii były konkursy dla funkcjonariuszy i pracowników Policji – wojewódzki dotyczył historii Policji, a ogólnopolski był konkursem literackim, na esej „Służba jest dla mnie...”. Ten ostatni cieszył się dużym zainteresowaniem, bo do komisji konkursowej wpłynęły aż 63 prace.

– Wypowiedzi są konstruowane w sposób kunsztowny, z zastosowaniem środków językowych precyzyjnie dobranych – oceniała nadesłane prace prof. zw. dr hab. Jadwiga Stawnicka, przewodnicząca jury. – Autorzy dochodzą do jakiegoś punktu i pozostawiają otwartość interpretacji dla odbiorcy. Robi to niesamowite wrażenie.

Eseje pisali policjanci mający zarówno dwa, trzy lata służby, jak i dwadzieścia. A także pracownicy Policji z różnym stażem. Słowami najczęściej pojawiającymi się we wszystkich pracach są „duma” i „szacunek”.

– Autorzy tak pięknie pisali o Policji, o swojej misji, o swojej pasji, że te eseje powinny być  swoistym drogowskazem dla młodych policjantów – mówiła mł. insp. dr Iwona Klonowska, wiceprzewodnicząca jury. – One są najlepszym przykładem, jak oddanych misji służenia społeczeństwu mamy policjantów i pracowników.

W komisji oceniającej prace były również mł. insp. Jolanta Jasieńczuk, naczelnik Wydziału Komunikacji Społecznej i Prezydialnego KWP w Kielcach oraz specjalista Elżbieta Pryciak z tego samego wydziału.

Podczas konferencji przedstawiono laureatów obu konkursów (nazwiska zwycięzców podajemy w ramkach). Nagrodzone eseje zostaną opublikowane w kolejnych numerach czasopisma „Policja 997”. Będzie można je przeczytać również w „Komunikatorze 997”.

NIE SPLAMILI MUNDURU

Funkcjonariusze przez swoje działania stanowią w oczach obywateli obraz państwa. Dlatego powinni być jednocześnie wzorem i przykładem do naśladowania, powinni też dbać o zachowanie odpowiednich standardów w swoim środowisku. Jeżdżąc po Polsce, spotykam wielu funkcjonariuszy, którzy słowa roty traktują dosłownie – napisał Mariusz Błaszczak, minister spraw wewnętrznych i administracji, w liście skierowanym do uczestników konferencji, nad którą sprawował patronat. Minister dodał, że jego misja, jako szefa resortu, służy m.in. budowaniu etosu służby policjanta.

– O etosie zawodu policjanta trzeba mówić – powiedział, otwierając konferencję, insp. Dariusz Augustyniak, komendant wojewódzki Policji w Kielcach. – Trudno zdefiniować, co to jest etos. Szkoły policyjne też tego nie nauczą. Uczą podstaw prawnych, dbają, żeby funkcjonariusze byli sprawni fizycznie.

Istnieje wiele definicji etosu, niektóre z nich były cytowane podczas konferencji. Najogólniej można powiedzieć, że etos to m.in. pewne wartości i normy, wzory postępowania, zachowania, styl życia, wizerunek, kultywowanie tradycji, podtrzymywanie tożsamości. Wzór stanowią funkcjonariusze przedwojennej Policji Państwowej.

O tym, że dochowali wierności słowom przysięgi, podczas konferencji mówił mł. insp. dr Marek Fałdowski, komendant rektor WSPol. w Szczytnie. W referacie „Z kodeksu moralnego polskiego policjanta... dobry żołnierz gardzi okrucieństwem” przedstawił losy funkcjonariuszy, którzy po 17 września 1939 r. znaleźli się na terenach okupowanych przez Sowietów. Trafili do obozu w Ostaszkowie, gdzie chciano ich zwerbować na informatorów, agentów czy tajnych współpracowników. Za wierność ojczyźnie zapłacili najwyższą cenę. Sowieci zamordowali 6311 funkcjonariuszy PP, ocalało niewiele ponad 100 osób.

– Dochowali wierności ojczyźnie i przysiędze – podkreślił komendant rektor. – Nie splamili polskiego munduru.

Współczesna Policja czerpie z tradycji II Rzeczypospolitej. Obecny zbiór etyki zawodowej policjanta ujęty został w Zarządzeniu nr 805 Komendanta Głównego Policji z 31 grudnia 2003 r. Złożony z 24 paragrafów dotyczy – jak mówiła w wykładzie inauguracyjnym prof. zw. dr hab. Jadwiga Stawnicka – czterech obszarów tematycznych: zachowania policjanta w sposób zgodny z obowiązującymi zasadami prawnymi i moralnymi; wskazanie postaw, jakie ma prezentować wobec osób, z którymi ma kontakt; określenie dyspozycji moralnych odnoszące się do przełożonych oraz wewnętrzne relacje między policjantami.

DZIELNICOWI O SOBIE I NIE TYLKO

Według badań przeprowadzonych od 1 do 7 marca 2017 r. przez CBOS , 70 proc. obywateli ocenia Policję jako skuteczną i dobrze funkcjonującą. Na ten wynik niewątpliwy wpływ mieli też dzielnicowi, przed którymi Policja stawia szczególne wyzwania.

Pod koniec 2016 r. mł. insp. dr Iwona Klonowska, dyrektor Biura Komunikacji Społecznej KGP, wraz z prof. zw. dr hab. Jadwigą Stawnicką podjęły się przeprowadzenia ogólnopolskiego badania wszystkich dzielnicowych. Licząca 50 pytań ankieta przesłana została pocztą elektroniczną do wszystkich dzielnicowych w kraju.

Przedstawienie wyników badania zajęłoby cały numer naszego miesięcznika. Warto jednak wspomnieć, że na pytanie „co jest istotą ich pracy?” dzielnicowi najczęściej odpowiadali, że służba społeczeństwu, niesienie pomocy w szerokim znaczeniu tego słowa. Uważają, że przyczyniają się do poprawy wizerunku Policji.

Aż 87 proc. dzielnicowych uważa, że powinni realizować zadania z zakresu profilaktyki społecznej. Wynik ten wskazuje na ich wielkie poczucie misji. Uważają też, że ułatwieniem byłoby ograniczenie ich obowiązków (74 proc.), dostępność szkoleń (17 proc.) i większe zainteresowanie społeczeństwa ich pracą.

Z przeprowadzonych badań – jak podkreśliła na konferencji mł. insp. dr Iwona Klonowska – zostanie sporządzonych 17 raportów dla komend wojewódzkich i KSP. Badania należy za jakiś czas powtórzyć.

TEŻ CHCĄ BYĆ BEZPIECZNI

Brak poczucia bezpieczeństwa wpływa negatywnie na każdego człowieka. Temat ten w wykładzie „Poczucie bezpieczeństwa osobistego policjantów czynnikiem wpływającym na etos zawodowy” poruszyła nadkom. dr Anna Zubrzycka z Instytutu Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego WSPol. w Szczytnie. Z badań, które prowadziła, wynika, że na utratę poczucia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszy i jego etos wpływ mają czynniki personalne (m.in. obniżona samoocena, nieradzenie sobie w trudnych sytuacjach); związane ze środowiskiem pracy (m.in. brak wsparcia ze strony przełożonych, niezrozumiałe, często sprzeczne polecenia); wreszcie czynniki związane ze środowiskiem społecznym (np. brak pewności jutra, brak wsparcia ze strony rodziny, patologie społeczne).

– Warunkiem do zapewnienia optymalnego poczucia bezpieczeństwa osobistego funkcjonariuszy powinno być stworzenie im odpowiednich warunków do realizacji zadań, umożliwienie doskonalenia kompetencji zawodowych i osobistych – mówiła dr Anna Zubrzycka. – Wykonawcami tych działań powinni być kadra kierownicza Policji, nauczyciele szkół Policji oraz sami policjanci.

PONADCZASOWE PRAWA CZŁOWIEKA

Przez lata Policję Państwową przedstawiano w złym świetle. Zarzucano, że strzelała do chłopów i robotników, zeznania wymuszała siłą, prześladowała mniejszości narodowe.

– Wszystko to były stereotypy – mówił w swoim wykładzie pt. „Idee praw człowieka dla Policji Państwowej Drugiej Rzeczypospolitej” mł. insp. Mariusz Skiba, naczelnik Wydziału Komunkacji KWP w Rzeszowie. – W przedwojennych „Przykazaniach policjanta” zapisane jest m.in., że powinien postępować tak, jak chciałby, żeby z nim postępowano. I żeby przestrzegał prawa.

O obowiązku respektowania przez współczesną Policję godności ludzkiej i praw człowieka mówił mł. insp. Krzysztof Łaszkiewicz, pełnomocnik komendanta głównego Policji ds. ochrony praw człowieka, w wystąpieniu „Potrzeby promocji wartości etycznych w Policji”. Podkreślił, że konieczne są zdecydowane działania w budowaniu etosu zawodowego policjanta. Ważne jest wyciąganie wniosków z popełnianych błędów oraz przyznawanie się do nich. Pełnomocnik komendanta głównego zwrócił też uwagę na źle pojmowaną solidarność, która niesie za sobą negatywne konsekwencje dla całej formacji.

GRAŻYNA BARTUSZEK
zdj. Krzysztof Chrzanowski

Laureaci konkursu historycznego:

I miejsce – insp. ksc Małgorzata Jońca z KPP w Sandomierzu

II miejsce – sierż. Andrzej Pawłowski z KP IV KMP w Kielcach

III miejsce ex aequo – asp. sztab. Emil Sadza z KPP w Skarżysku-Kamiennej i mł. asp. Grzegorz Kazuń z KP I KMP w Kielcach

Laureaci konkursu literackiego:

I miejsce – asp. sztab. Aneta Lichota z KWP w Olsztynie

II miejsce – asp. sztab. Zbigniew Olszak z KPP w Wolsztynie

III miejsce – Aleksandra Felskowska z KPP w Kościerzynie

Wyróżnienia:

Sierż sztab. Aneta Tekień z KMP w Biłymstoku

St. sierż. Dawid Borowiak z KPP w Mogilnie

Robert Słomiak z KWP w Katowicach

Post. Dominika Biczysko z KP V KMP w Łodzi

Marta Fałek z KPP w Pabianicach

Dariusz Witczak z KMP w Kaliszu

Dominik Zieliński z KPP w Wągrowcu

Nagrodzone eseje zostaną opublikowane w kolejnych numerach czasopisma „Policja 997”. Będzie można je przeczytać również w „Komunikatorze 997”.