Policjant skazany za przestępstwo mieszczące się w dyspozycji art. 94 ust. 1a ustawy o Policji musi zwrócić pomoc finansową, jaką otrzymał na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Obowiązek ten powstaje bez względu na to, kiedy pomoc została udzielona, jednak dopiero po jednoznacznym potwierdzeniu wystąpienia wszystkich okoliczności opisanych we wspomnianym artykule.

Wyrokiem z 23 września 2016 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, sygn. akt III SA/Kr 299/16, oddalił skargę byłego funkcjonariusza Policji od decyzji organu nakazującej mu zwrot pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego.

DYSPOZYCJA art. 94 ust. 1a

W omawianej sprawie organ zastosował art. 94 ust. 1a ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji, który nakłada na osobę skazaną prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 258 kodeksu karnego lub wobec której orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, obowiązek zwrotu pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego.

WYSOKOŚĆ ZWROTU

Wysokość zwrotu organ określił według par. 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 17 października 2001 r. w sprawie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego przez policjantów, który stanowi, że do ustalenia wysokości kwoty pomocy finansowej podlegającej zwrotowi przyjmuje się liczbę norm zaludnienia określoną w decyzji o przyznaniu pomocy finansowej oraz stawkę tej pomocy obowiązującą w dniu powstania obowiązku jej zwrotu.

WARUNKI WYDANIA DECYZJI

Z przywołanych przepisów wynika, że skazanie za przestępstwo mieszczące się w dyspozycji art. 94 ust. 1a ustawy powoduje konieczność zwrotu otrzymanej pomocy finansowej. Bez wpływu na powstanie tego obowiązku pozostaje fakt, kiedy pomoc została przyznana, oraz to, że niejako została skonsumowana (zużyto ją na określony cel). Jest to jeszcze jedna dolegliwość, jaką ponosi policjant w związku z popełnieniem przestępstwa i skazaniem go za nie. Warunkiem orzeczenia w drodze decyzji obowiązku zwrotu pomocy jest istnienie prawomocnego wyroku skazującego. Data uprawomocnienia się wyroku ma zaś istotne znaczenie, determinuje bowiem wysokość powstałego w ten sposób zobowiązania. Natomiast drugi parametr, tj. ilość przysługujących norm zaludnienia, jest taki sam, jak ten określony w decyzji o przyznaniu tej pomocy. Zatem może zdarzyć się i tak, że kwota zwracana będzie wyższa niż kwota otrzymana. Taki sposób wyliczenia niweluje potrzebę naliczania odsetek lub dokonywania waloryzacji. Oba instrumenty zostały zastąpione bardziej oczywistym i łatwiejszym do sprawdzenia sposobem obliczenia wysokości zwracanego świadczenia. Spełnia to także postulat transparentności przepisów i działania organów administracji. Każdy obowiązany może dokonać własnych obliczeń w tym zakresie.

PODSTAWY ROZSTRZYGNIĘCIA

Należy pamiętać, że ani organy Policji, ani sądy administracyjne nie są uprawnione do badania, czy rzeczywiście policjant popełnił przestępstwo, o którym mowa w art. 94 ust. 1a ustawy o Policji, nie badają też kwestii, kiedy policjant dowiedział się o wyroku, a jedynie badają fakt istnienia prawomocnego wyroku sądu karnego. Wyrok sądu odwoławczego staje się prawomocny z chwilą jego wydania, a wyrok sądu I instancji po bezskutecznym upływie terminu do wniesienia apelacji. Prawomocność jest okolicznością subiektywną, tzn. określaną na podstawie dat pewnych, a nie tego, kiedy oskarżony/skazany dowiedział się o treści wyroku. Data uprawomocnienia się wyroku skazującego jest faktem podlegającym ustaleniu w toku postępowania administracyjnego prowadzonego przez organy Policji. Stwierdzenie, że wyrok stał się prawomocny, nie mieści się jednak w kompetencjach tych organów, ale sądu. Wobec tego organy Policji powinny oprzeć swoje rozstrzygnięcie albo na odpisie wyroku opatrzonego stosowną klauzulą prawomocności, albo na zaświadczeniu wydanym przez organy sądu skazującego.

POTWIERDZENIE OKOLICZNOŚCI

Co do stwierdzenia, że zostało popełnione przestępstwo rodzajowo wymienione w art. 94 ust. 1a ustawy o Policji, to należy przyjąć, że ta okoliczność powinna wynikać z treści czynu przypisanego sprawcy, czyli czynu, za który został skazany. W niektórych wypadkach osiągnięcie korzyści majątkowej lub osobistej należy do znamion czynów zabronionych, podobnie jak działanie „w związku z wykonywaniem zawodu”. Jeśli jednak taki opis nie został z różnych względów ujęty w opisie czynu, to organ może posiłkować się treścią uzasadnienia wyroku. Dopiero jednoznaczne potwierdzenie tych okoliczności daje podstawę do nałożenia obowiązku zwrotu pomocy finansowej. 

mec. MAGDALEMA BĘDZIEJEWSKA-MICHALSKA
Biuro Kadr, Szkolenia i Obsługi Prawnej KGP