JAK ODDAWAĆ HONORY?
Oddanie honoru przez umundurowanego policjanta będącego w nakryciu głowy odbywa się w postawie zasadniczej. Z chwilą zbliżenia się przełożonego na trzy kroki policjant staje przodem i zwraca głowę w jego stronę oraz podnosi prawą rękę szybkim ruchem do daszka czapki, obrzeża hełmu lub beretu ułożoną tak, aby przedramię oraz złączone palce – wskazujący i środkowy – tworzyły linię prostą. Pozostałe palce dłoni są złożone i przyciśnięte kciukiem. Wystająca część palca środkowego powinna dotykać do brzegu daszka czapki, obrzeża hełmu lub beretu, tuż nad kątem prawego oka. Dłoń jest zwrócona ku przodowi, łokieć zaś skierowany w dół i na prawo w skos. Gdy przełożony minie policjanta, kończy on salutowanie, opuszczając szybkim ruchem rękę do położenia w postawie zasadniczej z jednoczesnym zwrotem głowy na wprost, po czym przyjmuje postawę swobodną. Salutując w miejscu (np. podczas meldowania się), policjant przytrzymuje rękę przy nakryciu głowy przez sekundę. Natomiast oddanie honoru bez nakrycia głowy odbywa się przez energiczne skinienie głowy.
KOMU I KIEDY ODDAWAĆ HONORY?
Policjant jest obowiązany oddawać honory:
1. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej
2. Marszałkom Sejmu i Senatu
3. Prezesowi Rady Ministrów
4. Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji
5. Komendantowi Głównemu Policji
6. Przełożonym, starszym i równym stopniem
7. Fladze państwowej i proporcowi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej podczas ich podnoszenia i opuszczania
8. Banderze wojennej podczas wchodzenia na okręt i schodzenia z okrętu oraz sztandarom policyjnym i wojskowym
9. Symbolom i miejscom upamiętniającym bohaterską walkę i męczeństwo narodu i innych narodów, jeśli są tam wystawione posterunki honorowe
10. W czasie uroczystości pogrzebowych z policyjną lub wojskową asystą honorową.
W czasie oficjalnego wykonywania lub odtwarzania hymnu Rzeczypospolitej Polskiej, hymnów innych państw, hasła Wojska Polskiego, sygnału „Służba wartownicza”, melodii „Śpij kolego” lub „Cisza” – policjanci występujący indywidualnie w umundurowaniu przyjmują postawę zasadniczą, a jeśli są w nakryciu głowy – salutują.
POLICYJNY SAVOIR-VIVRE
Policjantów obowiązuje wzajemne oddawanie honorów zarówno w czasie służby, jak i poza nią. Podwładni i młodsi stopniem oddają honory pierwsi, a policjanci równi stopniem jednocześnie. W miejscu – w nakryciu głowy i bez broni – policjant salutuje w postawie zasadniczej. Z chwilą zbliżenia się przełożonego na odległość trzech kroków policjant ustawia się przodem i zwraca głowę w jego stronę oraz oddaje honor.
W marszu, w nakryciu głowy i bez broni, policjant salutuje z jednoczesnym zwróceniem głowy w stronę przełożonego, po czym lewa ręka przyłożona lekko do lewego uda pozostaje nieruchoma. Palce ręki są złączone i wyprostowane. Salutowanie rozpoczyna się trzy kroki przed przełożonym.
Podczas wyprzedzania policjant rozpoczyna salutowanie w momencie zrównania się z przełożonym. Jeżeli przełożony wyprzedza policjanta, ten zaczyna salutować w chwili zrównania się z nim.
Jeżeli policjant jest w nakryciu głowy, a ma niesprawną prawą rękę lub zajęte obie ręce, w celu oddania honoru w miejscu przyjmuje postawę zasadniczą, staje przodem i wykonuje skłon głowy. W marszu wykonuje skłon głowy w stronę przełożonego w odległości trzech kroków. Jeżeli policjant ma zajętą prawą rękę w momencie zbliżania się do przełożonego, powinien pakunek przełożyć do lewej ręki, a prawą oddać honor. W przypadku kiedy policjant biegnie, to przy oddawaniu honorów przechodzi do kroku zwykłego.
W pomieszczeniach honory oddaje się przełożonym lub starszym stopniem przez powstanie, przyjęcie postawy zasadniczej i skłon głowy – tylko podczas ich pierwszego przybycia.
W miejscach, w których tę samą osobę spotyka się kilkakrotnie w krótkich odstępach czasu, np. w czasie przerw w naradach, odprawach, zajęciach szkoleniowych oraz miejscach pełnienia służby patrolowych i dyżurnych, honory oddaje się tylko podczas pierwszego spotkania.
W sytuacji, kiedy umundurowany policjant zna przełożonego, starszego stopniem występującego w ubiorze cywilnym, oddaje mu honory zgodnie z przepisami. Podwładny i młodszy stopniem będący w ubiorze cywilnym pozdrawia przełożonych, starszych stopniem, znajomych w sposób przyjęty w środowisku cywilnym. W każdym przypadku policjant przyjmujący honory ma obowiązek odpowiedzieć na nie w sposób podany w regulaminie.
Należy pamiętać, że policjant przebywający w miejscach publicznych w sytuacjach nieprzewidzianych w regulaminie zachowuje się w sposób zwyczajowo przyjęty, kierując się godnością osobistą i zasadami dobrego wychowania.
Są sytuacje, w których policjant nie ma obowiązku oddawania honorów:
1. Przechodzenie przez jezdnię oraz mijanie się w odległości większej niż (około) 15 kroków
2. Prowadzenie pojazdów lub obsługa maszyn i urządzeń
3. Bezpośredni udział w akcjach ratowniczych, udzielanie pomo-cy poszkodowanym oraz zabezpieczanie (ochrona) miejsc wypadków
4. Legitymowanie, doprowadzanie i konwojowanie osób oraz uczestniczenie w innych interwencjach porządkowych
5. Przebywanie w stołówkach, palarniach, czytelniach, poczekalniach, umywalniach (sanitariatach) i toaletach
6. Wykonywanie prac porządkowo-gospodarczych
7. Wykonywanie czynności służbowych wymagających koncentracji uwagi.
W KOŚCIELE
W trakcie nabożeństw o charakterze patriotyczno-religijnym odbywających się w obiekcie sakralnym, umundurowani policjanci będący bez nakrycia głowy oddają honory przez przyjęcie postawy zasadniczej. Podczas nabożeństwa rzymskokatolickiego oddawanie honorów przez poczet sztandarowy odbywa się w następujących przypadkach:
– po wejściu do obiektu sakralnego środkową nawą i zatrzymaniu się przed ołtarzem;
– w czasie czytania Ewangelii po słowach „Pan z wami, (…) słowa Ewangelii według świętego (…)” poczet przyjmuje postawę zasadniczą, sztandarowy wykonuje chwyt PREZENTUJ, a następnie salutuje przez pochylenie sztandaru; poczet sztandarowy wykonuje chwyt PREZENTUJ;
– po słowach kapłana „Ciałem i Krwią naszego Pana Jezusa Chrystusa” – przez przyjęcie postawy zasadniczej;
– w momencie podniesienia przez celebransa hostii sztandarowy salutuje sztandarem, natomiast dowódca i asystujący oddają honory;
– po opuszczeniu hostii poczet sztandarowy przyjmuje postawę zasadniczą (bez pochylania sztandaru), a dowódca i asystujący oddają honory; analogicznie poczet sztandarowy zachowuje się w momencie podniesienia i opuszczenia kielicha;
– podczas udzielania błogosławieństwa po słowach „Przyjmijcie Boże Błogosławieństwo” przez przyjęcie postawy zasadniczej.
Podczas uroczystości o charakterze państwowym lub patriotyczno-religijnym, np. apeli pamięci, apeli poległych, odsłonięcia pomnika, tablicy pamiątkowej i innych miejsc pamięci narodowej oraz uroczystych odpraw wart i uroczystej zmiany posterunku honorowego przed Grobem Nieznanego Żołnierza składane są wieńce i wiązanki. Policjanci składający wieńce, po ich ułożeniu przed symbolem, przyjmują postawę zasadniczą w jego kierunku i równocześnie oddają honor przez salutowanie, następnie wykonują zwrot w zależności od warunków ceremonii.
Zasady policyjnego savoir-vivre’u związane z oddawaniem honorów opisane są w przepisach służbowych. Ich przestrzeganie należy do obowiązków każdego policjanta, świadczy o kulturze osobistej i prezentuje kulturę organizacyjną całej formacji.
W następnym numerze o oddawaniu honorów w oddziałach i pododdziałach.
oprac. nadkom. ZBIGNIEW BARTOSIAK Biuro Historii i Tradycji KGP, kom. ARTUR DUSZAK Wydział ds. Ceremoniału Policyjnego GKGP
rys. Piotr Maciejczak
Na podstawie:
1. Zarządzenie nr 122 Komendanta Głównego Policji z 25 maja 2012 roku w sprawie ceremoniału policyjnego (Dz.Urz. KGP z 2012 roku, poz. 27)
2. Zarządzenie nr 7 Komendanta Głównego Policji z 1 marca 2013 roku w sprawie regulaminu musztry w Policji (Dz.Urz. KGP z 2013 r., poz. 8)
3. Ceremoniał policyjny w praktyce. Warszawa 2013 r.
