Symulatory coraz częściej stosowane są w procesie szkolenia i badań psychofizycznych kierowców pojazdów. Zapewniają bezpieczny trening zachowania się kierującego pojazdem w sytuacjach niebezpiecznych przy jednoczesnym braku możliwości stworzenia realnego zagrożenia dla innych uczestników ruchu drogowego. Wirtualna rzeczywistość daje możliwość jazdy i prowadzenia szkolenia w zróżnicowanych warunkach terenowych i pogodowych, niezależnie od czynników zewnętrznych oraz powtarzalność odbywanych ćwiczeń.

Pierwszy taki projekt dla polskiej Policji zrealizowały firma ETC-PZL Aerospace Industries we współpracy z Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie oraz Instytutem Techniki i Aparatury Medycznej ITAM z Zabrza. Symulator, oprócz doskonalenia techniki jazdy, umożliwia także trening w symulowanych warunkach różnych zagrożeń (ostrzał pojazdu, wybuch „samochodu pułapki” czy pożar cysterny), a także naukę taktycznej jazdy zespołowej kierowców jadących w kolumnie lub prowadzących działania pościgowo-blokadowe.

BUDOWA

Symulator składa się ze stanowisk instruktora i operatora, kabiny samochodu osobowego na ruchomej platformie o sześciu stopniach swobody, z układem prezentacji obrazu o polu widzenia 240 stopni w poziomie i 40 stopni w pionie, a także nieruchomej kabiny samochodu dostawczego z analogicznym układem prezentacji obrazu. Trzy uproszczone stanowiska kierowców wyposażone są w trzy monitory, kierownicę z pedałami i dźwignią zmiany biegów oraz systemy łączności i komputerowy.

SZKOLENIE

Obecnie symulator pozwala na szkolenie do 5 kierowców jednocześnie, co umożliwia rozwijanie umiejętności poruszania się w kolumnach, konwojach, współdziałania w realizacji zadań oraz komunikacji między uczestnikami szkolenia.

Trening odbywa się w trójwymiarowym, realistycznym środowisku wirtualnym. Generowany przez komputer obraz prezentuje zabudowę wraz z pełną infrastrukturą, a także innych uczestników ruchu lub zgromadzeń publicznych. Symulowane są także pory roku, dnia i opady deszczu lub śniegu.

Całością steruje oprogramowanie stanowiące moduł sztucznej inteligencji. Odpowiada ono za interakcję poszczególnych obiektów (także kolizji), w szczególności prowadzonych pojazdów i ruchu ulicznego, w tym również pieszych poruszających się w grupach.

System umożliwia tworzenie różnych scenariuszy zdarzeń, dostosowanych do indywidualnego poziomu wiedzy i doświadczenia kursantów. Instruktor może zmodyfikować przygotowany wcześniej scenariusz również w trakcie trwania ćwiczenia za pomocą tzw. podgrywek, m.in. wprowadzając element awarii pojazdu. Lista obejmuje ponad 30 uszkodzeń, w tym awarię układów ABS i ESP, układu hamulcowego, spadek ciśnienia powietrza w ogumieniu, luzy układu kierowniczego, pożar itp.

Każde ćwiczenie jest oczywiście rejestrowane, dzięki czemu można przeprowadzić pełną analizę jego przebiegu oraz ocenę skuteczności i efektywności podejmowanych działań przez kierujących.

DODATKOWE MOŻLIWOŚCI

Oprócz funkcji szkoleniowych symulator oferuje również funkcje badawcze, pozwalając śledzić w czasie rzeczywistym zachowanie i reakcje ćwiczących. Służą do tego systemy okulometryczny (śledzą oczy kierowcy) oraz monitoringu parametrów życiowych (saturacji krwi, pulsu, potliwości). Dzięki nim można ocenić predyspozycje ćwiczących do zawodu oraz ich reakcje na niebezpieczne sytuacje.

Symulator charakteryzuje się otwartą architekturą pozwalającą na jego rozbudowę przez rozszerzanie bazy danych terenu, wprowadzanie nowych obiektów, tworzenie dodatkowych scenariuszy, a także zwiększanie liczby stanowisk oraz typów pojazdów.

W opinii jego twórców nowy system szkoleniowy pozwoli podnieść poziom szkolenia kierowców pojazdów uprzywilejowanych. Z pewnością tego typu szkolenie, oprócz eliminacji zagrożeń w ruchu drogowym, przynosi również znaczne korzyści ekonomiczne – trening na symulatorze jest znacznie tańszy niż w warunkach rzeczywistych, a dodatkowym efektem może być bardziej wydajny sposób eksploatacji pojazdów.

na podstawie mat. WSPol. oprac. CZAK
zdj. WSPol. w Szczytnie


Zobacz także:
Nauka dla bezpieczeństwa (nr 113/08.2014)