Relacje z centralnych uroczystości przedstawiamy w kolejności wydarzeń.
GENERALSKIE NOMINACJE
W Belwederze Prezydent RP Bronisław Komorowski 21 lipca br. wręczył akty mianowania na stopnie generalskie czterem oficerom Policji. Na stopień generalnego inspektora Policji awansowany został nadinsp. dr Marek Działoszyński – Komendant Główny Policji, a na stopień nadinspektora awansowani zostali: insp. Jarosław Szymczyk – komendant wojewódzki Policji w Kielcach, insp. Dariusz Banachowicz – komendant wojewódzki Policji w Łodzi oraz insp. Wojciech Ołdyński – komendant wojewódzki Policji we Wrocławiu.
WYSTAWY
Oferta kulturalna skierowana do społeczeństwa była bardzo bogata. Tematyka historii Policji Państwowej nie jest powszechnie znana, więc każda wystawa i każdy odczyt na ten temat wypełniają lukę, jaka powstała przez kilkadziesiąt powojennych lat. Wystawy prezentowały też dokonania współczesnej Policji.
W warszawskiej galerii Kordegarda można było obejrzeć wystawę pt. „Sztuka przeciwko wykluczeniu”, zorganizowaną przez Komendę Główną Policji i Narodowe Centrum Kultury. Prezentowała ona dokonania młodzieży zaangażowanej w twórczą profilaktykę rówieśniczą programu „Profilaktyka a Ty” oraz metody (także w formie interaktywnej) i efekty działalności młodzieżowych grup PaT.
– Jestem pod waszym wrażeniem – zwrócił się do PaTowiczów gen. insp. Marek Działoszyński, Komendant Główny Policji. – Takim, a nie innym stylem życia, bez narkotyków i alkoholu, a poprzez kulturę, inspirujecie pozytywne postawy wśród waszych rówieśników. Największym osiągnięciem PaT jest pokazanie młodzieży, że wybór ich drogi życiowej zależy od nich, że bycie razem przez sztukę jest alternatywą perspektywy społecznego wykluczenia.
W ramach PaT powstają spektakle teatralne, filmy, spoty, audycje radiowe, wystawy, prowadzone są animacje i happeningi organizowane przez młodych dla młodych. Podczas otwarcia galerii w Kordegardzie, młodzież dała pokaz swoich umiejętności.
– Co łączy Narodowe Centrum Kultury z Komendą Główną Policji? Związek nie wydaje się być oczywisty, a jednak… Niedawno na jednym ze spotkań usłyszałem: „nie chcecie inwestować w kulturę, budujcie więzienia” – powiedział dyrektor Narodowego Centrum Kultury Krzysztof Dudek. – Ta wystawa bardzo dobrze oddaje zaangażowanie Policji w działalność kulturalną, która najlepiej przeciwdziała patologiom i poprawia jakość naszego życia.
W Zamku Królewskim w Warszawie można było obejrzeć ekspozycję „Z kart historii Policji Państwowej”, a w Pałacu Prymasowskim wystawę „Codziennie dla bezpiecznego jutra. Policja w obiektywie”.
Prezentację plenerową pt. „Policja w krzywym zwierciadle” otwarto z kolei w Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie.
Wystawa prezentuje żarty rysunkowe przedstawiające polskich stróżów prawa z okresu międzywojennego, czasów PRL i obecnych. Ich autorami są m.in.: Karol Ferster, Jerzy Srokowski i Gwidon Miklaszewski.
– W społeczeństwie zawsze kursowało wiele dowcipów o milicji i policji, jednak żartów rysowanych dotyczących polskiej milicji zachowało się niewiele – powiedział podczas otwarcia ekspozycji Zygmunt Zaradkiewicz, dyrektor Muzeum Karykatury. – Zadałem sobie pytanie: dlaczego? Z osobistego doświadczenia pamiętam, że w latach 70. narysowałem kilka żartów i próbowałem je opublikować, ale cenzura je zdjęła. Wtedy można było mówić o władzy tylko dobrze, albo wcale.
Wystawa fotograficzna „Policja Państwowa 1919 – 1939” była połączona z sympozjum „95 lat polskiej Policji”, które odbyło się 24 lipca w Sejmie RP. Marszałek Sejmu Ewa Kopacz podziękowała wszystkim policjantom za ich codzienną służbę, podkreślając szczególną rolę kobiet w Policji. – Jesteście powodem do dumy dla tej formacji – powiedziała.
NOMINACJE I ODZNACZENIA
Święto Policji było okazją do nominacji na wyższe stopnie służbowe i wręczenia odznaczeń. 24 lipca br. w gmachu KGP przy ul. Domaniewskiej w Warszawie odbyła się uroczystość dla pracowników oraz funkcjonariuszy z KGP i KSP.
– Chcę podziękować wszystkim państwu za to, co robicie – powiedział gen. insp. Marek Działoszyński. – Za profesjonalizm, wytrwałość i dyspozycyjność.
W uroczystości uczestniczyła kadra kierownicza Komendy Głównej Policji i Komendy Stołecznej Policji, a także funkcjonariusze z innych formacji mundurowych, którzy zostali odznaczeni medalami „Za Zasługi dla Policji”.
25 lipca br. w KGP przy ul. Puławskiej odbyło się uroczyste przekazanie szabel nadinspektorom Policji. Nowym generałom wręczył je gen. insp. dr Marek Działoszyński.
10 LAT STOWARZYSZENIA GENERAŁÓW
– Generał w Policji to człowiek, przed którym stawiamy bardzo wysokie wymagania etyczne i moralne. Powinien być wzorcem dla zespołu, którym kieruje – powiedział nadinsp. w stanie spoczynku Leszek Lamparski, pierwszy komendant główny Policji, podczas uroczystości X-lecia Stowarzyszenia Generałów Policji RP. Odbyły się one 25 lipca br. w Warszawie w budynku KGP przy ul. Domaniewskiej.
Prezes Zarządu Stowarzyszenia nadinsp. w stanie spoczynku Leszek Lamparski przypomniał historię Stowarzyszenia, a także jego cele i zadania. Odbyło się wręczenie medali i odznaczeń. Po przekazaniu wyróżnień zaprezentowano pokaz multimedialny „10 lat Stowarzyszenia Generałów Policji”. Na zakończenie obchodów zaśpiewał chór Komendy Stołecznej Policji.
PAMIĘCI POLEGŁYCH
25 lipca odbyła się uroczystość odsłonięcia tabliczek epitafijnych na Tablicy Pamięci w KGP i wpięcia do Księgi Pamięci kart z nazwiskami policjantów poległych na służbie. Do Księgi Pamięci wpisani zostali: sierż. Mateusz Klimczak z KMP w Łodzi, asp. Tomasz Skowronek z KMP w Lublinie, post. Wojciech Rabęda z KMP w Łodzi, mł. asp. Józef Faszczowy z Posterunku Policji w Horyńcu, podinsp. Bogdan Laskowski, dowódca Polskiego Kontyngentu Policyjnego Misji ONZ w Liberii (jego sylwetkę przedstawiliśmy w materiale „Pamięci Bogdana Laskowskiego” w majowym wydaniu „Policji 997” – przyp. P. Ost.), sierż. sztab. Tadeusz Sopel z KRP w Lubaczowie oraz st. sierż. Adam Kochańczyk z KWP we Wrocławiu. Tabliczki odsłonili najbliżsi poległych policjantów.
Następnie wszyscy przeszli przed Obelisk „Poległym policjantom – Rzeczpospolita Polska”, gdzie złożono wieńce.
Otwarcia nowej siedziby w budynku KGP Fundacji Pomocy Wdowom i Sierotom po Poległych Policjantach dokonali wspólnie: Grzegorz Karpiński, podsekretarz stanu w MSW, gen. insp. Marek Działoszyński, Komendant Główny Policji, oraz przewodniczący Rady Fundacji nadinsp. Władysław Padło. Prezes Fundacji Irena Zając odebrała z rąk komendanta głównego symboliczny klucz do nowej siedziby. Krajowy duszpasterz Policji bp Józef Guzdek pobłogosławił nowe lokum, a kapelan KGP ks. Jan Kot poświęcił wszystkie pomieszczenia.
Tego samego dnia wieczorem odbyła się w Katedrze Polowej WP msza święta, koncelebrowana przez kapelanów Policji i Jego Ekscelencję ks. Józefa Guzdka, w intencji wszystkich poległych policjantów. Po eucharystii bp Guzdek uhonorował wyróżniających się policjantów medalami „Gloria Intrepidis et Animi Promptis” i „Milito pro Christo”. Wieczorem odbył się koncert orkiestry KWP w Katowicach i chóru KSP.
OBCHODY CENTRALNE
Kulminacją jubileuszowych ceremonii była uroczystość na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego 26 lipca br. o godz. 14. Wcześniej w Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się ceremonia wręczenia resortowych i pozaresortowych odznaczeń, medali „Za Zasługi dla Policji” oraz nominacji na wyższe stopnie służbowe.
Następnie spod bramy Uniwersytetu Warszawskiego policjanci w dwóch kolumnach marszowych, z towarzyszeniem orkiestr, przeszli na pl. Piłsudskiego. Tu zebrali się zaproszeni goście, przedstawiciele władz, kierownictwo MSW, Policji i duchowieństwo. Ceremonia rozpoczęła się wraz z przybyciem premiera Donalda Tuska. Policjanci wystawili wartę honorową przed Grobem Nieznanego Żołnierza.
Na uroczystości obecne były poczty sztandarowe ze wszystkich komend wojewódzkich Policji, KSP, szkół policyjnych, BOR, PSP, SG, a także Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Warszawie. Wśród gości barwną grupę stanowili przedstawiciele policji, zaproszonych przez Sekcję Polską IPA. Ogółem było 37 delegacji zagranicznych, w tym m.in. policjanci z: Australii, USA, Hongkongu, Wielkiej Brytanii, Islandii, Serbii, Włoch, Rosji, Ukrainy, Danii, Grecji, Cypru, Niemiec, Albanii, Chorwacji, Finlandii i Kanady.
– W tym dniu nasze myśli towarzyszą wam nie tylko dlatego, że to dzień uroczysty – zwrócił się do policjantów premier Tusk. – Ale także dlatego, że poza tym świętem potrzebujecie wsparcia tych, którzy rozumieją, jak wymagająca i trudna jest wasza służba dla ojczyzny i obywateli.
Premier zwrócił uwagę na wzrost zaufania społecznego do Policji i zapewnił, że państwo polskie zawsze będzie stać po stronie policjantów.
Gen. insp. Marek Działoszyński podziękował wszystkim policjantom i pracownikom Policji za zaangażowanie w to, co robią. – Po raz kolejny chcę z dumą podkreślić, że jestem zaszczycony, iż mogę stać na czele formacji, której funkcjonariusze wiedzą, że bycie policjantem to nie tylko zawód, ale przede wszystkim misja – misja służenia innym – powiedział komendant główny.
Na placu w sercu Warszawy ślubowanie złożyli policjanci ze stołecznego OPP. Uroczystej promocji absolwentów WSPol. w Szczytnie na pierwszy stopień oficerski dokonali Komendant Główny Policji gen. insp. dr Marek Działoszyński i jego pierwszy zastępca nadinsp. Krzysztof Gajewski. Laureaci konkursu „Policjant, który mi pomógł” otrzymali statuetki (czytaj na s. 11).
Uroczystości zakończyło złożenie wieńców przed Grobem Nieznanego Żołnierza i defilada pododdziałów.
Oblegane były policyjne stoiska promocyjne. Dzieci cieszyły się na widok policyjnych maskotek, których do stolicy przyjechało aż siedemnaście, w tym m.in. Lisek z Radomia, Koziołek Spoko z Kielc, Słonik Popo z Gdańska czy Pyrek z Łodzi. Starsi podziwiali policyjnych rekonstruktorów w mundurach Policji Państwowej. Byli wśród nich rekonstruktorzy ze Stowarzyszenia „Na Posterunku” z Warszawy, a także grupy z Gliwic, Gostynina, Nowego Targu i Krosna. Na czele tej ostatniej stał komendant miejski z Krosna insp. Adam Pietrzkiewicz.
Niemal przez cały dzień w Ogrodzie Saskim koncertowały orkiestry policyjne, w tym węgierska i turecka.
FESTYN
Msza święta w intencji Policji w Bazylice św. Krzyża w Warszawie, transmitowana przez Program I Polskiego Radia, rozpoczęła drugi dzień centralnych obchodów Święta Policji.
Bp. Józef Guzdek w homilii przypomniał słowa papieża św. Jana Pawła II, który w 2000 r. podczas spotkania z policjantami w Rzymie powiedział: „Każdy z was odgrywa rolę strażnika, który musi wytężać wzrok, aby zawczasu zażegnać niebezpieczeństwo i wszędzie krzewić sprawiedliwość i pokój”. Przypomniał, że wielu polskich policjantów o tę sprawiedliwość i pokój dba także poza granicami kraju, służąc na misjach pokojowych.
Święto Policji to również prezentacja policyjnych orkiestr i chórów. Policyjni muzycy zapewniali oprawę niemal każdej uroczystości centralnych obchodów. Prawie przez całą niedzielę 27 lipca br. policyjne orkiestry występowały na dziedzińcu Pałacu w Wilanowie, a o 18.00 dały koncert w amfiteatrze w Łazienkach Królewskich.
Na Agrykoli zorganizowano piknik rodzinny, podczas którego odbywały się pokazy sprzętu policyjnego, tresury psów służbowych, konkursy i zabawy dla najmłodszych. Na scenie występowały zespoły muzyczne, a na pobliskim boisku trwał międzynarodowy piłkarski „Turniej bez granic” (więcej o wynikach i reprezentacji KGP piszemy na s. 46).
PAWEŁ OSTASZEWSKI, ANDRZEJ CHYLIŃSKI, ARTUR KOWALCZYK, PIOTR MACIEJCZAK
95. rocznica powołania Policji Państwowej, jako Święto Policji, obchodzona jest od niedawna. Święto naszej formacji ustanowił Sejm RP 21 lipca 1995 r. przy okazji nowelizacji ustawy o Policji. Przed nowelizacją rozpatrywano różne daty, które mogłyby stać się świętem formacji. Pod uwagę brano 6 kwietnia (ustawa o Policji z 1990 r.) oraz 10 i 11 listopada (przed wojną właśnie wtedy obchodzono Święto Policji). Ostatecznie zdecydowano się na 24 lipca – rocznicę powołania przez Sejm w 1919 r. Policji Państwowej.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. na terenach Królestwa Polskiego działały Milicja Ludowa i Policja Komunalna. W części zajętej przez Niemców powstały: Straż Ludowa, a następnie Żandarmeria Krajowa byłej Dzielnicy Pruskiej. Na obszarze byłego zaboru austriackiego zaczęła działać Żandarmeria Krajowa. Funkcjonowały także Policja Ziem Wołynia i Frontu Podolskiego, Policja Państwowa Litwy Środkowej, Policja Górnego Śląska, a także Milicja Górnośląska.
Trudne lata powojenne, wojna z Rosją bolszewicką, unifikacja trzech różnych systemów prawnych, które obowiązywały pod zaborami, sprawiły, że organizacja struktur Policji Państwowej rozciągnęła się w czasie. Na przykład Żandarmerię Krajową wcielono do PP pod koniec 1919 r. W dawnym zaborze pruskim ustawę z 24 lipca 1919 r. zaczęto stosować dopiero rok po jej uchwaleniu, a na Wileńszczyźnie w lipcu 1922 r. W tym też roku powołano na Śląsku autonomiczną Policję Województwa Śląskiego, która działała przez całe dwudziestolecie międzywojenne. Ostatecznie struktury PP ukształtowano w 1928 r. i przetrwały one do września 1939 r.
Pierwszy raz Święto Policji obchodzono uroczyście w 1996 r. Od początku obchody związane były z awansami, nagrodami i wspomnieniem o poległych na służbie policjantach. Zawsze pamiętano o funkcjonariuszach Policji Państwowej, którzy zostali zamordowani w 1940 r. w ZSRR.
Obchody i festyny odbywały się na Stadionie Gwardii, placu Piłsudskiego i placu Zamkowym w Warszawie. Przez pewien czas centralne uroczystości były organizowane w różnych stolicach województw, a także w Szczytnie. Od kilku lat obchody centralne wróciły do Warszawy.
PAWEŁ OSTASZEWSKI
