Zmianie ulegają m.in. przepisy dotyczące trybu ścigania sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej, przesłuchania pokrzywdzonego i świadka, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, oraz przesłuchania pokrzywdzonego przestępstwem z art. 197–199 k.k.

Zmianie uległ art. 12 par. 3 k.p.k., co jest konsekwencją zmiany trybu ścigania sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, polegającąej na objęciu wszystkich typów ściganiem z urzędu (dotychczas były ścigane na wniosek pokrzywdzonego). Zmiana przepisów kodeksu karnego spowodowała, że zbędny stał się zapis o niemożliwości cofnięcia wniosku złożonego w postępowaniu karnym przez osobę pokrzywdzoną przestępstwem.

Zmianie uległ też art. 185a k.p.k., regulujący sposób przesłuchania w charakterze świadka pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat. Dotychczas ten tryb stosowany był tylko do przestępstw określonych w rozdziałach XXV – Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, i XXVI – Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece. Nowelizacja rozszerzyła ten katalog o przestępstwa popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej oraz o te z rozdziału XXIII – Przestępstwa przeciwko wolności. Tak jak dotychczas pokrzywdzonego będzie można przesłuchać tylko raz, ale również – to dodane ograniczenie – tylko wówczas, gdy jego zeznania mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Nowelizacja rozszerza krąg osób mogących brać udział w przesłuchaniu. Teraz, oprócz osób wskazanych w art. 51 par. 2 k.p.k., czyli przedstawiciela ustawowego albo osoby, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje, może to być każda osoba pełnoletnia wskazana przez pokrzywdzonego.

Nowością jest dodany par. 4, który stanowi, że małoletniego pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat, przesłuchuje się w takich samych warunkach, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że przesłuchanie w innych warunkach mogłoby wywrzeć negatywny wpływ na jego stan psychiczny.

Nowe brzmienie nadano także art. 185b k.p.k. – przesłuchanie świadka, który nie ukończył 15 lat. Krąg spraw, w których jest to możliwe, został rozszerzony o te zawarte w rozdziale XXVI k.k., ale co ważniejsze możliwość została zastąpiona przez nakaz przesłuchania w warunkach określonych w art. 185a k.p.k. Uregulowano też kwestię przesłuchania małoletniego świadka, który w chwili przesłuchania ukończył 15 lat. Zgodnie z par. 2 sąd przesłuchuje go w trybie określonym w art. 177 par. 1a (przesłuchanie na odległość), gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bezpośrednia obecność oskarżonego przy przesłuchaniu mogłaby oddziaływać krępująco na zeznania świadka lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny.

Po art. 185b dodano art. 185c i art. 185d. Ten pierwszy precyzuje, że w sprawach o przestępstwa określone w art. 197–199 k.k. (zgwałcenie, wykorzystanie bezradności lub stosunku zależności w celu doprowadzenia do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej) zawiadomienie o przestępstwie, jeżeli składa je pokrzywdzony, powinno ograniczyć się do wskazania najważniejszych faktów i dowodów. Przesłuchanie pokrzywdzonego w charakterze świadka przeprowadza sąd na posiedzeniu, w którym mają prawo wziąć udział prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego. Na rozprawie głównej odtwarza się sporządzony zapis obrazu i dźwięku przesłuchania oraz odczytuje się protokół przesłuchania. Jeżeli zajdzie konieczność ponownego przesłuchania pokrzywdzonego w charakterze świadka, na jego wniosek przesłuchanie przeprowadza się w sposób wskazany w art. 177 par. 1a, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bezpośrednia obecność oskarżonego przy przesłuchaniu mogłaby oddziaływać krępująco na zeznania pokrzywdzonego lub wywierać negatywny wpływ na jego stan psychiczny.

Nowelizacja określa, że wszystkie opisane przesłuchania przeprowadza się w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach w siedzibie sądu lub poza jego siedzibą.

Kolejna nowelizacja przepisów kodeksu postępowania karnego (Dz.U. z 2013 r., poz. 1247) wchodzi w życie 2 czerwca.

KK