Jak wspomniano we wcześniejszej publikacji dotyczącej przestępczości związanej z CITES, przestępczość gospodarcza nie polega wyłącznie na zabezpieczaniu faktur i podrobionych umów kredytowych. Na terenie kraju narastającym problemem jest niedozwolone składowanie odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych. Zagadnienie zagospodarowania odpadów ma charakter nie tylko krajowy, lecz również globalny. Stanowi zauważalny problem zarówno w gospodarkach rozwijających się, jak i rozwiniętych oraz wysokorozwiniętych. Wzrost ilości produkowanych odpadów powoduje wzrost cen ich bezpiecznej eksploatacji.

Czym w takim razie jest odpad?

Zgodnie z prawodawstwem krajowym definicja odpadu znajduje się w art. 3 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2023 r. poz. 1587, z późn. zm.). Odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Zgodnie z tą definicją każdy z nas jest wytwórcą odpadów. Szczególnym rodzajem odpadów są odpady niebezpieczne, które stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt, a także środowiska naturalnego. Unieszkodliwianie tego rodzaju odpadów może się odbywać jedynie w specjalnie przystosowanych zakładach. Odpady niebezpieczne są również wytwarzane w gospodarstwach domowych i należą do nich m.in. pozostałości po farbach, lakierach i klejach, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, baterie i akumulatory, przeterminowane lub częściowo wykorzystane leki.

Gospodarowanie odpadami objęte jest szczegółowymi przepisami administracyjnymi. Jak już wcześniej wspomniano, głównym aktem prawa regulującym gospodarowanie odpadami jest ustawa o odpadach. Ustawa określa środki służące ochronie środowiska, życia i zdrowia ludzi przez zapobieganie powstawaniu odpadów i zmniejszenie ich ilości oraz negatywnego wpływu wytwarzania odpadów i gospodarowania nimi, a także przez zmniejszenie całkowitego wpływu użytkowania zasobów oraz poprawę efektywności takiego użytkowania, w celu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Ważnym elementem przedmiotowego aktu prawnego są zamieszczone w art. 16 zasady prowadzenia gospodarki odpadami. Gospodarkę taką należy prowadzić w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, a w szczególności gospodarka odpadami nie może:

1) powodować zagrożenia dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt;

2) powodować uciążliwości przez hałas lub zapach;

3) wywoływać niekorzystnych skutków dla terenów wiejskich lub miejsc o szczególnym znaczeniu, w tym kulturowym i przyrodniczym.

W ujęciu karnoprawnym zachowania polegające na niezgodnej z przepisami eksploatacji odpadów zostały skodyfikowane w art. 183 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17). Przepis obejmuje różne czynności wykonawcze z zakresu naruszeń norm postępowania z odpadami, w tym m.in. nielegalne składowanie, utylizowanie, transportowanie, przywożenie z zagranicy lub wywożenie za granicę, albo porzucanie odpadów lub substancji mogących zagrażać zdrowiu i życiu ludzkiemu oraz środowisku.

Charakter inkryminowanego zjawiska

Przestępczość wymierzona w dobro chronione, jakim jest środowisko naturalne, stała się obecnie jednym z wyzwań współczesnego świata. Rosnące koszty utylizacji odpadów są główną przyczyną poszukiwania przez nieuczciwych przedsiębiorców możliwości pozbycia się ich bez przetwarzania, czyli bez generowania kosztów związanych z ich prawidłowym i zgodnym z przepisami zagospodarowaniem. Analizując wysokość stopnia szkodliwości społecznej w aspekcie kryminalizacji zachowań stanowiących czyny zabronione prawem karnym, można stwierdzić, że przestępczość wymierzona w środowisko naturalne znacząco wpływa na gospodarkę, społeczeństwo i ekosystemy. Omawiane naruszenia prawa przybierają różnorodne formy i wykazują się zmiennością w działaniach sprawców, w zależności od chronionego obszaru środowiska. Przestępczość środowiskowa przejawia również cechy zaangażowania skoordynowanych struktur podmiotów gospodarczych, kierowanych przez jedną lub więcej osób działających w zorganizowanej grupie przestępczej, często o międzynarodowym charakterze. Działalność przedstawicieli nielegalnego procederu w większości przypadków jest szczegółowo zaplanowana i nadzorowana w ramach nieformalnej hierarchii.

Przestępczość z omawianego obszaru bezsprzecznie się przekłada na wzrastający poziom zanieczyszczeń, degradację środowiska, zmniejszenie różnorodności biologicznej i zakłócenie równowagi ekologicznej w przyrodzie. Szkody wywołane tymi przestępstwami mogą spowodować rozległe i długotrwałe zniszczenia w świecie roślinnym oraz zwierzęcym, wymuszają na władzach państwowych wieloletnią walkę o przywrócenie stanu naturalnego. Przestępczość środowiskowa stanowi również niebezpieczeństwo dla zdrowia publicznego. Nielegalne lub nieprawidłowo przetworzone odpady mogą zagrażać ujęciom wody zdatnej do picia, zatruwać glebę i wpływać na obniżenie jakości powietrza.

Dla sprawców nieuczciwego gospodarowania odpadami tzw. szara strefa jest intratnym przedsięwzięciem. Drożejące usługi zbierania odpadów oraz kosztowna utylizacja niebezpiecznych substancji czynią branżę gospodarowania odpadami wysokodochodową. Nakładane przy tym restrykcje państwowe oraz obostrzenia uszczelniające rynek odpadów dodatkowo wpływają na atrakcyjność uczestniczenia sprawców przestępstw w szarej strefie, ponieważ postępowanie z odpadami przez unikanie restrykcyjnych przepisów zwiększa opłacalność nielegalnych działań. Skutkiem tego są zalegające śmieci, które tworzą coraz większe problemy dla gmin i powiatów w kraju. Koszty usuwania zanieczyszczeń powodowanych przez nielegalną gospodarkę odpadami oraz przywrócenie środowiska naturalnego do stanu pierwotnego stanowią znaczne obciążenie dla samorządu terytorialnego.

Sylwetka sprawcy

Kierujący nielegalnym procederem zazwyczaj są osobami wykształconymi, znającymi przepisy, wykorzystującymi luki prawne w celu osiągnięcia korzyści majątkowych. Członkowie grup zwykle wywodzą się ze struktur grup przestępczych z obszaru przestępczości ekonomicznej, w tym m.in. przestępczości VAT-owskiej, akcyzowej, paliwowej oraz przestępczości kryminalnej, w tym m.in. związanej z wymuszeniami, rozbojami, przestępczością narkotykową i przestępczością pseudokibiców. Te grupy w nielegalnej gospodarce odpadami dostrzegają intratny biznes. Podkreślenia wymaga, że przestępczość odpadowa jest niejednokrotnie powiązana z przestępstwami prania pieniędzy, podrabiania/przerabiania dokumentów, poświadczania nieprawdy, oszustwami, wyłudzeniami środków z budżetu krajowego i unijnego, jak również przestępczości w zakresie przetargów / zamówień publicznych oraz szeroko rozumianej korupcji.

Przestępcy zajmujący się tego rodzaju procederem dostosowują metody działania do zmieniającej się sytuacji ekonomicznej, społecznej i prawnej, kreując nowe metody niezgodne z przepisami utylizacji odpadów oraz szukając nowych źródeł nielegalnych dochodów. Zorganizowane grupy przestępcze wykorzystują do nielegalnych działań legalne struktury biznesowe, co powoduje konieczność szczegółowego określania zakresu i charakteru udziału poszczególnych osób w przestępczym procederze, tj. m.in. nieuczciwych przedsiębiorców, którzy zajmując się legalnym gospodarowaniem odpadów, jednocześnie naruszają przepisy dotyczące odpadów w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz współpracują z grupami przestępczymi.

Charakterystyka postępowań przygotowawczych

Postępowania przygotowawcze prowadzone w przedmiocie nielegalnej eksploatacji odpadów wymagają już we wstępnym etapie powoływania biegłych lub zespołu biegłych różnych specjalności, m.in. w celu określenia zagrożenia dla środowiska lub składu morfologicznego odpadów, a także w celu oceny zagrożenia w postaci pożaru dla życia, zdrowia albo mienia.

W toku prowadzonych spraw konieczne są przesłuchania lub konfrontacje zeznań wielu świadków często zamieszkujących różne obszary kraju lub przebywających za granicą. Podczas śledztw konieczna jest ścisła współpraca z organami ochrony środowiska, także po to, by pozyskiwać niezbędną dokumentację zgromadzoną w toku prowadzonych kontroli lub postępowań administracyjnych. Ważny aspekt stanowią identyfikacja i zabezpieczenie składników majątkowych sprawców tego rodzaju przestępstw. Koszty utylizacji nawet niewielkiej ilości odpadów niebezpiecznych nierzadko są liczone w milionach złotych. Dlatego aspekt skutecznego pozbawiania sprawców korzyści uzyskanych z przestępstw stanowi priorytet organów ścigania, aby ograniczyć finansowanie unieszkodliwiania odpadów ze środków publicznych. Odgrywa również rolę prewencyjną. Głównym założeniem sprawców jest szybkie wzbogacenie się, dlatego utrata owoców przestępstwa i orzeczona kara pełnią funkcję odstraszającą. Wyjaśnienie okoliczności sprawy wymaga też pozyskiwania danych objętych tajemnicą bankową, skarbową i telekomunikacyjną. Duża ilość informacji często wymaga skorzystania z pracochłonnej analizy kryminalnej. Z przedstawionych wyżej powodów większość postępowań obejmujących przestępczość odpadową to sprawy wielowątkowe, długotrwałe i skomplikowane.

Na co zwracać szczególną uwagę?

Sprawcy zajmujący się nielegalnym procederem na rynku obrotu odpadami niejednokrotnie porzucają lub składują odpady w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Częstym modus operandi jest wynajmowanie magazynów lub terenów rolnych, w szczególności na tzw. firmy – słupy. Przestępcy informują właścicieli nieruchomości, że planują prowadzić legalną działalność oraz oferują atrakcyjną cenę. Na obszarze wynajętych posesji lub w obiektach, np. w halach magazynowych oszuści porzucają odpady, które zostały przywiezione z naruszeniem obowiązujących przepisów, a firma znika. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy o odpadach to właściciel terenu jako posiadacz odpadów będzie zobowiązany do ich utylizacji, co skutkuje niejednokrotnie bardzo wysokimi kosztami ich przetworzenia.

Przyjeżdżające samochody ciężarowe, które wcześniej nie pojawiały się w okolicy, kierujące się do miejsc sprzyjających porzucaniu lub składowaniu nielegalnych odpadów, powinny zwrócić uwagę mieszkańców i służb. W przypadku uzyskania informacji o dokonywanym rozładunku beczek, palet z pojemnikami powszechnie nazywanymi mauzerami służby prewencyjne oraz kontrolne powinny dokonać weryfikacji legalności prowadzonych działań. Dzięki czujności służb, mieszkańców oraz instytucji odpowiedzialnych za ochronę środowiska można zapobiec gromadzeniu nielegalnych odpadów, które mogą bezpośrednio negatywnie oddziaływać na lokalną społeczność oraz środowisko.

Lokalizacje sprzyjające popełnianiu przestępstw środowiskowych z obszaru gospodarki odpadami to:

• miejsca ogólnodostępne;

• miejsca bez stałych użytkowników, pozbawione nadzoru formalnego lub nieformalnego;

• place parkingowe;

• wszelkie miejsca izolowane i niechronione obiekty na uboczu;

• tereny leśne;

• nieużytki rolne.

Warto podkreślić, że zgodnie z zasadą subsydiarności stosowanie prawa karnego powinno następować w momencie, gdy inne dziedziny prawa okażą się niewystarczające lub nieskuteczne do tego, aby przeciwdziałać zachowaniom godzącym w dobra prawnie chronione1. Przenosząc wspomnianą zasadę na grunt problematyki związanej z nielegalną eksploatacją odpadów, należy wskazać, że administracyjne organy ochrony środowiska są uprawnione i zobligowane do sprawowania kontroli w zakresie przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska2. Wyposażone zostały w wiele kompetencji umożliwiających wstęp wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych, żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego3. W wielu przypadkach szybkie i zdecydowane działania wymienionych podmiotów pozwalają na wykrycie procederu nielegalnej eksploatacji odpadów, a nawet zapobieżenie powstaniu takich miejsc. Mowa tutaj w szczególności o kontroli miejsc eksploatacji odpadów na podstawie stosownych decyzji administracyjnych4. Dzięki temu możliwe jest poprzestanie na środkach represji administracyjnej jako wystarczających do osiągnięcia zakładanych celów. Na marginesie warto wspomnieć, że administracyjne kary pieniężne za niezgodną z przepisami eksploatację odpadów mogą wynosić nawet 1 mln zł5.

Policja nie jest organem ochrony środowiska i nie posiada uprawnień do kontroli w zakresie przestrzegania i stosowania przepisów prawa ochrony środowiska i ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Skuteczna walka z omawianym problemem powinna się rozpoczynać od efektywnego działania organów ochrony środowiska w granicach posiadanych prerogatyw, tak aby Policja mogła realizować swoje ustawowe zadania w zakresie ścigania sprawców przestępstw określonych w art. 183 kk, gdy inne działania administracyjnoprawne zostaną wdrożone i nie dają rękojmi ochrony prawem chronionych dóbr. W zakresie czynności kontrolnych i administracyjnych Policja nie zastąpi innych wyspecjalizowanych instytucji, np. Inspekcji Ochrony Środowiska.

W praktyce porzucone odpady stają się problemem przywołanych organów ochrony środowiska. Zgodnie z art. 16 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2020 r. poz. 2187) organ ochrony środowiska podejmuje działania zapobiegawcze lub naprawcze, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska nie może zostać zidentyfikowany lub nie można wszcząć wobec niego postępowania egzekucyjnego albo egzekucja okazała się bezskuteczna, a także z uwagi na zagrożenie dla zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku konieczne jest niezwłoczne podjęcie tych działań. Brak reakcji stwarza zagrożenie odpowiedzialnością przedstawicieli organów ochrony środowiska za przestępstwo z art. 183 § 3 kk6. Jedną z możliwości pozwalających tego uniknąć jest prowadzenie skutecznych kontroli.

Niezależnie od powyższego, zgodnie z art. 2 ust. 1a ustawy z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 425 – dalej jako ustawa o IOŚ) do zadań inspekcji należy również ściganie przestępstw przeciwko środowisku określonych w Kodeksie karnym, w tym wnoszenie i popieranie aktów oskarżenia. Inspekcja Ochrony Środowiska stanowi zatem oddzielną kategorię podmiotów – umocowanych na podstawie przywołanej ustawy – do prowadzenia czynności procesowych w ramach obowiązującej procedury karnej, choć uprawnienie to budzi pewne kontrowersje. Aspekt kompetencji instytucji, wynikających z pozakodeksowych ustaw szczególnych, był analizowany przez Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z 24 maja 1999 r. trybunał stwierdził, że ustawa z 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2024 r. poz. 530) stanowi wystarczające źródło pozakodeksowych uprawnień do prowadzenia postępowań przygotowawczych i popierania aktów oskarżenia7. Niemniej pewne wątpliwości w tym zakresie wynikają z braku odwołania przepisów ustawy o IOŚ do Kodeksu postępowania karnego, co ma miejsce w ustawie o lasach8. Z tego też powodu racjonalne wydaje się rozstrzygnięcie przywołanych kwestii przez precyzyjne uregulowanie zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w tym obszarze. Bez tego wspomniany przepis ustawy IOŚ, dający uprawnienia do ścigania przestępstw przeciwko środowisku, w obszarze nielegalnej eksploatacji odpadów pozostaje martwy. Przemawia za tym ekonomika procesowa. Dzięki takiemu rozwiązaniu inspekcja podczas prowadzonej kontroli mogłaby procesowo zabezpieczyć niezbędny do badań materiał dowodowy9. Warto podkreślić, że intencją przyświecającą ustawodawcy w zakresie wprowadzenia art. 2 ust. 1a do ustawy o IOŚ w 2018 r. przyznającego inspekcji uprawnienia do ścigania przestępstw przeciwko środowisku określonych w Kodeksie karnym był wzrost liczby nielegalnych praktyk głównie w gospodarce odpadami, przez co za niezbędne uznano ograniczenie skali tego zjawiska10. Mimo upływu wielu lat motywacja projektodawcy pozostaje aktualna.

kom. dr Marcin Czosnek

podkom. Monika Krzyczkowska

zdj. Tomasz Dąbrowski

1. O. Górniok, Znaczenie subsydiarności prawa karnego w jego interpretacji, PiP 2007, z. 5, s. 49.

2. Zgodnie z art. 376 i 377 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r. poz. 54) są nimi: wójt, burmistrz lub prezydent miasta, sejmik województwa, marszałek województwa, wojewoda, minister właściwy do spraw klimatu, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, regionalny dyrektor ochrony środowiska, Organy Inspekcji Ochrony Środowiska.

3. Art. 379 ust. 3 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.

4. Np. art. 41 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

5. Art. 194 ust. 3–5 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

6. Np. wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 31 lipca 2015 r., IV Ka 246/15, LEX nr 2125172.

7. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 maja 1999 r., P 10/98, OTK 1999, nr 4, poz. 77.

8. M. Jasińska, Rola Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie ścigania karnego, [w:] „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 45, Olsztyn, s. 124.

9. Tamże, s. 123.

10. Druk nr 2662 Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw.

Przyczyny rozwoju przestępczości związanej z nielegalną gospodarką opadami:

• Rosnące koszty zagospodarowania odpadów na terenie kraju sprzyjają nielegalnym oszczędnościom polegającym na porzucaniu odpadów lub ich nielegalnemu składowaniu. Dodatkowo pojawiają się nowe rodzaje odpadów, m.in. elementy zużytych paneli fotowoltaicznych, elektrowni wiatrowych, baterii pojazdów hybrydowych, które muszą zostać w bezpieczny sposób zutylizowane.

• Ograniczenia w zakresie stałego nadzoru nad działalnością podmiotów zajmujących się zbieraniem, transportem, magazynowaniem i przetwarzaniem odpadów.

• Niewystarczające zasoby organów uprawnionych do kontroli mogą znacząco wpływać na rozwój działalności niezgodnej z prawem. Organizatorzy procederu próbują wywierać wpływ na urzędników m.in. w celu uzyskania decyzji, zezwoleń bez spełnienia wszystkich wymogów ustawowych w zakresie gospodarki odpadami.

• Celowe zaprószenie ognia stwarza możliwość szybkiego pozbycia się składowanych nielegalnie odpadów przez sprawców.

• Niskie ceny uzyskiwane za odzyskane frakcje surowców.

• Brak możliwości magazynowania przez wytwórców wytworzonego paliwa alternatywnego niespełniającego wymagań jakościowych.

Najczęstszy modus operandi:

• Podmioty legalnie eksploatujące odpady dopuszczają do pomijania wagi przy wjeździe pojazdu z odpadami na teren składowiska, co prowadzi do składowania odpadów poza ewidencją i uzyskiwania nielegalnych, nieopodatkowanych zysków przez firmy.

• Składowanie odpadów przez legalne podmioty gospodarcze ponad dopuszczone limity zawarte w pozwoleniach (zapełnianie kwater składowiska odpadów ponad dozwolone normy, tj. naruszanie warunków posiadanych decyzji). Firmy wykupują gminne składowiska w celu ich dalszej eksploatacji oraz przeprowadzenia ich rekultywacji, a następnie niezgodnie z przepisami, w sposób niekontrolowany gromadzą tam odpady komunalne oraz inne odpady, w tym niebezpieczne, pochodzące z innych regionów gospodarki odpadami.

• Nielegalne pozbywanie się odpadów może przyjąć również formę uzyskiwania przez firmy zgody na rekultywację terenu, który z założenia ma służyć do nielegalnego procederu. Podmioty zamiast rekultywować teren dozwolonymi odpadami (gruzem betonowym, gruzem ceglanym, odpadami wykonanymi z ceramiki, piaskiem, kamieniami, ziemią oraz innymi podobnymi materiałami), zapełniają wyrobiska w pierwszej kolejności odpadami komunalnymi, a następnie przysypują je grubą warstwą gruzu, ziemi oraz piasku. Należy zaznaczyć, że konkursy na rekultywację terenu są prowadzone w ramach przetargów publicznych, w związku z tym może również dochodzić do tzw. zmów przetargowych oraz innych powiązanych nadużyć korupcyjnych. Podkreślenia wymaga również wysoce szkodliwa forma tej przestępczości, z uwagi na możliwość budowania na zrekultywowanym terenie – a tak naprawdę na bombie ekologicznej – parków, placów zabaw dla dzieci czy osiedli.

• Tworzenie lub nabywanie istniejącego podmiotu gospodarczego prowadzącego działalność w zakresie zbierania i przetwarzania odpadów na terenie dzierżawionym od gminy / osób prywatnych. Powyższe firmy są rejestrowane na podstawione osoby, tzw. słupy. Na terenach dzierżawionych przez tę firmę dochodzi do niekontrolowanego gromadzenia odpadów i wytwarzania fikcyjnej dokumentacji potwierdzającej m.in. ilość przyjętych odpadów, wypłacanie wynagrodzenia za przyjęcie odpadów itp. Podmiot po zapełnieniu magazynów lub wyczerpaniu możliwości składowania znika wraz z właścicielem, zaprzestaje prowadzenia działalności lub doprowadza do pożaru magazynu. Problem z zagospodarowaniem odpadów i ich utylizacją zostaje przerzucony na właściciela terenu – gminę lub osobę prywatną.

• Nielegalne transgraniczne przemieszczanie odpadów (TPO) jest zjawiskiem niebezpiecznym, umożliwiającym wprowadzenie na teren Polski znacznej ilości nieewidencjonowanych odpadów. Nieuczciwi przedsiębiorcy, z uwagi na możliwość uzyskania wysokich nieopodatkowanych zysków przy relatywnie niskiej możliwości ujawnienia tego rodzaju transportu przez organy odpowiedzialne za kontrolę międzynarodowego przemieszczania odpadów, podejmują ryzyko z tym związane. Tego rodzaju przewozy są szczegółowo zaplanowane, kierowcy otrzymują wytyczne, jak postępować podczas ewentualnej kontroli, a dane na temat miejsca rozładunku są przekazywane w końcowej fazie transportu, aby ograniczyć skutki ujawnienia procederu.

• Międzynarodowe przemieszczanie odpadów w postaci pojazdów wycofanych z użytkowania – niejednokrotnie spowodowane jest to nieznajomością przepisów przez kupujących lub prowadzaniem ich w błąd przez pośrednika umowy sprzedaży. Pojazdy uszkodzone, nienadające się do naprawy, uznane jako odpad w kraju pochodzenia, z przeznaczeniem na części lub w celu poddania demontażu są sprowadzane do kraju, a następnie poddawane naprawie i legalizowane jako auta sprawne. Pojazdy wycofane z użytkowania zawierające substancje lub elementy posiadające właściwości niebezpieczne należy traktować jako odpady niebezpieczne, przewóz tego typu odpadów musi odbywać się na podstawie uzyskanej zgody i zezwolenia.

• Niezgodne z przepisami pozbywanie się odpadów pochodzących z legalnego TPO. Odpady trafiają do podmiotu zajmującego się profesjonalnym gospodarowaniem odpadami na terenie kraju, jednak po przyjeździe, zamiast zostać poddane przetworzeniu, są wywożone w inne miejsca bez jakiejkolwiek ewidencji. Przewożenie odpadów komunalnych, fałszowanie dokumentów, zmiana środka transportu mogą powodować, że odpady są w pewnym sensie legalizowane i mogą być składowane na wysypiskach jako odpady krajowe.