Rada Europy, czasem mylnie kojarzona z Radą Unii Europejskiej, jest organizacją międzyrządową, która powstała 5 maja 1949 r. Została założona przez 10 państw. Obecnie razem z Polską RE liczy 46 państw członkowskich. Jej siedzibą jest Strasburg we Francji. Podstawowa działalność Rady Europy dotyczy promowania i umacniania trzech wartości: praw człowieka, demokracji i praworządności w Europie. Mandat RE jest określony w Statucie Rady Europy, a także w dokumentach szczytów szefów państw i rządów RE. Dzięki funkcjonowaniu RE możemy składać skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Konferencja została rozpoczęta panelem inauguracyjnym przez osoby, które miały znaczący wkład w przystąpienie do Rady Europy oraz funkcjonowanie w niej Polski. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. prof. dr hab. Hanna Suchocka, była Premier RP, oraz prof. Jerzy Jaskiernia (UJK, główny organizator wydarzenia) oraz wielu innych znamienitych gości. Pierwszego dnia konferencji w toku dyskusji nie zabrakło głosów ścierających się w temacie, czy Rada Europy spełnia jeszcze swoje pierwotne funkcje i zadania. Ostatecznie zostało skonkludowane, że dziedzictwo RE ugruntowało pozycję demokratyczną wielu państw. Natomiast wykluczenie Rosji z członkostwa RE wykazało, że rada jest konsekwentna w strzeżeniu wartości demokratycznych opartych na zasadach państwa prawnego.
Podczas konferencji odbywało się kilkanaście równoległych paneli tematycznych, które skupiły uwagę dziesiątek osób ze świata nauki, polityki, zawodów prawniczych, służb mundurowych, dziennikarzy czy studentów. Przedstawiciel Policji wziął udział w dwóch panelach: „Rada Europy a ochrona praw człowieka pierwszej generacji” oraz „Rada Europy a współczesne wyzwania dla praworządności”. Oba panele dotyczyły tego, jakiej Policji współcześnie oczekuje polskie społeczeństwo. Nie obyło się bowiem bez konstruktywnej krytyki niektórych jej działań w latach ubiegłych.
Wielokrotnie sygnalizowano, że Policja powinna cechować się profesjonalnym doborem ludzi, dobrym wyszkoleniem, faktycznym urzeczywistnianiem hasła „Pomagamy i chronimy”, także przez wewnętrzne działania zapobiegające agresji, nadużyciom uprawnień, czy też przez nieuleganie wpływom politycznym. Panele były zatem doskonałym miejscem do wyważonej wymiany stanowisk i zebrania oczekiwań społecznych ujętych w referatach praktyczno-naukowych, dyskusjach – w duchu, dla którego została powołana Rada Europy.
Paneliści i panelistki wspólnie wywodzili, jak tworzyć Policję absolutnie prospołeczną, wolną od przemocy i agresji, Policję profesjonalną nastawioną na pomoc drugiemu człowiekowi i neutralną politycznie. Także i podczas tej konferencji wybrzmiało, że potencjalnym błędom lub zaniechaniom nie jest winna Policja jako instytucja, ale konkretni ludzie, którzy sprzeniewierzyli się rocie ślubowania, zatem i wartościom promowanym przez Radę Europy. Wizerunkowo cierpi jednak cała instytucja. Wspominano na przykład o IPCAN (Independent Police Complaints’ Authority Network) – belgijskim niezależnym od policji komitecie badającym skargi obywatelskie na policję np. w obszarze tortur czy nieludzkiego traktowania, poniżania. Dyskutowano o dalszej potrzebie zakupów kamer nasobnych, przeglądzie tzw. prawa policyjnego w zakresie stosowania środków siłowych, dostępu zatrzymanych do lekarza, adwokata itp. Bardzo wyraźnie akcentowano kwestię dialogu ze społeczeństwem i otwartości na transparentne wyjaśnianie i przekazywanie społeczeństwu informacji o zdarzających się incydentach w Policji.
Z konferencji powstanie obszerna monografia, która zapewne w wielu obszarach będzie wskazówką dla rozwoju prospołecznych działań Policji.
insp. Krzysztof Łaszkiewicz
pełnomocnik KGP ds. ochrony praw człowieka
zdj. autor
