Na etapie postępowania sądowego w sprawach dotyczących przestępstw oskarżycielem publicznym jest prokurator, którego zadaniem jest udowodnienie winy oskarżonemu. Wykroczenia najczęściej są „rozliczane” zaraz po ich popełnieniu – interweniujący policjant nakłada grzywnę w drodze postępowania mandatowego, może także zastosować pouczenie lub inny środek oddziaływania wychowawczego. Jeśli osoba odmówi przyjęcia mandatu, wówczas policjant sporządza notatkę urzędową, którą przekazuje dyżurnemu jednostki. W ten sposób zostaje zainicjowany proces, który jest określany mianem czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia. Jeśli w ich toku zostanie zebrany wystarczający materiał dowodowy, komendant danej jednostki Policji kieruje do sądu wniosek o ukaranie obwinionego. Sprawa trafia do wydziału karnego właściwego miejscowo sądu rejonowego.
Popieram wniosek komendanta
Policjant – oskarżyciel publiczny na rozprawie sądowej w sprawie o wykroczenie bierze aktywny udział. Zakończeniem przewodu sądowego są mowy końcowe. Oskarżyciel wygłasza mowę jako pierwszy, przed obwinionym. Podsumowuje ustalenia w sprawie oraz uzasadnia i argumentuje wniosek o ukaranie, wypowiadając zdanie: „Popieram wniosek komendanta”. Dobry oskarżyciel musi być pewny siebie, opanowany, musi umieć jasno i precyzyjnie wyrażać swoje myśli. Ważne jest, żeby miał dobrą dykcję, a jego wygląd, maniery i postawa budziły szacunek i zaufanie.
Pierwszy konkurs dla policjantów – oskarżycieli publicznych odbył się w 2018 r., drugi rok później, a potem pojawiły się zawirowania spowodowane ogólnoświatową epidemią. Dopiero w 2023 r. udało się zorganizować III edycję konkursu. Do finału przystąpiło 17 najlepszych oskarżycieli publicznych wyłonionych w eliminacjach podczas etapu powiatowego i wojewódzkiego. Konkursowe zadania zostały przygotowane przez zespół ekspertów z Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, ze szkół Policji w Pile, Słupsku i Katowicach oraz Akademii Policji w Szczytnie. Zespołem ekspertów kierowali przewodniczący – podinsp. Ewa Jakimiuk, starszy wykładowca Zakładu Służby Kryminalnej Centrum Szkolenia Policji w Legionowie oraz zastępca przewodniczącego zespołu ekspertów mł. insp. Agnieszka Romańska, radca Wydziału Prewencji Biura Prewencji Komendy Głównej Policji.
Dwa dni, trzy konkurencje
Mężczyzna, który znajdował się w stanie po użyciu alkoholu, po północy przyszedł pod okno swojej żony, z którą pozostawał w separacji. Rzucił w okno kamieniem, wybijając szybę, w wyniku czego zakłócił żonie spoczynek nocny, a ponadto spowodował szkodę w mieniu. Pokrzywdzona, która jest osobą z niepełnosprawnością, została narażona na stres i wezwała Policję.
Tak w skrócie wyglądało założenie pierwszej konkurencji. Policjanci mieli 15 minut na zapoznanie się z materiałami sprawy, określenie kwalifikacji prawnej czynu oraz przygotowanie mowy końcowej. Konkurencja była zainscenizowana tak, żeby jak najwierniej oddać klimat sądowej sali rozpraw. Nie zabrakło więc sędziego i adwokata ubranych w togi. Uczestnicy konkursu nie spodziewali się jednak, że obwiniony będzie miał za zadanie próbować wyprowadzić ich z równowagi. A robił to skutecznie – przerywał wypowiedzi oskarżyciela, był agresywny werbalnie i wulgarny. Jeśli reakcja oskarżyciela publicznego była adekwatna w kontekście złożenia wniosku o nałożenie przez sąd kary porządkowej, przekładało się to na wyższą punktację w konkurencji.
Kolejne konkurencje, które odbyły się następnego dnia, to: wskazanie błędów formalnych i merytorycznych w dokumencie procesowym oraz ostatnia – test wiedzy składający się z 50 pytań dotyczących znajomości przepisów prawa. W konkurencji finałowej można było zdobyć dużą liczbę punktów, więc dotychczasowi faworyci mogli nagle spaść na dalsze miejsca. Świadomość tych okoliczności budowała napięcie aż do samego końca.
A oto lista zwycięzców III Ogólnopolskiego Konkursu dla Policjantów – Oskarżycieli Publicznych.
I miejsce – asp. szt. Sławomir Kagan reprezentujący KWP w Krakowie (KPP w Chrzanowie),
II miejsce – asp. szt. Monika Pacześ, KWP w Łodzi (KPP w Bełchatowie),
III miejsce – asp. Karol Malinowski, KWP w Olsztynie (KPP w Nowym Mieście Lubawskim).
W trakcie uroczystego zakończenia konkursu pamiątkowe odznaki, dyplomy i nagrody pieniężne wręczyli: dyrektor Biura Prewencji KGP insp. Robert Kumor oraz zastępca komendanta CSP w Legionowie insp. Tomasz Rylski.
Zwycięzcom, a także pozostałym uczestnikom konkursu życzymy dalszych sukcesów w służbie. Poziom wszystkich uczestników był niezwykle wysoki, a o miejscach zajętych w generalnej kwalifikacji bardzo często decydowały pojedyncze punkty.
– Wszyscy uczestnicy finału III edycji tego konkursu są zwycięzcami. Jesteście najlepsi w naszej formacji z rzeszy ponad trzech tysięcy oskarżycieli. To w mojej ocenie ogromny sukces – gratulował uczestnikom oraz ich opiekunom z komend wojewódzkich dyrektor Biura Prewencji KGP insp. Robert Kumor. Z powyższą opinią nie sposób się nie zgodzić.
Tomasz Dąbrowski
zdj. Jacek Herok
