O zastąpieniu pojęć „przemoc w rodzinie” na „przemoc domowa” mówiło się już od dawna. W środowisku policyjnym nowy zapis funkcjonuje więc już praktycznie powszechnie. Teraz ma jednak formułę prawną. Kolejną zmianą jest dookreślenie osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą domową, jako osoby doznającej przemocy domowej, a osobę podejrzaną o stosowanie przemocy jako osoby stosującej przemoc domową.
Zmiany pojęć i definicji
Do istniejących rodzajów przemocy domowej doszły również, oprócz m.in. przemocy fizycznej, psychicznej, kolejne jej rodzaje, tzn. przemoc ekonomiczna i tzw. cyberprzemoc. W ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej w art. 2 ust. 1 pkt 2 został rozszerzony katalog osób, które będą uznawane za osoby doznające przemocy domowej. W szczególności – osoby pozostające w relacji przeszłej, np. byli małżonkowie, byli partnerzy, wobec których będzie stosowana przemoc domowa.
Status małoletniego i procedura „Niebieskie karty”
W nowelizacji ustawy został uregulowany status małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej. Według ustawy małoletni będzie traktowany jako osoba doznająca przemocy domowej.
Co ważne, za osobę stosującą przemoc domową będzie uznawana tylko osoba pełnoletnia. W sytuacji, gdy nieletni będzie wykazywał zachowania wyczerpujące znamiona przemocy domowej, policjanci nie będą wszczynać procedury „Niebieskie karty”, a będą zobowiązani do sporządzenia notatki i przekazania jej do komórki organizacyjnej Policji właściwej ds. nieletnich, która następnie powiadomi sąd rodzinny. Natomiast w przypadku, gdy zachowanie nieletniego będzie stanowiło czyn karalny wyczerpujący znamiona przestępstwa, zastosowanie będą miały przepisy ustawy z 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700).
W procedurze „Niebieskie karty” został rozszerzony również katalog osób, które mają prawo realizować i podejmować czynności w jej ramach. Do wszczęcia procedury będzie zobowiązany nadal każdy policjant, który poweźmie informację o stosowaniu przemocy domowej, bez względu na charakter wykonywanej służby. W ramach procedury funkcjonariusz Policji dalej będzie wchodził w skład grupy diagnostyczno-pomocowej. Co do zasady, w pracach grupy będzie uczestniczył dzielnicowy realizujący w rodzinie procedurę „Niebieskie karty” w przypadku potwierdzenia podejrzenia wystąpienia przemocy domowej.
Co istotne, według ustawodawcy, w ramach realizowanej procedury „Niebieskie Karty” praca z osobą stosującą przemoc domową będzie należała w szczególności do policjanta, zaś z osobą doznającą przemocy domowej pracował będzie pracownik socjalny. Policjant dzielnicowy będzie zobligowany, zgodnie z wolą ustawodawcy, do monitorowania sytuacji osób doznających przemocy domowej przez dziewięć miesięcy po zakończeniu procedury „Niebieskie karty”. Monitorowanie sytuacji będzie polegało w szczególności na podejmowaniu wizyt „sprawdzających” sytuację rodziny oraz stan bezpieczeństwa ich członków.
Cdn.
Akty wykonawcze do ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej (rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie procedury „Niebieskie karty” oraz wytyczne nr 5 Komendanta Głównego Policji z 15 grudnia 2020 r. w sprawie sposobu postępowania policjantów podczas realizacji procedury „Niebieskie karty”) są w fazie procedowania, podobnie jak akty wykonawcze do ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego. O tych zmianach będziemy oczywiście informować. W prace nad nowelizacją ustawy była zaangażowana nadkom. Marta Świnecka z Biura Prewencji KGP, która mówi: – Przepisy obu ustaw były procedowane jednocześnie. Zmiany w tych przepisach są istotne dla całego systemu ochrony osób doznających przemocy domowej. Niemniej głównym celem przyświecającym ustawodawcy było wzmocnienie obowiązującego systemu przeciwdziałania przemocy domowej. Niewątpliwie nowe regulacje zwiększą też dotychczasowe doświadczenia i umiejętności policjantów w zakresie podejmowania działań na rzecz zapobiegania przemocy domowej.
*
Ponieważ ustawa nakłada na funkcjonariuszy i funkcjonariuszki Policji dodatkowe uprawnienia i obowiązki, Biuro Prewencji KGP przeszkoliło już 5853 policjantów oraz przygotowało materiały szkoleniowe, które są dostępne w Policyjnej Sieci Transmisji Danych (PSTD) pod linkiem http://10.01.192:8082/portal/ z wykorzystaniem aplikacji Policyjna Platforma Wdrożeniowa (PPW). Materiały te są dostępne w bloku tematycznym „Organizacja” pod zakładką „Videokonferencje – zmiana przepisów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie”.
oprac. Izabela Pajdała