Wincenty Bógdoł urodził się 18 lipca 1893 r. w Nowej Wsi, w powiecie strzeleckim, w rodzinie Franciszka i Barbary. Podczas I wojny światowej walczył armii niemieckiej (1914–1918). Po demobilizacji macierzystej jednostki wojskowej we Wrocławiu, zimą w latach 1918–1919 wrócił do Katowic i podjął pracę zawodową jako górnik w katowickiej kopalni „Ferdynand” (później „Katowice”).
Wiosną 1919 r. został zaprzysiężony jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brał udział w I i II powstaniu śląskim, walczył na terenie Katowic oraz powiatu katowickiego. Po zakończeniu II powstania śląskiego, zgodnie z rozkazem wydanym przez dowództwo Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, 6 września 1920 r., wstąpił do Policji Górnego Śląska (Policji Plebiscytowej). W jej szeregach jako funkcjonariusz pełnił służbę na terenie Katowic do czerwca 1922 r. Gdy wybuchło III powstanie śląskie, Wincenty Bógdoł, otrzymał przydział do kompanii Żandarmerii Polowej w 3. Pułku Piechoty Wojsk Powstańczych jako dowódca plutonu.
Na początku czerwca 1921 r. został przeniesiony z frontu do Oddziału Technicznego Żandarmerii Polowej Górnego Śląska w Katowicach, który podlegał bezpośrednio Naczelnej Komendzie Wojsk Powstańczych w Szopienicach (obecnie dzielnica Katowic), gdzie objął funkcję dowódcy plutonu motorowego. Za waleczność i męstwo w III powstaniu śląskim Wincenty Bógdoł został odznaczony Śląską Wstęgą Waleczności i Zasługi kl. I (1921 r.). Po powrocie części Górnego Śląska do Polski, w czerwcu 1922 r., Wincenty Bógdoł został przyjęty jako ochotnik do służby w Policji Województwa Śląskiego, gdzie pełnił służbę jako funkcjonariusz w katowickich jednostkach, w tym: w Komendzie Rezerwy PWŚl. (1922–1932), Komisariacie III PWŚl. (1932–1933) oraz Głównej Komendzie PWŚl. (1933–1939).
W okresie międzywojennym był jednym z działaczy Związku Powstańców Śląskich – grupy Katowice-Centrum (1923–1939). Inspirował i współorganizował na terenie miasta uroczystości patriotyczne upamiętniające powrót Górnego Śląska do Polski oraz kolejne rocznice zrywów powstańczych z lat 1919–1920–1921. Za swą działalność społeczno-patriotyczną został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi RP (1939 r.). Jako funkcjonariusz Policji Województwa Śląskiego 15 i 16 sierpnia 1939 r. brał udział w akcji rozbicia grup niemieckiej organizacji konspiracyjno-bojowej – Kampf Organisation Oberschlesien Ost, działającej na terenie Katowic i powiatu katowickiego.
W nocy z 2 na 3 września 1939 r. przy ul. Marszałka Piłsudskiego (obecnie Warszawska) w Katowicach brał udział w rozbiciu niemieckiego oddziału dywersyjnego Freikorps Ebbinghaus, za co został odznaczony Krzyżem Zasługi za Dzielność (pośmiertnie w 2009 r.). Rankiem, 3 września 1939 r., zgodnie z rozkazem Głównego Komendanta Policji Województwa Śląskiego insp. Józefa Żółtaszka, ewakuował się z Katowic na wschód, przypuszczalnie z ostatnią zorganizowaną grupą funkcjonariuszy, którymi dowodził podinsp. PWŚl. Piotr Urbańczyk.
Po 17 września 1939 r. asp. Wincenty Bógdoł został wzięty przez sowietów do niewoli i jako jeniec wojenny zesłany do Obozu Specjalnego NKWD w Ostaszkowie (lata 1939–1940). Wincenty Bógdoł, tak jak tysiące innych polskich jeńców wojennych, został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD 20 kwietnia 1940 r. w Obwodowym Zarządzie NKWD w Kalininie (obecnie Twerze) i pogrzebany w „dole śmierci” na terenie kompleksu leśnego w rejonie wioski Miednoje. Prochy tego policjanta spoczywają na największej katyńskiej nekropolii – Polskim Cmentarzu Wojennym w Miednoje (Rosja).
Decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 r. jako ofiara Zbrodni Katyńskiej został awansowany na pierwszy stopień oficerski w Korpusie Policji Państwowej – aspiranta.
W grudniu 2022 r. Katowicki Oddział Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. podjął działania, by aspirant Wincenty Bógdoł został patronem jednej z alei na terenie Katowic. Zamierzenie to było zainspirowane przypadającą 13 kwietnia 2023 r. 80. rocznicą ujawnienia Zbrodni Katyńskiej i możliwością uhonorowania tego zasłużonego syna ziemi śląskiej – ofiary tej zbrodni wojennej.
nadinsp. dr RAFAŁ KOCHAŃCZYK
komendant wojewódzki Policji w Opolu
GRZEGORZ GRZEŚKOWIAK
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Rodzina Policyjna 1939 r. zs. w Katowicach
Bibliografia
Dudek A., Grześkowiak G., Kania M., Słownik biograficzny Policji Województwa Śląskiego 1922–1939, Katowice 2011–2014 (rękopis).
Grześkowiak G., Podinspektor Policji Województwa Śląskiego Piotr Urbańczyk Patron Auli Szkoły Policji w Katowicach, Katowice 2010.
Grześkowiak G., Wspomnienie o aspirancie Wincentym Bógdole w relacji syna Jana Bógdoła, (rękopis), Katowice 2011.
Grześkowiak G., Kochańczyk R., Mikitin J., Była taka formacja – Policja Województwa Śląskiego 1922–1939, Katowice 2022.
Grześkowiak G., Mikitin J., Policja Autonomicznego Województwa Śląskiego 1922–1939, Katowice 2014.
Majer P., Misiuk A., Ostaszków, Twer, Miednoje. Zbrodnia przypomniana, Szczytno 2000.
Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, (tom I), Warszawa 2005.
Peszkowski Z., Zdrojewski St., Śląsk w grobach Katynia, Łódź 2000.
