Do przygotowania postępowania przetargowego oraz realizacji umowy w Biurze Logistyki Policji Komendy Głównej Policji został powołany zespół, w którego skład, oprócz przedstawicieli Wydziału Koordynacji Gospodarki Transportowej BLP KGP, weszli m.in. funkcjonariusze z oddziałów prewencji Policji, którzy mają największą wiedzę z zakresu taktyki i techniki działania pojazdów tego typu. W ramach prac koncepcyjnych odbyła się również wizyta w jednostce niemieckiej policji, użytkującej armatki najnowszego typu.

Do budowy policyjnej armatki wodnej Tajfun IV wykorzystano pojazd bazowy Scania P450 z podwójną kabiną brygadową. Pojazd ma napęd na wszystkie trzy osie i jest zasilany silnikiem wysokoprężnym o mocy 450 KM. Wyposażono go w fabryczną nawigację oraz systemy podnoszące bezpieczeństwo podczas jazdy, takie jak system kontroli trakcji, system zapobiegający staczaniu się pojazdu przy ruszaniu pod górę, układ zapobiegający blokowaniu się kół podczas hamowania czy hamulec długotrwałego działania zintegrowany z układem napędowym. Pojazd ma wzmocnione zawieszenie wyposażone w amortyzatory na wszystkich osiach i maksymalną dopuszczalną masę całkowitą do 35 000 kg.

W trakcie zabudowy został wyposażony w zbiornik na wodę o pojemności 9000 litrów, a cała masa załadowanego pojazdu wynosi ok. 31 ton, co zapewnia odpowiedni poziom rezerwy masy w stosunku do dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu.

JAK FORTECA

Nadwozie pojazdu pokryte jest elementami osłonowymi wykonanymi z materiału kompozytowego (laminatu poliestrowo-szklanego) o zwiększonej odporności na uderzenia tępymi i ostrymi przedmiotami oraz działanie otwartego ognia. Kabinę załogową wyposażono w kuloodporne i ogrzewane elektrycznie szyby w klasie bezpieczeństwa BR2. Mają one rozmiary i kształt maksymalnie zbliżony do fabrycznych szyb pojazdu bazowego, co zapewnia optymalny poziom widoczności dla całej załogi i minimalizuje występowanie martwych stref. Dodatkowo szyby zabezpieczono kratami podnoszonymi w celu polepszenia widoczności. Kierowca ma możliwość hydraulicznego uniesienia kraty przedniej szyby oraz elektrycznego zsunięcia do tyłu krat drzwi przednich bocznych.

Podwozie pojazdu jest zabezpieczone płytami z blachy, a wszystkie przewody osłonięte są przed ewentualnym uszkodzeniem mechanicznym oraz działaniem ognia i wysokiej temperatury. Kształt zabudowy nadwozia zapewnia grawitacyjne zsuwanie się przedmiotów i spływanie cieczy, którymi zostałby obrzucony pojazd. Dodatkowo zabudowa zapobiega przedostawaniu się do wnętrza samochodu przedmiotów oraz wody i palących się cieczy. Kabina wyposażona jest w wyłaz dachowy umożliwiający ewakuację załogi w przypadku zagrożenia.

Innowacją w tym pojeździe jest zastosowanie otwieranych elektrycznie wszystkich kuloodpornych szyb bocznych, co pozwala na przewietrzenie kabiny z jednoczesnym zapewnieniem odpowiedniego poziomu jej szczelności podczas realizacji zadań. Wszystkie koła pojazdu są wyposażone we wkładki masywowe umożliwiające jazdę z przebitą oponą na dystansie min. 15 km z prędkością 30 km, co w razie potrzeby pozwala na oddalenie się z miejsca zagrożenia.

Ta wysoko zaawansowana konstrukcja zapewnia bardzo duży stopień bezpieczeństwa operatorom pojazdów.  Ma nie tylko wzmocnione nadwozie, ale też system obronny i gaśniczy. Przez dysze umieszczone dookoła pojazdu mogą być miotane: woda, woda z substancją barwiącą oraz woda ze środkiem drażniąco-łzawiącym. Rozmieszczenie i liczba dysz zapewniają brak występowania martwych stref zasięgu miotanego strumienia i w pełni ograniczają możliwość podejścia do pojazdu. Cała powierzchnia nadwozia, wszystkie koła oraz podwozie są chronione przez system dysz systemu gaśniczego. – W odróżnieniu od wcześniejszych konstrukcji armatek wodnych, przez dysze miotana jest nie tylko woda, ale mieszanina wody ze środkiem gaśniczym, co podnosi stopień zabezpieczenia pojazdu w przypadku obrzucenia go palącymi się przedmiotami lub cieczami, np. koktajlem Mołotowa – mówi Janusz Wyporski z Wydziału Koordynacji Gospodarki Transportowej Biura Logistyki Policji KGP.

Cały układ miotania wody oraz układ obronny i gaśniczy zasilane są za pomocą wysoko wydajnej pompy z brązu, napędzanej własnym silnikiem spalinowym o dużej mocy. Ponadto pojazd wyposażony jest w dodatkową pompę elektryczną służącą do awaryjnego zasilania układu obronnego i gaśniczego.

Dodatkowo, w celu podniesienia bezpieczeństwa załogi, wnętrza kabiny, przedziału technicznego oraz komory silnika zabezpieczone są automatycznymi, niezależnymi układami przeciwpożarowymi. Ponadto do celów gaśniczych zastosowano nowe rozwiązanie w postaci linii szybkiego natarcia z 30-metrowym wężem zakończonym dyszą o regulowanej wydajności, co umożliwia ugaszenie płonących przedmiotów lub cieczy znajdujących się w okolicy pojazdu.

NA MIARĘ POTRZEB

– Pojazd typu armatka wodna w Policji traktowany jest jako środek przymusu bezpośredniego i jego konstrukcja oraz sposób użytkowania muszą w maksymalny sposób zabezpieczać bezpieczeństwo załogi oraz innych uczestników zdarzeń. Nowatorskie rozwiązania zastosowane w Tajfunie IV miały również na celu stworzenie pojazdu, który sprostałby nowym wyzwaniom stawianym przed służbą prewencji Policji – mówi dowódca Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji w Częstochowie podinsp. Andrzej Nowak.

Największymi zmianami w stosunku do wcześniejszych konstrukcji armatek wodnych jest zastosowanie – podobnie jak w nowoczesnych pojazdach używanych przez policje innych krajów UE – dwurzędowej kabiny załogi i dwóch takich samych działek wodnych umieszczonych z prawej i lewej strony dachu kabiny.

Przestrzeń kabiny załogowej została umownie podzielona na dwie części. W pierwszej znajduje się stanowisko kierowcy i strzelca, natomiast w drugiej stanowisko dowódcy. Każde stanowisko jest wyposażone w fotel z pneumatycznym układem tłumienia drgań, regulację w płaszczyźnie pionowej i poziomej, trzypunktowy pas bezpieczeństwa, zagłówek oraz składane podłokietniki. Dowódca w swoim zasięgu ma cały zestaw narzędzi sterujących i kontrolnych. Na dużym elektronicznym panelu wyświetlane są informacje o stanie poszczególnych układów: miotania wody, obronnego i gaśniczego. Ponadto przez dodatkowy panel może obsługiwać układ wizyjno-rejestrujący, wyświetlający obraz na ekranie LCD. Dzięki kamerom rozmieszczonym ze wszystkich stron pojazdu dowódca w każdej chwili wie, co się dzieje w jego otoczeniu.

– Tajfun III miał tylko trzy kamery: na działku, z przodu do nagrywania i kamerę cofania. Tajfun IV ma osiem kamer umieszczonych na nadwoziu, dwie zintegrowane z działkami oraz kamerę cofania. Obraz z kamer nadwozia i działek jest nagrywany. Dzięki doskonałym parametrom technicznym kamer zintegrowanych z działkami możemy w dużym zakresie przybliżać obraz i dokładnie widzieć, gdzie skierować prąd wody – mówi operator armatki wodnej w OPP w Warszawie st. asp. Przemysław Kolasa.

W pojeździe zamontowano dwa specjalistyczne działka wodne. Pozwalają na zmianę rodzaju strumienia wody (zwarty, rozproszony), co nie było możliwe we wcześniej użytkowanych armatkach wodnych. Każde działko ma możliwość równoczesnego miotania innej mieszaniny substancji, w zależności od potrzeb.

– Mamy przede wszystkim zastosowany inny system działek. W Tajfunie III wprawdzie były również dwa, ale jedno było niżej, o mniejszym zasięgu i mniejszej wydajności. Tutaj oba działka zamontowane na dachu kabiny są takiej samej wydajności i mają zasięg roboczy ok. 50 metrów – mówi operator działka wodnego st. asp. Rafał Urbańczyk z OPP w Warszawie.

Sterowanie wszystkimi funkcjami działek odbywa się z wykorzystaniem zintegrowanych z podłokietnikami foteli dowódcy i strzelca joystickami wyposażonymi w czujniki dotykowe.

– Joystick musi „czuć” dłoń dowódcy lub strzelca, żeby zaczął działać. Inaczej można nim ruszać i nic nie będzie się działo. Nie ma więc mowy o możliwości oddania przypadkowego strzału – mówi st. asp. Rafał Urbańczyk.

Przód Tajfuna  IV wyposażono w zestaw wysoko wydajnych lamp oświetlających, a boki i tył pojazdu w oświetlenie umożliwiające obserwację najbliższego otoczenia pojazdu.

– Pojazd został wyposażony we wzmocniony, podnoszony hydraulicznie lemiesz służący do przesuwania przeszkód o ciężarze do 500 kg. Przy masie w pełni obciążonego pojazdu wynoszącej ok. 31 000 kg, prowizoryczne barykady stawiane np. z betonowych koszy nie są więc realną przeszkodą. Lemiesz można zatrzymać w każdej pozycji, na różnych wysokościach. Kierowca, sterując lemieszem z wykorzystaniem elektronicznego panelu sterującego, widzi na nim jego rzeczywiste położenie – mówi Jacek Szeliga z Wydziału Koordynacji Gospodarki Transportowej Biura Logistyki Policji KGP.

Pojazd wyposażony został w systemy łączności używane w Policji oraz specjalne interkomy do prowadzenia komunikacji ze współdziałającymi pododdziałami prewencji.

NACISK NA BEZPIECZEŃSTWO

– Konstrukcja kabiny załogowej gwarantuje pełną szczelność, a dostarczane do niej powietrze przechodzi przez urządzenie filtrowentylacyjne. Pobór powietrza dokonywany jest jedynie przez czerpnię powietrza o konstrukcji uniemożliwiającej przedostawanie się do niej cieczy. Tego nie było we wcześniejszych armatkach wodnych – mówi Janusz Wyporski.

W kabinie zostało dodatkowo wygospodarowane miejsce do przewozu trzech kompletów PZ wraz z kaskami ochronnymi dla załogi wozu.

Przy budowie Tajfuna IV pomyślano także o funkcjonariuszach OPP, którzy podczas działań przemieszczają się razem z armatką wodną. Wyloty rur układów wydechowych silnika pojazdu i silnika zasilającego pompę wody zostały specjalnie zabudowane i umieszczone w górnej części nadwozia nad głowami policjantów, dzięki czemu w znacznym stopniu wyeliminowano możliwość wdychania przez nich spalin.

Weryfikacja zastosowanych rozwiązań technicznych i konstrukcyjnych oraz działania poszczególnych systemów zostały dokonane podczas przeprowadzonych w ramach realizacji kontraktu badań w akredytowanych jednostkach badawczych oraz testach wykonanych przez zespół powołany w KGP.

Armatki wodne Tajfun IV mogą być wykorzystywane do zabezpieczania meczów piłkarskich, imprez masowych o podwyższonym ryzyku oraz przedsięwzięć na rzecz ochrony porządku publicznego.

ANDRZEJ CHYLIŃSKI

zdj. Jacek Herok