Poprosiliśmy autora o przybliżenie wyników przeprowadzonych badań i wniosków również w „Gazecie Policyjnej”.
COVID-19 „CZARNYM ŁABĘDZIEM”
„Czarnymi Łabędziami” są nazywane nagłe, nieprawdopodobne i nieprzewidywalne zjawiska o olbrzymim oraz negatywnym wpływie na globalną rzeczywistość. Za przykład można podać kryzys gospodarczy z 2008 r., zamach terrorystyczny na World Trade Center, a dzisiaj – pandemię COVID-19. Policja w obliczu tej kryzysowej sytuacji ma do odegrania szczególną rolę, gdyż zadania przez nią realizowane dotyczą ochrony życia i zdrowia ludzkiego. Wymaga to od policjantów wysokiego poziomu zaangażowania, które pod wpływem długotrwale utrzymującej się sytuacji powodującej zwiększoną aktywność może stać się chwiejne. Aktywnie realizowane przez policjantów zadania związane z ograniczaniem rozprzestrzeniania się pandemii (m.in. kontrole kwarantann, egzekwowanie przestrzegania przepisów dotyczących obowiązku zakrywania ust i nosa) spotkały się jednak z nieprzychylnością pewnej części społeczeństwa, w szczególności tej kontestującej istnienie wirusa SARS-CoV-2. Dodatkowo na te zadania nałożyły się również liczne zabezpieczenia demonstracji społecznych o charakterze masowym, jak np. protesty przeciwko obostrzeniom czy Strajk Kobiet, podczas których policjanci byli wyzywani, szkalowani, opluwani, stosowano wobec nich przemoc fizyczną. Bez względu na charakter podejmowanych czynności policjanci spotkali się z tzw. falą hejtu, czyli z negatywnymi, poniżającymi i prześmiewczymi opiniami na temat ich pracy i ich samych, zamieszczanymi w przestrzeni wirtualnej.
Przedmiotem opracowania było więc sprawdzenie, czy hejt, którego definitywnie doświadczyli policjanci w związku z wykonywanymi czynnościami służbowymi, wpłynął na ich poziom zaangażowania organizacyjnego.
ZAANGAŻOWANIE ORGANIZACYJNE POLICJANTÓW
Ten rodzaj zaangażowania składa się z trzech komponentów określających rodzaj przywiązania do danej organizacji:
• zaangażowanie afektywne (emocjonalne) – wymiar ten polega na identyfikacji policjanta z instytucją, tj. z wartościami, jakie ona reprezentuje; policjanci cechujący się tym rodzajem zaangażowania przyjmują pozytywną i aktywną postawę wobec służby i organizacji, pozytywnie się o niej wyrażając, są dumni ze służby w Policji;
• zaangażowanie trwania – jest traktowane jako pewnego rodzaju przymus kontynuowania pracy; policjanci cechujący się tym rodzajem zaangażowania kalkulują koszty i straty związane z ewentualnym odejściem z Policji oraz rozpatrują alternatywy na rynku pracy;
• zaangażowanie normatywne – to psychologiczne poczucie odpowiedzialności policjanta za losy swojej organizacji, które powoduje moralne zobowiązanie kontynuowania służby.
ZAŁOŻENIA
Badanie miało charakter ilościowy i objęło 128 respondentów – głównie policjantów pełniących służbę na tzw. pierwszej linii. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety, z którego pozyskano wiedzę na temat poziomu zaangażowania policjantów oraz tego, czy hejt mógł wpłynąć na ich zaangażowanie. Poziom zaangażowania był badany i określany według skali punktowej od 0 do 6. Uśredniony wynik zaangażowania organizacyjnego wyniósł 3,46 pkt. Poszczególne komponenty zaangażowania przedstawiały się następująco: wymiar afektywny – 3,92 pkt, trwania – 3,32 pkt oraz normatywny – 3,14 pkt.
Warto przedstawić poszczególne stwierdzenia, na podstawie których policjanci oceniali swoje zaangażowanie.
W tabeli obok rubryka „średnia” dotyczy uśrednionej sumy z odpowiedzi policjantów na dane stwierdzenie w skali od 0 (zdecydowanie się nie zgadzam) do 6 (zdecydowanie się zgadzam). „Odchylenie standardowe” dotyczy różnorodności odpowiedzi respondentów – im większe odchylenie, tym bardziej skrajne odmienne poglądy policjantów w stwierdzeniu przedstawionym w kwestionariuszu.
Szczególnie pożądanym dla Policji oraz każdej innej organizacji komponentem zaangażowania jest zaangażowanie afektywne (emocjonalne). W ramach niego na podkreślenie zasługuje stwierdzenie: Moja organizacja ma dla mnie duże znaczenie osobiste, ponieważ uzyskało bardzo wysoką ocenę 4,66 pkt, a respondenci wyrażali dużą spójność w zakresie wskazywania ocen. Można wyróżnić jeszcze stwierdzenie odnoszące się do zaangażowania trwania, tj. Byłbym bardzo zadowolony, gdybym do emerytury mógł pracować w Policji, ponieważ właśnie to stwierdzenie uzyskało najwyższą uśrednioną notę w całym kwestionariuszu – 4,99 pkt. Ponadto policjanci wykazali się największą zgodnością we wskazywaniu tak wysokich ocen.
W omawianym badaniu postawiono hipotezę mówiącą, że hejt wobec funkcjonariuszy Policji wykonujących różnego rodzaju zadania w trakcie trwania stanu epidemii w istotny sposób wpłynął na ich poziom zaangażowania w organizację. Czy faktycznie tak było? Czy przedstawione na ilustracjach wulgarne i pozbawione właściwego poziomu człowieczeństwa wpisy na temat pracy policjantów wpłynęły na ich poziom zaangażowania?
Otóż na postawione pytanie: Czy w trakcie trwającego stanu epidemii doświadczyłeś zjawiska hejtu w związku z podejmowanymi przez siebie lub przez innych policjantów czynnościami służbowymi? aż 120 respondentów (93,8 proc.) odpowiedziało twierdząco. Przecząco odpowiedziało tylko ośmiu respondentów (6,3 proc.). Na kolejne stwierdzenie: Czy we wcześniejszych latach służby (przed pandemią) doświadczyłeś hejtu w związku z podejmowanymi przez siebie lub przez innych policjantów czynnościami służbowymi? respondenci odpowiadali: „Tak” w 85 wskazaniach (66,4 proc.) oraz „Nie” w 43 (33,6 proc.). Natomiast niezwykle interesująco i w pewnym sensie zaskakująco przedstawiają się dane uzyskane z ostatniego pytania, które w analizowanym kwestionariuszu znalazło się bezpośrednio pod stwierdzeniami dotyczącymi i badającymi zaangażowanie. Pytanie to brzmiało: Czy uważasz, że hejt wobec Ciebie, policjantów lub całej formacji – Policji wpłynął w jakikolwiek sposób na Twoje wybory w powyższych pytaniach? Aż 89 respondentów (69,5 proc.) wskazało odpowiedź „Nie”. Co więcej, 19 policjantów (14,9 proc.) stwierdziło, że hejt tylko zwiększył ich zaangażowanie. Jedynie 20 respondentów (15,6 proc.) stwierdziło, że hejt wpłynął na obniżenie zaangażowania.
WNIOSKI
Przeprowadzone badania wskazały, że w trakcie trwania pandemii COVID-19 nastąpił wzrost hejtu wobec funkcjonariuszy o 26 proc. w stosunku do czasów sprzed pandemii. Funkcjonariusze Policji jednak nie wskazali, aby ten rodzaj agresji słownej w istotny sposób wpłynął na ich zaangażowanie.
Podczas analizy wyników z badania można wywnioskować, że policjanci cechują się wyższym niż średnim przyjętym w kwestionariuszu poziomem emocjonalnego utożsamiania się z organizacją (3,92 pkt). Może to sugerować pogląd mówiący, że policjanci utożsamiają się z misją i wartościami, które reprezentuje Policja, oraz identyfikują się ze złożoną przez nich rotą ślubowania. To oznacza również, że policjanci mimo hejtu odczuwają dumę z pracy w Policji, dobrze się o niej wypowiadają, są do niej emocjonalnie przywiązani, chcą być wobec niej w porządku i zdecydowanie chcą służyć w Policji aż do emerytury.
podkom. NORBERT ANDRASZAK
ipk
opracowanie: badania własne (zachowano oryginalne brzmienie pytań zadanych w ankiecie – przyp. red.)
Screenshoty z Twittera oraz Facebooka
zdj. unsplah
