Na łamach miesięcznika „Policja 997”, a wcześniej w „Gazecie Policyjnej” w ciągu ostatnich dwudziestu paru lat pojawiały się artykuły o Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa i strażach samorządowych. Cieszy fakt, że dzięki wystawie o PKB, którą zorganizowano w Warszawie, jest znowu okazja, aby napisać parę słów o tej – nieco dziś zapomnianej – policyjnej formacji.
WYSTAWA
Tę pamięć próbuje przywrócić wystawa „Państwowy Korpus Bezpieczeństwa – policja Polskiego Państwa Podziemnego w dokumentach”, którą uroczyście otwarto 3 sierpnia br. w Warszawie. Ekspozycja ma charakter plenerowy i znajduje się między pomnikiem Mikołaja Kopernika a Pałacem Staszica. Otwarcia wystawy dokonali wspólnie szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz zastępca Komendanta Głównego Policji nadinsp. Tomasz Szymański i dyrektor Archiwum Akt Nowych dr Tadeusz Krawczak. Podczas wernisażu obecny był także dyrektor Biura Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP nadkom. Krzysztof Musielak.
– W przestrzeni publicznej stolicy, w 76. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego otwieramy wystawę dedykowaną i poświęconą Państwowemu Korpusowi Bezpieczeństwa, tej formacji, która strzegła porządku i ładu w ramach struktur Polskiego Państwa Podziemnego – powiedział podczas ceremonii minister Jan Józef Kasprzyk. – Mam nadzieję, że tą wystawą powstałą staraniem i osobistym zaangażowaniem pana nadkom. Krzysztofa Musielaka oraz dzięki zaangażowaniu Archiwum Akt Nowych i Komendy Głównej Policji przypomnimy nieznane karty polskiej historii, na których tożsamość chce budować i wznosić współczesna polska Policja.
Głos zabrał także zastępca Komendanta Głównego Policji nadinsp. Tomasz Szymański. – To wielki dzień, bo dziś wyraźnie widać, że historia Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa nie została zapomniana, a losy tworzących go funkcjonariuszy wywodzących się z Policji Państwowej nie zostały skazane na zapomnienie – powiedział na otwarciu wystawy zastępca szefa polskich policjantów. – Oni żyją dotąd, dopóki istnieje pamięć o nich, a nasza ojczyzna o nich pamięta.
Generał Tomasz Szymański przypomniał ubiegłoroczną ceremonię nadawania patronów poszczególnym garnizonom policyjnym w Polsce. Wymienił patronów: Komendy Stołecznej Policji – ppłk. Mariana Kozielewskiego, Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie – mjr. Ludwika Drożańskiego oraz policji podlaskiej – płk. Romana Prota Sztabę, którzy w czasie niemieckiej okupacji byli funkcjonariuszami PKB. Patron KSP był pierwszym Głównym Inspektorem Państwowego Korpusu.
– Ta wspólna pamięć nie ma wymiaru wyłącznie instytucjonalnego – powiedział nadinsp. Tomasz Szymański, dziękując podmiotom zaangażowanym w przygotowanie wystawy. – To zasługa tych wszystkich, którzy tę pamięć w sercach przenieśli, odgrzebali, rozpalili. My dziś chcemy tę pamięć o funkcjonariuszach Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa przekazać w pierwszej kolejności społeczeństwu Warszawy, a następnie Krakowa, Lublina, Kielc i wielu innych miast w Polsce, które ta wystawa w najbliższym czasie odwiedzi. Życzyłbym sobie, aby takich wystaw, o takiej tematyce, jak ta dzisiejsza, było więcej, żebyśmy częś-ciej mieli możliwość popularyzowania wiedzy o historycznych aspektach kształtowania się polskiej Policji.
Ekspozycja nie mogłaby zaistnieć bez pomocy Archiwum Akt Nowych, które udostępniło oryginalne dokumenty wytworzone przez funkcjonariuszy PKB, które stanowią clou ekspozycji.
Na wystawie nieoczekiwanie pojawiła się mieszkająca w pobliżu Zofia Czekalska, ps. Sosenka, łączniczka Zgrupowania „Chrobry II” Armii Krajowej. W tym samym związku taktycznym podczas powstania warszawskiego oficerem informacyjnym była Stanisława Filipina Paleolog, która tworzyła policję kobiecą przed wojną, a w czasie okupacji działała w Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa. Nadinsp. Tomasz Szymański wręczył Zofii Czekalskiej książkę Stanisławy Filipiny Paleolog „Policja kobieca w Polsce 1925–1939”, która niedawno, dzięki współpracy KGP i Biura Programu „Niepodległa”, ujrzała światło dzienne w polskim przekładzie.
Wystawę o Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa przygotowały: Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP, Archiwum Akt Nowych oraz Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
PAMIĘTAJMY
Pamięć o policjantach podziemia powinna leżeć w gestii nas wszystkich, dla których ważna jest historia formacji, w której służymy i pracujemy. Państwowy Korpus Bezpieczeństwa jest brakującym, ciągle zbyt mało znanym elementem układanki, jaką stanowi współczesna Policja. Tak jak Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie i jego przedstawicielstwo w okupowanej Polsce – Delegatura Rządu na Kraj zapewniały ciągłość władzy II RP, tak podległy delegaturze Państwowy Korpus Bezpieczeństwa był jedyną legalną konspiracyjną służbą policyjną, gwarantującą kontynuację przedwojennej formacji dbającej o porządek i bezpieczeństwo obywateli.
Wiedza o Policji Państwowej z racji uroczyście obchodzonego w ubiegłym roku setnego jubileuszu jej powstania jest coraz większa, ale o wysiłku konspiracyjnym stróżów prawa II RP podczas II wojny światowej ciągle mówi się za mało.
PAWEŁ OSTASZEWSKI
zdjęcia. autor i archiwum
