Należy zacząć od ceremoniału policyjnego1, który ma na celu kultywowanie policyjnych tradycji, integrowanie środowiska policyjnego oraz umacnianie pozytywnego wizerunku Policji w społeczeństwie. Powaga i podniosłość uroczystości oraz szacunek okazywany wobec narodowych symboli to główne przesłania dla funkcjonariuszy oraz przedstawicieli środowiska policyjnego, uczestniczących w uroczystościach o charakterze państwowym, policyjnym, patriotycznym i religijnym.
POLICYJNE UROCZYSTOŚCI
Nasz ceremoniał, wzorowany na ceremoniale wojskowym, wyróżnia dwie podstawowe formy uroczystości – apel i zbiórkę. Niezależnie od tego, na jakim szczeblu dana uroczystość by się nie odbywała, począwszy od posterunku Policji, przez m.in. komendy powiatowe, wojewódzkie, Stołeczną, a na Komendzie Głównej Policji kończąc, mamy do czynienia z dwiema osobami odpowiedzialnymi bezpośrednio za jej prowadzenie – dowódcą uroczystości i lektorem.
Współpraca pomiędzy nimi ma ogromny wpływ na przebieg poszczególnych etapów uroczystości oraz powodzenie całości przedsięwzięcia. Dobrze jeśli osoby te posiadają odpowiednie predyspozycje do pełnienia ról, jakie zostały im powierzone. Co zrobić, by ta współpraca przyniosła oczekiwany efekt?
LEKTOR
Lektor, prowadząc narrację całego przedsięwzięcia i przekazując istotne informacje oraz zapowiedzi, dba m.in. o właściwy przebieg, kolejność i atmosferę uroczystości. Tuż przed jej rozpoczęciem czas oczekiwania na najważniejszego gościa można wypełnić wprowadzeniem lektorskim. Mogą to być informacje dotyczące np. historii miejsca, w którym odbywa się uroczystość, historii danej jednostki Policji, ważnych wydarzeń z nią związanych, wydarzeń towarzyszących danemu przedsięwzięciu. Należy jednak mieć na uwadze, że niezależnie od tego, na jakim etapie jest wprowadzenie lektorskie, trzeba je przerwać z chwilą przybycia VIP-a i rozpocząć uroczystość.
Lektor, robiąc świadome i zaplanowane przerwy w zapowiedziach, synchronizuje się z dowódcą uroczystości, który w odpowiednim momencie wydaje komendy. Nie zaszkodzi oczywiście, a wręcz przeciwnie – bardzo pomoże, jeśli lektor będzie swoim komentarzem poprzedzał kolejne wydarzenia, jakie odbywają się podczas danej uroczystości. Należy pamiętać bowiem o tym, że uczestnikami i widzami niejednokrotnie są ważni goście, społeczności lokalne, nasi bliscy, osoby, które może po raz pierwszy mają styczność z ceremoniałem policyjnym. Warto więc zrozumiale i rzeczowo informować, co w danej chwili się dzieje. Takie informacje mogą tylko wzmóc zainteresowanie widzów oraz podkreślić podniosłość i charakter uroczystości. Oczywiście komunikaty te nie mogą być zbyt długie, a powinny ściśle korelować z tym, co w danej chwili się dzieje lub wydarzy, np. Za chwilę na maszt podniesiona zos-tanie flaga państwowa (…). Orkiestra Reprezentacyjna Policji odegra hymn państwowy. Taka zapowiedź niejako przygotowuje zarówno widzów, jak i pododdziały uczestniczące do tego wydarzenia. Dowódca uroczystości już wie, w którym momencie ma wydać stosowne komendy. Całość jest zgrana i uporządkowana.
PRZEBIEG UROCZYSTOŚCI
Jeśli pozwala na to czas, lektor może również przedstawić osoby, które w danym momencie wykonują konkretne czynności: Zaszczytu stanowienia pocztu flagowego dostąpili (…). Poczet flagowy wystawił Oddział Prewencji Policji w (…). Delegację składającą kwiaty pod pomnikiem (…) stanowią (…) itp. Należy pamiętać, że zapowiedzi lektorskie nie powinny wydłużać uroczystości. Komentarzem można objąć większość wydarzeń. Nierzadko, kończącej uroczystość defiladzie też może towarzyszyć narracja lektora przedstawiającego skład policyjnej asysty honorowej, jednostki wystawiającej asystę, kto prowadzi pododdziały uczestniczące w uroczystości oraz poczty sztandarowe. Podczas defilady jest odgrywana Warszawianka przez orkiestrę, która albo schodzi z placu w defiladzie, albo na nim pozostaje. W sytuacji gdy orkiestra maszeruje w defiladzie przed trybuną honorową, głos lektora może nie docierać do słuchaczy, i o tym należy pamiętać. Warto również przypomnieć, że po defiladzie dowódca uroczystości składa VIP-owi meldunek o zakończeniu uroczystości – ten element również powinien być poprzedzony zapowiedzią lektora lub – gdy czas na to nie pozwoli – podsumowany zaraz po złożeniu meldunku.
Przebieg uroczystości odbywa się według przygotowanego i zatwierdzonego scenariusza. W trakcie prowadzonej uroczystości sytuacja jednak niejednokrotnie może być dynamiczna, mogą pojawić się nowe elementy, które lektor i dowódca uroczystości – za zgodą organizatora – wkomponowują w jej przebieg. Wtedy niezwykle ważną rolę odgrywa osoba przybrana do pomocy lektorowi, która stojąc obok niego, jest niejako jego drugimi oczami, informując go o wszelkich zmianach.
Lektor (jeśli nie jest nim osoba cywilna), dbając o wizerunek własny i całej formacji, powinien również być przykładem dla innych funkcjonariuszy pod względem właściwego umundurowania oraz postawy w trakcie uroczystości. Przepisy mundurowe2 obowiązujące w naszej formacji określają, w jaki sposób policjant powinien poprawnie dobrać elementy umundurowania i wyposażenia. Lektor powinien także pamiętać o przestrzeganiu zasad etyki zawodowej3 oraz kultywując szacunek do tradycji, symboli (barw i znaków) narodowych, policyjnych i wojskowych oraz przełożonych i starszych stopniem, wiedzieć, w jakich sytuacjach oddaje honory4.
kom.
kom. Leszek Wielgosz
Wydział ds. Ceremoniału Policyjnego
Gabinet Komendanta Głównego Policji
zdj. Jacek Herok
- Zarządzenie nr 122 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2012 r. w sprawie ceremoniału policyjnego (Dz. Urz. KGP z 2020 r. poz. 7).
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 maja 2009 r. w sprawie umundurowania policjantów (Dz. U. Nr 90, poz. 738, z późn. zm.).
- Zarządzenie nr 805 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 grudnia 2003 r. w sprawie zasad etyki zawodowej policjanta (Dz. Urz. KGP Nr 1, poz. 3).
- Zarządzenie nr 7 Komendanta Głównego Policji z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie regulaminu musztry w Policji (Dz. Urz. KGP poz. 18, z późn. zm.).
