Na pomysł, aby wyróżnić mężczyzn, którzy pomagają krzywdzonym kobietom, wpadli dwaj policjanci – podinsp. w st. spocz. Kazimierz Walijewski, obecnie prezes Stowarzyszenia Mężczyźni Przeciwko Przemocy, i mł. asp. Tomasz Pietrzak z Komendy Miejskiej Policji w Gdyni. Tak powstał konkurs „Wyróżnienie Białej Wstążki”, którego już po raz szósty organizatorami są Centrum Praw Kobiet oraz fundacja Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier”. Podczas gali wyróżnieniami uhonorowani zostają mężczyźni, którzy najaktywniej działają przeciwko przemocy wobec kobiet.

NA ZNAK SPRZECIWU

Zyskujące coraz większą popularność przedsięwzięcie zainicjowane zostało w 1991 r. w Kanadzie. Dwa lata wcześniej w budynku politechniki w Montrealu uzbrojony 25-latek zastrzelił 14 studentek. Motywem zbrodni miała być niechęć do kobiet studiujących na kierunkach technicznych. W drugą rocznicę tragicznych wydarzeń grupa mężczyzn, przypinając sobie do piersi białe wstążki, wyraziła sprzeciw wobec podobnych aktów terroru i przyrzekła nie stosować przemocy wobec kobiet. Zapoczątkowało to ogólnoświatowy ruch mężczyzn angażujących się w walkę z przemocą wobec kobiet, a prowadzone przez nich działania edukacyjne podnoszą świadomość na temat równości płci na całym świecie.

Ich działalność określa się Kampanią Białej Wstążki, która stanowi część Międzynarodowej Kampanii 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy ze względu na Płeć. Corocznie rozpoczyna się on Międzynarodowym Dniem na rzecz Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet, przypadającym 25 listopada, i kończy 10 grudnia, uznanym za Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka. Wspólnym celem organizacji jest zwrócenie uwagi świata na problem przemocy ze względu na płeć oraz reakcja na jej objawy.

BIAŁA WSTĄŻKA DLA POLICJANTA

Na podsumowaniu konkursu ,,Wyróżnienie Białej Wstążki”, które odbyło się 8 grudnia w Warszawie, przedstawiono laureatów wyróżnionych w 2015 roku. W kategorii organy ścigania, wyróżniony został policjant – podinsp. Sławomir Żarski z katowickiego Wydziału Biura Spraw Wewnętrznych KGP.

– Pomaga każdemu skrzywdzonemu. Wszystkie zgłoszenia są dla niego ważne i warte wnikliwej uwagi, a pokrzywdzony zasługuje na wysłuchanie i szacunek – mówił o laureacie Kazimierz Walijewski.

Sławomir Żarski do Policji wstąpił w 1990 roku. Zaczynał w ówczesnym Komisariacie IV Policji w Częstochowie i jak sam twierdzi, od początku miał styczność z kobietami doświadczającymi przemocy. Najczęściej o pomoc prosiły te, nad którymi znęcano się psychicznie i fizycznie, ale zdarzały się i ofiary przemocy seksualnej.

– W tamtym czasie kobiety nie miały tej świadomości, co dzisiaj, często wycofywały swoje zeznania, bojąc się zemsty i gniewu swojego oprawcy. Dlatego tak ważne jest odpowiednie postępowanie i kompetencja funkcjonariusza. Liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo pokrzywdzonej, która potrzebuje wsparcia i zrozumienia – podkreśla podinsp. Sławomir Żarski.

Doceniony przez innych, wrażliwy i troskliwy wobec pokrzywdzonych jest zaskoczony, dlaczego to właśnie on został wyróżniony, choć nie ukrywa, że zdobycie Białej Wstążki motywuje go do jeszcze większej aktywności.

– Nie uczyniłem niczego szczególnego. Sprzeciw wobec przemocy, przyzwoitość i zrozumienie są naturalną reakcją na ludzką krzywdę. Jeśli takie zachowania zasługują na laury, to wyróżnionych mężczyzn powinny być miliony – podsumowuje podinsp. Sławomir Żarski. 

Znany z dużego zaangażowania w swoją pracę policjant do każdej pokrzywdzonej osoby podchodzi z życzliwością, ale jeden przypadek pamięta szczególnie. Zgłoszenie należało do trudnych, wymagających delikatnego potraktowania pokrzywdzonej, a jednocześnie sprawnego działania w celu ujęcia i postawienia zarzutów sprawcy. Sprawa dotyczyła przemocy seksualnej wobec kobiety, która po rozmowie ze Sławomirem Żarskim zdecydowała się złożyć zawiadomienie o przestępstwie. Jak mówi, ważne jest, by nie skupiać się jedynie na prawnych aspektach zgłaszanej sprawy, a okazać empatię i dać poczucie bezpieczeństwa.

– Po czasie wyznała mi, że rozmowa ze mną i pomoc, jakiej jej udzieliłem, odwiodła ją od targnięcia się na własne życie. Wtedy zrozumiałem, jakie znaczenie ma dla pokrzywdzonej okazanie jej empatii i szacunku oraz odpowiednie potraktowanie, by nie czuła się winna i zrozumiała, że to ona została skrzywdzona i jest ofiarą – mówi podinsp. Sławomir Żarski.

Mimo że policjant pomógł wielu dotkniętym przemocą kobietom, a one coraz głośniej mówią o tego typu przestępstwach, wciąż uważa, że liczba ich zgłoszeń w stosunku do faktycznych aktów przemocy jest znikoma. Być może, jak twierdzi, przyczyną jest strach przed gniewem oprawcy, wstyd, a może i ciągnące się w nieskończoność procedury urzędowe, dlatego uczula wszystkich, którzy w przyszłości będą pomagali ofiarom przemocy, aby odpowiedzieli sobie na pytanie: co bym zrobił, gdyby to moja żona, matka, siostra czy córka potrzebowała takiej pomocy?

POMOC PRZEDE WSZYSTKIM

Na spotkaniu oprócz wręczenia wyróżnień laureatom, poruszono kwestię stosowania przemocy seksualnej wobec kobiet. Uczestnicy dyskusji wspólnie przyznali, że problem jest powszechny. Reprezentująca Policję nadkom. Wanda Mende z Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji podkreśliła, że aktywność policjantów w walce z przemocą seksualną wobec kobiet jest duża, a organizowane przez Policję warsztaty dla funkcjonariuszy, jak postępować wobec osób dotkniętych tego typu traumatycznymi doświadczeniami, pomagają im właściwie przeprowadzać takie interwencje. 

HONORATA SZANDECKA
zdj. Andrzej Mitura

Laureaci ,,Wyróżnienia Białej Wstążki” – 2015 rok

W kategoriach:

Wymiar sprawiedliwości:

Robert Damski – komornik, nagrodzony za walkę z przemocą ekonomiczną wobec kobiet, zwłaszcza w sprawach związanych z alimentami.

Organy ścigania:

Sławomir Żarski – zastępca naczelnika  katowickiego Wydziału Biura Spraw Wewnętrznych KGP, wyróżniony za wnikliwe podejście do każdego zawiadomienia o stosowaniu przemocy oraz życzliwość i zrozumienie wobec jej ofiar.

Osoby publiczne:

Bronisław Komorowski – były prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, wyróżniony za decyzję o podpisaniu Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.

Instytucje i organizacje pomocowe:

Adam Just – pedagog i pracownik socjalny, zgłaszany do nagrody systematycznie od 2013 r., wyróżniony za pomoc, jakiej udziela pokrzywdzonym kobietom.

Instytucja publiczna (w tym roku przyznano w tej kategorii dwa wyróżnienia):

Michał Lewoc – sędzia, nagrodzony m.in. za powstanie informatora dla prokuratorów, sędziów i kuratorów dotyczącego przeciwdziałania przemocy.
Adam Dudziak – zastępca komendanta Straży Miejskiej w Bydgoszczy, wyróżniony za aktywne zachęcanie kobiet doświadczających przemocy do zgłaszania się po wsparcie oraz wskazywanie miejsc, gdzie mogą uzyskać pomoc.

Osoba prywatna:

Marcin Kochanowski – prokurator i wolontariusz w Centrum Praw Kobiet, nagrodzony za działalność na rzecz kobiet doświadczających przemocy oraz za niesienie im pomocy.

Media:

Paweł Dąbrowa – będąc przypadkowym świadkiem stanął w obronie molestowanej  dziewczyny, nagrodzony za czujność i bohaterską reakcję, pomysłodawca popularnej w mediach społecznościowych ogólnopolskiej kampanii społecznej „Możesz to zmienić”.