Do komendantów wojewódzkich i komendanta stołecznego Policji, komendanta CBŚP, komendantów szkół Policji oraz dyrektora CLKP została przesłana 2 stycznia br. „Procedura postępowania w stosunku do osoby podejrzanej o chorobę wysoce zakaźną i szczególnie niebezpieczną lub z potwierdzonym rozpoznaniem, jak i w stosunku do osoby zakwalifikowanej do odbywania kwarantanny”. Jest ona wdrażana w podległych im jednostkach. Procedura została opracowana przez głównego inspektora sanitarnego MSW w uzgodnieniu z przedstawicielami KGP, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej.
OBJAWY CHOROBY
W większości przypadków osoba z chorobą wysoce zakaźną nie jest agresywna. Może mieć zaburzenia świadomości, postrzegane często jak zachowanie i wygląd osoby będącej pod wpływem alkoholu lub środków odurzających.
Widoczne objawy chorobowe, mogące nasuwać podejrzenie choroby zakaźnej EVD, to: przekrwienie twarzy i oczu, sączenie się krwi lub innych wydzielin z nosa, ust i uszu, zlewające się plamy czerwonosine na skórze, sączące się owrzodzenia, pęcherze i strupy na ciele, obfite pocenie, zażółcenie skóry, różne formy wysypek skórnych, stwierdzenie przy dotyku (rękawiczką) wysokiej temperatury ciała, pogorszenie kontaktu słownego (współistniejące z ww. objawami).
POSTĘPOWANIE POLICJANTA
Jeżeli policjant z zachowania oraz rozmowy z osobą, wobec której prowadzone są czynności służbowe, uzna, że może ona mieć chorobę niebezpieczną/wysoce zakaźną, powinien zachować szczególne środki ostrożności. Przede wszystkim natychmiast założyć rękawiczki ochronne nitrylowe (niebieskie) oraz unikać kontaktu bezpośredniego, zachowując odległość – co najmniej metr!
Bardzo istotne jest uzyskanie od takiej osoby odpowiedzi na następujące pytania:
– Na jakiej podstawie twierdzi pan/pani, że jest chory?
– Czy miał pan/pani kontakt bezpośredni z chorą osobą i kiedy to było?
– Czy w związku z tym był pan/pani u lekarza lub czy szukał pan/pani pomocy medycznej?
– Czy w ciągu ostatnich trzech tygodni przebywał pan/pani za granicą? Jeżeli tak, to w jakim kraju?
– Jakimi środkami komunikacji się pan/pani przemieszczał w trakcie podróży?
– Jeżeli był to samolot, to z jakich linii lotniczych pan/pani korzystał?
Policjant musi poinformować dyżurnego o sytuacji i uniemożliwić oddalenie się tej osoby. W przypadku niepodporządkowania się poleceniom, może użyć środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej (zgodnie z przepisami ustawy z 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, Dz.U. 2013 r., poz. 628), unikając – w miarę możliwości – bezpośredniego kontaktu fizycznego z osobą.
Zawsze po takiej interwencji należy zdezynfekować ręce (stosować: alkoholowe produkty biobójcze lub umyć ręce wodą z mydłem dezynfekującym w płynie, przez co najmniej minutę, nie dotykać dłońmi twarzy).
W razie konieczności izolacji osoby w szpitalu zakaźnym transport specjalistyczny zapewnia lekarz lub felczer (art. 28 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. 2013 r., poz. 947, z poźn. zm.)
POSTĘPOWANIE DYŻURNEGO
Dyżurny niezwłocznie powiadamia o zdarzeniu wojewódzkiego koordynatora ratownictwa medycznego. W razie potrzeby udziela wsparcia interweniującym funkcjonariuszom, rozporządzając dodatkowymi siłami wyposażonymi w adekwatną do zagrożenia odzież ochronną (dalsze działania nadzoruje wojewódzki koordynator ratownictwa medycznego). Jednocześnie dyżurny nawiązuje i utrzymuje stałą łączność z właściwym terytorialnie państwowym inspektorem sanitarnym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (PIS MSW) w celu uzyskania bieżących informacji o zdarzeniu, również od strony medycznej, a także co do zachowania właściwego poziomu bezpieczeństwa podczas interwencji. Jeżeli szpital zakaźny potwierdzi rozpoznanie choroby wysoce zakaźnej, dyżurny przekazuje do właściwego terytorialnie PIS MSW listę osób uczestniczących w zdarzeniu. W sytuacjach tego wymagających umożliwia przybycie na miejsce zdarzenia inspektora sanitarnego MSW (lub wskazanego przez niego pracownika) w celu oceny zagrożenia epidemiologicznego i podjęcia właściwych działań.
BEZPIECZEŃSTWO POLICJANTÓW
Funkcjonariusze Policji oraz innych służb i formacji bezpośrednio narażonych podczas interwencji na szczególnie niebezpieczny czynnik biologiczny, mają zagwarantowany przez służbę zdrowia dostęp do produktów, wyrobów oraz procedur medycznych stosowanych w celu leczenia lub zapobiegania zakażeniu. W przypadku planowanych czynności służbowych przez policjantów z osobami podejrzanymi o chorobę szczególnie niebezpieczną/wysoce zakaźną istnieje możliwość pobrania od dyżurnego KWP/KSP indywidualnego pakietu ochrony biologicznej.
Zalecane środki ochrony indywidualnej: maska pełnotwarzowa z filtrem FFP3, rękawiczki nitrylowe (2 pary), ochraniacze na obuwie, kombinezon klasy III (zakładany na bieliznę lub mundur). Zakładanie i zdejmowanie odzieży ochronnej musi odbywać się w ściśle określonej kolejności (checklista) i wymaga pomocy osób przeszkolonych w tym zakresie. Nie można tego robić samodzielnie!
Gdy konieczna jest interwencja przy jednoczesnym braku wymaganej odzieży ochronnej i/lub produktów biobójczych oraz kiedy występuje rzeczywiste zagrożenie bezpieczeństwa, np. w przypadku pacjenta pełnoobjawowego (widoczne zasinienia, krwawienie, silne przekrwienie oczu, biegunka, kaszel z odksztuszaniem krwi, ciężki stan ogólny), zwłaszcza deklarującego kontakt z chorym, np. na EVD, lub potwierdzającego pobyt w kraju występowania zachorowań, możliwe jest wykorzystanie dostępnych sił i środków będących w posiadaniu Państwowej Straży Pożarnej.
KWARANTANNA
Jeżeli interwencja dotyczy osoby zdrowej, u której potencjalnie mogą rozwinąć się objawy chorobowe, postępowanie wobec tej osoby polega na doprowadzeniu jej do miejsca kwarantanny. Interwencja powinna być poprzedzona wyjaśnieniem przez służby medyczne osobie podejrzanej o zakażenie o nieuchronności podejmowanych działań prewencyjnych. Lekarz, felczer lub właściwy państwowy inspektor sanitarny zobowiązany jest przed wezwaniem Policji do udzielenia mu pomocy, do poinformowania funkcjonariuszy o zagrożeniu, jakie stwarza niebezpieczny czynnik biologiczny. Lekarz lub felczer mogą także zwrócić się do Policji o pomoc w zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego przez pracownika służby medycznej (zgodnie z ustawą z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. 2013 r., poz. 947, z poźn. zm.). Udzielenie pomocy następuje tylko wtedy, gdy lekarz lub felczer wyposaży funkcjonariuszy w środki chroniące przed chorobami zakaźnymi i szczególnie niebezpiecznymi. Środki ochronne mogą być ograniczone do maski pełnotwarzowej z filtrem FFP3 i dwóch par rękawiczek nitrylowych.
W IZOLACJI
Właściwy państwowy inspektor sanitarny oraz kierujący placówką zdrowia, w której wykonywane są procedury medyczne w warunkach izolacji ze względu na leczenie chorób zakaźnych i szczególnie niebezpiecznych, mogą zwrócić się o pomoc do Policji o wsparcie w celu zapewnienia właściwego nadzoru izolowanego obiektu i wyznaczonego terenu. Wprawdzie w stosunku do osób chorych na ebolę leczonych w izolacji nie powinna zachodzić potrzeba przymusu bezpośredniego (ze względu na ubytek sił i ciężki stan ogólny chorego), należy jednak być przygotowanym na ewentualną próbę ucieczki takiej osoby lub próbę wtargnięcia do miejsca izolacji osoby postronnej, w szczególności w celu jej uprowadzenia lub pozyskania zakażonego materiału biologicznego.
TRZEBA WIEDZIEĆ
Podczas interwencji wobec osoby, która nie chce poddać się kwarantannie lub już poddanej izolacji, funkcjonariusz będzie narażony na zakażenie szczególnie niebezpiecznym wirusem, zagrażającym jego zdrowiu i życiu, wobec czego musi zachować rozwagę i szczególną ostrożność.
O zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego w myśl ustawy z 5 grudnia 2008 r. (o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. 2013 r., poz. 947, z poźn. zm.) decyduje lekarz lub felczer. Określa on rodzaj zastosowanego środka przymusu bezpośredniego oraz osobiście nadzoruje jego realizację przez osoby wykonujące zawody medyczne.
Jeżeli osoba nie będzie stosowała się do wydawanych poleceń, należy upewnić się, czy nie ma ona przy sobie niebezpiecznych przedmiotów, których może użyć przeciwko interweniującym, mogących spowodować naruszenie ciągłości tkanek.
W przypadku niepodporządkowania się poleceniom osób interweniujących i gdy zastosowanie przez pracownika służby medycznej środka przymusu bezpośredniego jest niemożliwe, przewiduje się użycie przez funkcjonariuszy środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej, w miarę możliwości unikając bezpośredniego kontaktu fizycznego z daną osobą.
O zastosowaniu kwarantanny lub izolacji, decyduje właściwy dla miejsca podejrzenia/rozpoznania choroby państwowy inspektor sanitarny.
Wszyscy funkcjonariusze biorący udział w interwencji podlegają nadzorowi epidemiologicznemu państwowego inspektora sanitarnego MSW.
Odpady niebezpieczne, skażone zakaźnym czynnikiem biologicznym, muszą być przechowywane w warunkach, temperaturze i czasie zgodnym z wymogami ustawy o odpadach z 14 grudnia 2012 r., oraz przekazane uprawnionemu odbiorcy.
W przypadku podejrzenia/rozpoznania choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej, środki przymusu bezpośredniego, sprzęt taktyczny, wyposażenie interweniujących funkcjonariuszy podlegają dekontaminacji (proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez mycie, dezynfekcję i sterylizację). Dekontaminacja ww. środków powinna być przeprowadzona przez uprawnioną firmę lub Państwową Straż Pożarną.
oprac. ANDRZEJ CHYLIŃSKI
zdj. KWP w Lublinie
Gorączka ebola jest to choroba występująca rzadko, ale charakteryzuje się bardzo wysoką śmiertelnością, sięgającą ponad 90 proc. Nie wiadomo co jest źródłem wirusów, istnieje jednak hipoteza, że są nim nietoperze owocożerne. Ebolą dotknięta jest przede wszystkim Afryka, choć przypadki tej choroby były także w Europie i USA. Okres inkubacji choroby w przypadku eboli trwa od 2 do 21 dni. Przeniesienie wirusa ebola następuje przez bezpośredni kontakt z krwią, wydzielinami i wydalinami osoby zakażonej, a także drogą kropelkową.
Zobacz także:
22 godziny (nr 118/01.2015)
Ratownicy (nr 116/11.2014)
Radiowozem w wirtualnym świecie (nr 115/10.2014)
