Za weterana może zostać uznana osoba, która na podstawie skierowania brała udział w działaniach poza granicami państwa w ramach misji pokojowej lub stabilizacyjnej, kontyngentu policyjnego lub zapewniania bezpieczeństwa państwa nieprzerwanie przez okres, na jaki została skierowana. Czas ten nie może być krótszy niż 60 dni (art. 2). Natomiast weteranem poszkodowanym może być ten, kto w trakcie służby poza granicami państwa doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z tymi działaniami lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych, z tytułu których przyznano mu świadczenia odszkodowawcze (art. 3).

JAK UZYSKAĆ STATUS WETERANA?

Podstawą do ubiegania się o przyznanie statusu weterana są:
1) wniosek;
2) zaświadczenie wydane przez Komendanta Głównego Policji (w nim imię, nazwisko, PESEL ubiegającego się, nazwa i rodzaj, a także okres działania poza granicami państwa, zajmowane stanowisko służbowe lub pełniona funkcja),
3) zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego.

W przypadku braku możliwości wydania zaświadczenia, o którym mowa w pkt 2, można złożyć inne dokumenty lub dowody poświadczające udział w działaniach poza granicami państwa (art. 7).

Więcej dokumentów będzie musiała przedstawić osoba ubiegająca się o przyznanie statusu weterana poszkodowanego, który poza wskazanymi dokumentami będzie musiał przedstawić:
1) protokół powypadkowy albo decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej,
2) orzeczenie właściwej komisji lekarskiej o związku uszczerbku na zdrowiu z wypadkiem pozostającym w związku z działaniami poza granicami państwa lub chorobą nabytą podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych w ramach działań poza granicami państwa albo orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ustalające uszczerbek na zdrowiu w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową wydane do celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego,
3) decyzję administracyjną o przyznaniu świadczeń odszkodowawczych albo prawomocny wyrok sądu zasądzający odszkodowanie (art. 8).

Status weterana oraz weterana poszkodowanego przyznaje, w drodze decyzji administracyjnej, Minister Spraw Wewnętrznych (art. 5). Jednak nie zostanie on przyznany osobie, która została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo popełnione umyślnie lub przestępstwo skarbowe popełnione umyślnie w związku z wykonywaniem zadań lub obowiązków służbowych podczas udziału w działaniach poza granicami państwa, a także za przestępstwo przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej. W razie wszczęcia postępowania karnego lub karnego skarbowego przeciwko osobie ubiegającej się o status weterana, pod zarzutem popełnienia przestępstwa wyłączającego nabycie takiego statusu, rozpatrzenie wniosku musi być zawieszone do czasu jego prawomocnego zakończenia (art. 6).
Dokumentem potwierdzającym nadany status jest legitymacja wydawana przez Ministra Spraw Wewnętrznych, w ciągu 60 dni od wydania decyzji (art. 9).

UHONOROWANIE

Zgodnie z przepisami ustawy policjanci – weterani będą mogli być uhonorowani przez Ministra Spraw Wewnętrznych nową odznaką honorową „Za zasługi w działaniach poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 17).

Przepisy ustawy przewidują również możliwość przyznania zmarłemu weteranowi asysty honorowej podczas pogrzebu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Asystę przydziela się po przesłaniu przez najbliższego członka rodziny zmarłego informacji o jego śmierci wojewódzkiemu komendantowi Policji. W przypadku śmierci osoby samotnej o asystę może się zwrócić organizacja pozarządowa zrzeszająca weteranów (art. 21).

UPRAWNIENIA – OPIEKA ZDROWOTNA

Ustawa przewiduje dla weteranów dodatkowe uprawnienia związane z opieką zdrowotną. Weteran funkcjonariusz lub weteran poszkodowany funkcjonariusz oraz najbliżsi członkowie jego rodziny mają prawo, poza kolejnością, do korzystania z bezpłatnej pomocy psychologicznej udzielanej w zakładach opieki zdrowotnej utworzonych i nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych. Dotyczy to sytuacji, gdy problemy policjanta są związane z działaniami poza granicami państwa (art. 23 ust. 2).

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem zakres pomocy psychologicznej ma obejmować badanie diagnostyczne, terapię psychologiczną (indywidualną i grupową), poradę indywidualną, rodzinną oraz interwencję kryzysową. Uprawnieni, w zależności od potrzeb, będą mogli uzyskać pomoc psychologiczną zarówno w warunkach stacjonarnych (w szpitalu), ambulatoryjnych (w przychodni, poradni), jak i domowych.

Weteran może również poza kolejnością korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach i świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa. Weteran poszkodowany ma prawo do bezterminowego czasu trwania leczenia w zakresie świadczeń opieki zdrowotnej (art. 44 w związku z art. 24c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Projektowane rozporządzenie ma określić szczegółowe warunki i tryb otrzymywania świadczeń opieki zdrowotnej niezakwalifikowanych jako świadczenia gwarantowane oraz odpłatnych świadczeń, które wiążą się z leczeniem urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa. Świadczenia zdrowotne będą udzielane weteranom poszkodowanym funkcjonariuszom na wniosek, który może zostać złożony przez samego zainteresowanego albo przez osobę przez niego upoważnioną. Projekt przewiduje możliwość zasięgnięcia przez ministra spraw wewnętrznych opinii komisji lekarskiej MSW, co do potrzeby i zasadności udzielenia wybranego świadczenia zdrowotnego.

Poza tym weterani mają prawo do umieszczenia poza kolejnością w Domu Weterana i odpłatnego w nim pobytu, na zasadach określonych w przepisach ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). Weteranowi na pobyt w Domu Weterana może być udzielona zapomoga ze środków budżetu państwa, z części pozostającej odpowiednio w dyspozycji ministra do spraw wewnętrznych (art. 24).

UPRAWNIENIA – KWESTIE SOCJALNE

Weteran poszkodowany funkcjonariusz zwolniony ze służby ma prawo do uzyskania pomocy finansowej na jedną wybraną formę kształcenia (studia pierwszego stopnia, drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie albo studia podyplomowe) w wysokości do 400 proc. najniższej emerytury (art. 27 ust. 2). Pomoc jest udzielana przez czas trwania studiów na wniosek weterana poszkodowanego funkcjonariusza w każdym roku akademickim, w wymiarze określonym programem studiów na jednym kierunku wybranym przez funkcjonariusza.

Zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej na kształcenie weteranów poszkodowanych – funkcjonariuszy, pomoc finansowa na kształcenie będzie przyznawana na wniosek składany do organu przełożonego w każdym roku akademickim, w okresie od dnia rozpoczęcia nauki do dnia jej zakończenia. Dofinansowanie ma obejmować wysokość opłaty ustaloną przez szkołę wyższą za naukę w danym roku akademickim i w poszczególnych jego semestrach. Weteran, który otrzymał pomoc, będzie zmuszony do poinformowania organu przełożonego o ukończeniu nauki, załączając kserokopię dyplomu ukończenia studiów. Jest to o tyle istotne, że w przypadku niepodjęcia lub przerwania studiów z przyczyn innych niż wskazane w art. 27 ust. 5 ustawy (chodzi o szczególnie uzasadnione przypadki związane ze stanem zdrowia lub zdarzeniami losowymi powodującymi konieczność przerwania studiów, na wniosek zainteresowanego) pomoc będzie podlegała zwrotowi w ciągu sześciu miesięcy.

Weteranowi poszkodowanemu pobierającemu rentę inwalidzką z tytułu urazów lub chorób powstałych w związku z udziałem w działaniach poza granicami państwa przysługuje ulga taryfowa w wysokości 50 proc. przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej, a także ulga w wysokości 37 proc. przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego i autobusowego. Dokumentami potwierdzającymi prawo do korzystania z uprawnień jest legitymacja weterana poszkodowanego wraz z legitymacją emeryta rencisty.

Weteranowi pozostającemu w stosunku pracy przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Jednak jest on do niego uprawniony tylko wówczas, gdy jego prawo do urlopu wypoczynkowego nie przekracza 26 dni w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu powstaje z dniem stania się ostateczną decyzji administracyjnej o przyznaniu statusu weterana lub weterana poszkodowanego, przy czym jego realizacja może nastąpić nie wcześniej niż z dniem przedstawienia pracodawcy tej decyzji (art. 35).

Co więcej, weteran poszkodowany pobierający emeryturę lub rentę inwalidzką ma prawo do specjalnego dodatku (art. 36). Jego wysokość jest uzależniona od ustalonego procentu uszczerbku na zdrowiu i wynosi w przedziale:
od 10 do 20 proc. uszczerbku – 10 proc. podstawy wymiaru;
od 21 do 30 proc. uszczerbku – 20 proc. podstawy wymiaru;
od 31 do 40 proc. uszczerbku – 30 proc. podstawy wymiaru;
od 41 do 50 proc. uszczerbku – 40 proc. podstawy wymiaru;
od 51 do 60 proc. uszczerbku – 50 proc. podstawy wymiaru;
od 61 do 80 proc. uszczerbku – 60 proc. podstawy wymiaru;
powyżej 80 proc. uszczerbku – 80 proc. podstawy wymiaru.

Ustawa weszła w życie 30 marca 2012 r.

Z danych MSW wynika, że w latach 1953–2010 w misjach wojskowych wzięło udział ponad 95 000 osób. Jeszcze na etapie uchwalania ustawy resort spraw wewnętrznych szacował, że w Policji ustawa obejmie około 2735 weteranów oraz 30 weteranów poszkodowanych.

oprac. Aleksandra Wzorek