Projekty są już po wszystkich niezbędnych uzgodnieniach i konsultacjach i czekają na decyzję ministra. Są one efektem poszukiwania rozwiązań pozwalających na racjonalizację wydatków z budżetu Policji, a także na lepsze monitorowanie stanu zdrowia funkcjonariuszy i poprawę funkcjonowania komisji lekarskich i służby medycyny pracy w jednostkach podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji. Potrzeba zmiany obowiązujących przepisów podyktowana była również całokształtem zmian społeczno‑gospodarczych, a także postępem w naukach medycznych.
Projektowane uregulowania mają charakter kompleksowy i porządkujący dotychczasowy stan. Należy dodać, że w wyniku nowelizacji art. 27 ustawy o służbie medycyny pracy, dokonanej ustawą z 17 października 2008 roku o zmianie ustawy o służbie medycyny pracy, wydane na jego podstawie rozporządzenia straciły moc z dniem 28 czerwca 2010 r.
Proponowane akty wykonawcze zastąpić mają dotychczas obowiązujące:
– rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 9 lipca 1991 r. w sprawie właściwości i trybu postępowania komisji lekarskich podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych (Dz.U. nr 79, poz. 349, z późn. zm.),
– rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 stycznia 2000 r. w sprawie służby medycyny pracy w resorcie spraw wewnętrznych i administracji (Dz.U. nr 3, poz. 42),
– rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 25 września 2001 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy (Dz.U. nr 118, poz. 1270).
Zmiany będą miały istotne znaczenie przy ocenie wydawanych orzeczeń, a tym samym i wielkości wypłat odszkodowań należnych z tytułu uszczerbku na zdrowiu w razie wypadku lub choroby pozostającej w związku ze służbą. Podstawowe założenia nowych aktów prawnych zostały omówione z kierownictwem resortu, kierownictwem poszczególnych służb i związkami zawodowymi. Wychodzą one naprzeciw licznym postulatom zgłaszanym przez służby.
DECYZJA NR 74 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI – ZAGROŻENIA
Komendanci wojewódzcy Policji często podnosili problem bardzo zróżnicowanych cen badań lekarskich komisyjnych funkcjonariuszy i kandydatów do służby oraz badań profilaktycznych funkcjonariuszy i pracowników Policji oferowanych przez placówki służby zdrowia podległe MSWiA. Dla przykładu – w tym roku koszt badania morfologii waha się od 4,8 zł w jednych placówkach do 13 zł w innych, a rtg. klatki piersiowej od 20 do 80 złotych. Średnia cena wszystkich wymaganych badań medycznych kandydata do służby w celu orzeczenia jego przydatności psychicznej i fizycznej obecnie waha się od 330 złotych w Kielcach do 812 złotych w Poznaniu. Badanie profilaktyczne policjanta w Łodzi kosztuje 140 zł, w Gdańsku 150 zł, a w Olsztynie 232 zł. Badania kontrolne to koszt od 32 do 80 złotych. Nic dziwnego, że w takiej sytuacji niektóre komendy wojewódzkie, kierując się rachunkiem ekonomicznym, wykupują badania profilaktyczne tam, gdzie jest taniej, często w placówkach pozaresortowych. Opierają się przy tym na Decyzji nr 74 Komendanta Głównego Policji z 19 marca 2010 r. (Dz.Urz, KGP nr 4, poz. 14).
Tymczasem decyzja nr 74 nie w pełni odpowiada intencji ustawodawcy, który badania lekarskie profilaktyczne o charakterze orzeczniczym, realizowane poza służbą medycyny pracy MSWiA, traktuje jako zjawisko wyjątkowe. Brzmienie decyzji stwarza przesłanki do korzystania przez funkcjonariuszy Policji z usług podmiotów realizujących zadania z zakresu medycyny pracy funkcjonujących poza strukturami MSWiA i jako takich niepodlegających nadzorowi i kontroli ze strony resortu. Sytuacja ta niesie za sobą, jak wynika z wieloletnich doświadczeń, liczne zagrożenia. – Resortowe placówki służby zdrowia staną przed wyborem przekazania całości dokumentacji (na podstawie ogólnych przepisów) lub nieprzekazania (na podstawie przepisów resortowych) podmiotom cywilnym, które będą wykonywać badania profilaktyczne funkcjonariuszy.
– Dane funkcjonariuszy, zwłaszcza z SPAP, Wydziału Techniki Operacyjnej, Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego, Biura Spraw Wewnętrznych, przestaną być tajne.
– Brak będzie możliwości, aby na podstawie art. 17 pkt 2 ustawy o służbie medycyny pracy kontrolować podmioty wykonujące badania, Departament Zdrowia MSWiA bowiem nie ma prawa kontrolować podmiotów niepodlegających resortowi. Podobnie jak Wojewódzkie Ośrodki Medycyny Pracy nie mają prawa kontrolować podmiotów podlegających MSWiA.
– Wykonywane w pozaresortowych placówkach badania profilaktyczne nie dają gwarancji, że funkcjonariusz jest rzeczywiście zdolny do służby.
– Istnieje ryzyko zawężenia zakresu badań profilaktycznych. Dotychczas Departament Zdrowia MSWiA zlecał podległym komórkom MSWiA (Poradnie Medycyny Pracy, Poradnie Badań Profilaktycznych) zastosowanie Decyzji nr 449 Komendanta Głównego Policji z 24 września 2004 r. (Dz.Urz. KGP nr 19, poz. 120 z późn. zm.), która określała zakres i rodzaje badań. W stosunku do placówek pozaresortowych departament nie będzie miał takiej możliwości.
– Prowadzone od kilku lat działania zmierzające do poprawy jakości świadczeń w zakresie ochrony zdrowia służb, profilaktyki zdrowotnej funkcjonariuszy i pracowników Policji (stworzenie bazy danych, kart badania profilaktycznego, kart uodpornienia) zostaną w ten sposób przerwane.
– Działanie komisji BHP zajmującej się charakterystyką i kontrolą stanowisk pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w których zawsze uczestniczy lekarz, zależeć będzie od decyzji komendanta wojewódzkiego. Do tej decyzji należeć będzie dopuszczenie lekarza „z zewnątrz” do oglądania warunków służby, np. w magazynach broni, pracowniach i laboratoriach. Obecnie lekarze uprawnieni do badań profilaktycznych MSWiA współpracujący ze służbami w tym zakresie posiadają poświadczenie bezpieczeństwa.
UJEDNOLICENIE KOSZTÓW
Departament Zdrowia MSWiA po konsultacjach z komendantami wojewódzkimi i związkami zawodowymi opracował propozycję jednego wspólnego cennika usług medycznych w zakresie badań profilaktycznych. Proponowane w nim stawki są średnią cen płaconych dotychczas z uwzględnieniem Decyzji nr 449 Komendanta Głównego Policji. Pozwoli to ujednolić koszty medycyny pracy, a przede wszystkim skutecznie je obniżyć. Projekt cennika przekazano do konsultacji MSWiA oraz Komendzie Głównej Policji. Po zaakceptowaniu cennik ten zostanie wdrożony do zastosowania jako powszechnie obowiązujący w placówkach służby zdrowia podległych MSWiA.
KTO BĘDZIE MÓGŁ PROWADZIĆ BADANIA
Badania profilaktyczne funkcjonariuszy i pracowników resortu spraw wewnętrznych i administracji będą mogli prowadzić lekarze posiadający odpowiednią specjalizację, m.in. w dziedzinie medycyny pracy, medycyny przemysłowej, morskiej i tropikalnej. Będą je mogli świadczyć także lekarze, którzy byli zatrudnieni na pełnym etacie co najmniej sześć lat jako lekarze medycyny pracy lub poradni dla młodocianych działający w publicznych zakładach opieki zdrowotnej MSWiA. Uprawnienia takie mają też lekarze wykonujący badania na podstawie par. 7 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r., wpisani do rejestru Departamentu Zdrowia MSWiA. Mogą oni przeprowadzać badania profilaktyczne funkcjonariuszy i pracowników Policji.
Natomiast badania profilaktyczne funkcjonariuszy i pracowników, których dane zawierają informacje niejawne, będą mogli przeprowadzać tylko lekarze posiadający poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych, co znalazło zapis w projekcie rozporządzenia.
na podstawie materiałów Departamentu Zdrowia MSWiA
Elżbieta Sitek
konsultacja dr nauk med. Beata Janas
W następnym numerze omówimy projekty rozporządzeń ministra SWiA dotyczące orzecznictwa lekarskiego.