Pomysł pomocy funkcjonariuszom Narodowej Policji Ukrainy (NPU) w zakresie dokumentowania zniszczeń wojennych był wynikiem dotychczasowych doświadczeń policjantów pionu kryminalnego, którzy dwukrotnie (w 2022 i 2023 r.) uczestniczyli w czynnościach oględzinowych na Ukrainie, w ramach wspólnego międzynarodowego zespołu śledczego (Join Investigation Team).
Wsparcie najnowszą technologią
Wykorzystywany w trakcie tych działań skaner laserowy 3D okazał się bardzo przydatnym urządzeniem, które umożliwiało w krótkim czasie utrwalenie rozległych obszarów i zniszczeń powstałych w następstwie ataków dronowych, rakietowych i bombowych. Dodatkowym atutem uzyskanego dzięki skanerom materiału były jego zwymiarowanie z dokładnością do 1 mm oraz automatyczne wygenerowanie szkiców sytuacyjnych zeskanowanych obiektów. Skaner laserowy 3D posiada wbudowaną kamerę, aparat fotograficzny oraz dodatkową kamerę termowizyjną. W zależności od rodzaju skanowanego obszaru, już w kilka minut można otrzymać trójwymiarowy obraz w rzeczywistej skali i temperaturze. Ukraińscy prokuratorzy i policjanci początkowo z niedowierzaniem, a potem z podziwem obserwowali możliwości skanerów wykorzystywanych przez polską Policję. Wyrażali chęć posiadania tak profesjonalnego sprzętu.
Szkolenie dla funkcjonariuszy NPU
Głównym celem projektu było przeszkolenie grupy ukraińskich funkcjonariuszy w zakresie gromadzenia materiału dowodowego z miejsc zdarzeń o skomplikowanym charakterze pod względem organizacyjnym, będących wynikiem katastrof, działań terrorystycznych lub zniszczeń wojennych za pomocą skanera laserowego 3D. Mając na uwadze trwający konflikt zbrojny na Ukrainie oraz zaangażowanie funkcjonariuszy NPU do zadań w swoich jednostkach, zdecydowano o realizacji szkolenia w Kijowie.
Szkolenie odbyło się 20–24 listopada 2023 r. i obejmowało pięć dni szkoleniowych (zajęcia praktyczne w formie pokazów, wykładów i ćwiczeń) oraz było realizowane dla 10 przedstawicieli NPU – techników kryminalistyki z obwodów: chersońskiego, donieckiego, kijowskiego, zaporoskiego, dniepropietrowskiego i mikołajowskiego. Trenerami w szkoleniu było czterech doświadczonych funkcjonariuszy Policji z Biura Kryminalnego i Biura Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej KGP, Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Gdańsku i KWP zs. w Radomiu.
W trakcie szkolenia realizowano zajęcia teoretyczne (20 proc.) i praktyczne (80 proc.). Główny nacisk położono na przedstawienie oraz naukę praktycznych umiejętności obsługi skanera laserowego 3D oraz oprogramowania do obróbki obrazu. Do ćwiczeń wykorzystano m.in. zniszczone budynki mieszkalne w obwodzie kijowskim oraz przyhotelowy schron. Uczestnicy przeprowadzonych zajęć zdobyli wiedzę i umiejętności z zakresu:
• zastosowania skanerów laserowych 3D w postępowaniu karnym (aspekt prawny) jako narzędzia do szybkiego gromadzenia dowodów zniszczeń wojennych, katastrof i ataków terrorystycznych na rozległym i trudno dostępnym terenie;
• możliwości wykorzystania skanerów laserowych 3D (aspekt techniczny) do rejestracji zniszczeń obiektów architektury krytycznej (np. zakładów produkcyjnych, elektrowni, rafinerii, mostów) w wyniku działań wojennych, katastrof i aktów terrorystycznych;
• dokumentowania zniszczeń wielkogabarytowych obiektów i powierzchni, np. bloków mieszkalnych, ulic, centrów handlowych itp.;
• modelowania i łączenia obrazów zeskanowanych obiektów;
• wizualizacji i prezentacji zestawionego modelu skanowanych obiektów na potrzeby organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości (policji, prokuratury, sądu).
Skaner 3D dla Ukrainy
Finalnym etapem projektu było przekazanie na rzecz NPU specjalistycznego urządzenia o wartości 500 tys. zł, tj.: fazowego skanera laserowego Z+F IMAGER 5016 wraz z ukompletowaniem, w skład którego weszły: kamera termowizyjna, dwa statywy, tablet do mobilnej pracy ze skanerem, oprogramowanie Z+F LaserControl Office Premium Z+F wraz z modułem Plane ToPlane, walizka transportowa. Uroczyste przekazanie sprzętu z udziałem kierownictwa NPU i czterech funkcjonariuszy polskiej Policji reprezentujących Komendę Główną Policji odbyło się 18–21 grudnia 2023 r. w Kijowie.
Plany na przyszłość
Funkcjonariusze NPU doceniają polską pomoc, a zapotrzebowanie na specjalistyczny sprzęt mają duże, dlatego każda forma wsparcia jest pożądana. Oceniając zakres zadań realizowanych przez funkcjonariuszy NPU, w obecnej sytuacji wojennej zaproponowano kolejne działanie polskiej Policji, które przewidziano do realizacji w 2024 r., w ramach projektu „Polska Pomoc”. Tematem przewodnim szkolenia będzie „Dokumentowanie zniszczeń wojennych na potrzeby ukraińskich oraz międzynarodowych organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości”. Głównym celem planowanego przedsięwzięcia będzie przeszkolenie grupy 15 funkcjonariuszy NPU w zakresie dokumentowania zniszczeń wojennych za pomocą różnych specjalistycznych urządzeń, które – podobnie jak w przypadku skanera laserowego 3D – zostałyby przekazane funkcjonariuszom NPU.
insp. dr Michał Białęcki
p.o. dyrektor Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji
mł. insp. Piotr Trojanowski
radca Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego Biura Kryminalnego Komendy Głównej Policji
zdj. autorzy
