Pozycja autorstwa Michała Krzysztofa Wykowskiego i Stanisława Wojciecha Wykowskiego, czyli ojca i syna, a jednocześnie prezesa i sekretarza WSRP 1939 r., jest zapisem minionych dwudziestu lat działalności kapituły przyznającej honorowe wyróżnienie. Tytuł „Prawda i Pamięć” nawiązuje do tych wartości, które kapituła ceni najwyżej i za które przyznaje nagrodę. Książka duetu ojciec i syn (w tym miejscu nie można też zapomnieć o drugim synu Michała – Janie Krzysztofie, który zajął się materiałami ikonograficznymi) daje kompendium wiedzy na temat całości zagadnienia. Na pierwszych czterdziestu stronach autorzy kreślą tło wydarzeń, które doprowadziły do niewoli przedwojennych policjantów w ZSRR i ich wymordowania przez sowieckie władze. Osobne rozdziały są poświęcone: kłamstwu katyńskiemu, które obowiązywało w PRL-u, a które zrzucało winę za zbrodnię na Niemców, Piecie w sztuce, czyli artystycznemu przedstawieniu Matki Bożej ze zdjętym z krzyża Chrystusem, a także opisowi samego medalionu, na którym widnieje właśnie stylizowana Madonna trzymająca na kolanach martwego policjanta.
Sam medalion został ustanowiony w 2003 r., czyli trzy lata po wyodrębnieniu się Warszawskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. ze struktur Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. zs. w Katowicach. Na naszych łamach szczegółowo opisywaliśmy początki działalności WSRP 1939 r., starając się możliwie często nagłaśniać jego inicjatywy i publikować wspomnienia, wtedy jeszcze żyjących, bezpośrednich potomków przedwojennych policjantów. Zostało to dostrzeżone przez władze stowarzyszenia, gdyż już w 2003 r. na ręce ówczesnego redaktora naczelnego tygodnika „Gazeta Policyjna” mł. insp. Romana Miśkiewicza został uroczyście wręczony Honorowy Medalion Pamięci „Pieta Miednoje 1940”, a niżej podpisany otrzymał list gratulacyjny z podziękowaniami za przywracanie pamięci o przedwojennych policjantach.
Na kartach książki są przedstawieni wszyscy uhonorowani prestiżowym wyróżnieniem, a więc: gen. insp. Antoni Kowalczyk, ks. bp Marian Duś, tygodnik „Gazeta Policyjna”, Andrzej Przewoźnik, Biuletyn Informacyjny „Rodowód” (wszyscy w 2003 r.), ks. prałat Zdzisław Peszkowski i prof. Andrzej Misiuk (obaj w 2004 r.), nadinsp. Marek Papała (pośmiertnie w 2005 r.), prof. Piotr Majer (2007 r.), Międzynarodowy Motocyklowy Rajd Katyński (2008 r.), Allen Paul (2010 r.), Aleksander Załęski i Maria Nowak (oboje w 2011 r.), nadinsp. w st. spocz. Zenon Smolarek i nadinsp. w st. spocz. Zdzisław Centkowski (obaj w 2012 r.), prof. Andrzej Krzysztof Kunert (2014 r.), Tadeusz Konon, dr Jan Stanisław Ciechanowski, insp. Grzegorz Jach (wszyscy w 2015 r.), ks. bp Józef Guzdek (2016 r.), Muzeum Katyńskie w Warszawie (2017 r.), Michał Krzysztof Wykowski (2018 r.), Zygmunt Kowalczyk, nadinsp. w st. spocz. Adam Rapacki (obaj w 2019 r.), płk rez. Alfred Kabata (2020 r.) i ks. kan. Andrzej Kwaśnik (pośmiertnie w ub.r.).
WSRP 1939 r. przyzwyczaiło już czytelników do wysokiego poziomu edytorskiego swoich wydawnictw, ja jednak mam pewną uwagę. W książce są wykorzystane zdjęcia moje oraz moich kolegów: Marka Krupy i nieżyjącego już Aleksandra Załęskiego. Nie wszystkie ujęcia podpisane jako moje są rzeczywiście mojego autorstwa, a inne – choć zrobiłem ja – noszą nie mój podpis. O innych, drobnych przeinaczeniach porozmawiamy już przy herbacie, a na pewno zostaną uwzględnione przy następnych wydaniach.
Paweł Ostaszewski
M.K. Wykowski, S.W. Wykowski,
Prawda i Pamięć. Dwudziestolecie powstania i działalności Kapituły Honorowego Medalionu „Pieta Miednoje 1940”, Warszawa 2023
