Periodyk wydawany przez Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji KGP ukazał się tym razem w listopadzie 2023 r. Okładka nie pozostawia wątpliwości, kto jest głównym i jedynym bohaterem tego numeru.
Insp. Władysław Marian Sobolewski to postać nietuzinkowa, znana także z naszych łamów. Pisaliśmy o nim wielokrotnie, także przy okazji ratowania jego grobu na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. W listopadzie 2011 r. opublikowaliśmy w naszej gazecie, wtedy ukazującej się pod tytułem „Policja 997”, tekst: „Ocalmy grób insp. Sobolewskiego”, w którym opisywaliśmy katastrofalny stan grobowca oraz próby szukania sprzymierzeńców i funduszy na renowację doczesnego miejsca spoczynku zasłużonego oficera policji. Dokładnie dwa lata później mogliśmy pokazać zdjęcia odrestaurowanego grobu. Na kanwie tej akcji zawiązało się Stowarzyszenie Opieki nad Grobami Policjantów na Wschodzie. Uroczystość odsłonięcia odnowionego nagrobka odbyła się we Lwowie 4 października 2013 r. i zgromadziła przedstawicieli wszystkich podmiotów zaangażowanych w renowację, zarówno ze strony polskiej, jak i ukraińskiej. Z obiema publikacjami można zapoznać się w naszym archiwum cyfrowym. Przywołujemy szerzej sprawę grobu policyjnego luminarza nauki, bo informacje o jego poszukiwaniu, odnalezieniu i odrestaurowaniu są zamknięte w „Zeszytach Historycznych” w jednym zdaniu.
Insp. PP Władysław Sobolewski jest znany niemal każdemu polskiemu policjantowi. Jego prace badawcze do tej pory są przywoływane w naukowych opracowaniach ekspertów od kryminalistyki. Akademia Policji w Szczytnie może się poszczycić aulą imienia przedwojennego oficera. W 2019 r. w setną rocznicę powołania Policji Państwowej Komenda Główna Policji zyskała patrona honorowego w jego osobie.
Władysław Marian Sobolewski urodził się 25 marca 1890 r. we Lwowie, gdzie skończył gimnazjum i rozpoczął studia prawnicze. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii austriackiej. Gdy zaświtała nadzieja na odbudowę państwa polskiego, wziął ochotniczo udział w obronie Lwowa w czasie wojny polsko-ukraińskiej. Po zakończeniu walk, mając już stopień oficerski z wojska, wstąpił we wrześniu 1919 r. do Policji Państwowej. Był m.in. oficerem inspekcyjnym w Komendzie Okręgowej PP w Poznaniu i komendantem powiatowym w Krotoszynie. Jego konikiem były jednak dydaktyka i praca naukowa. Studiował w Instytucie Kryminalistycznym w Wiedniu i w Instytucie Nauk Policyjnych na uniwersytecie w Lozannie. To on przygotował podręcznik dla szkół policyjnych o prawie administracyjnym i naukach o państwie, wielokrotnie wznawiany w dwudziestoleciu międzywojennym. Prowadził liczne zajęcia i wykłady dla wyższych oficerów Policji Państwowej i funkcjonariuszek, tworzących policję kobiecą, a przede wszystkim realizował kursy kryminalistyczne. Wyniki swoich badań publikował na łamach specjalistycznych pism krajowych i zagranicznych.
Władysław Sobolewski był komendantem Głównej Szkoły Policyjnej i Szkoły Oficerskiej w Warszawie. W 1931 r. został kierownikiem Laboratorium Policyjnego w Centrali Służby Śledczej w Warszawie, które później weszło w skład Komendy Głównej PP. Znajdował przy tym czas na uprawianie sportu i działalność społeczną. Był członkiem Klubu Sportowego „Warszawianka”, powołano go do kadry szermierczej na igrzyska olimpijskie w Paryżu w 1924 r., w późniejszych latach działał w zarządzie Polskiego Związku Szermierczego. Zmarł nagle 4 października 1937 r. podczas wykładu dla oficerów WP.
Wydawnictwo BEH-MP KGP na 52 stronach, oprócz obszernej noty biograficznej autorstwa kom. Izabeli Wójciak, zawiera przedruk artykułów insp. Sobolewskiego, w tym recenzje podręczników publikowanych w okresie międzywojennym. Całość kończy wspomnienie o zmarłym, które w 1937 r. ukazało się na łamach „Przeglądu Policyjnego”.
Paweł Ostaszewski
zdj. Grzegorz Krzyżewski
