Znani ludzie o swoim dzieciństwie i niepokornej młodości” Elżbieta Sitek-Wasiak namówiła do zwierzeń czternaścioro znanych współczesnych Polek i Polaków, którzy osiągnęli sukcesy w różnych dziedzinach – nauce, polityce, sporcie, literaturze, działalności społecznej i artystycznej.

Sama książka z Policją ma wprawdzie niewiele wspólnego, ale piszemy o niej z dwóch powodów – po pierwsze – po prostu jako o dobrej i ciekawej książce, w sam raz na letnie wieczory, a po drugie – by przypomnieć Czytelnikom, że członkowie naszej redakcji są zawodowcami potrafiącymi pisać na niemal każdy temat i rozmawiać z każdym, niezależnie od jego statusu. Będziemy tego poziomu pilnować, wychowując kolejne pokolenia naszych dziennikarzy.

Znani i lubiani – wśród nich m.in. Alicja Majewska, Robert Korzeniowski, Daniel Olbrychski, Irena Eris – dali się przekonać do tego, by podzielić się wspomnieniami, opowiedzieć o dzieciństwie i młodości, które ich ukształtowały. Autorka zabiera nas w dziecięcy świat swoich rozmówców i ich „opowieści o (…) marzeniach i możliwości ich realizacji, o zwariowanych pomysłach, szkolnych miłościach, pierwszych sukcesach i porażkach. Większość z nich nie była zbyt grzecznymi dziećmi, nieraz przysparzali kłopotów wychowawczych i niejeden słyszał od rodziców lub wychowawców sakramentalne: «Co z ciebie wyrośnie?»”. Elżbieta Sitek-Wasiak, pytając ich o to, jacy byli jako dzieci, wydobywa z dna ich pamięci niezwykle osobiste i intymne wspomnienia. Mając w dłoni tak drogocenny skarb – zaufanie i szczerość swoich bohaterów – z wyczuciem i szacunkiem przekształciła go w opowieść płynną i spójną, mogącą służyć jako najlepszy poradnik motywacyjny.

Na trzepaku

Jedna z bohaterek rozmów przyzna – „Jestem z pokolenia trzepakowego. Przewisiałam na trzepaku kawałek dzieciństwa (…)”. I właśnie od tego swojskiego krajobrazu – lokalnego, bliskiego otoczenia zazwyczaj rozmówcy rozpoczynają swoją opowieść o krainie dzieciństwa. A scenerię, wokół której wzrastali, tworzyły różne elementy – były więc szare osiedla i klitki w blokowiskach, ale też sielskość prowincji i klimat małomiasteczkowości. Wśród rozmówców dominuje nostalgia za tymi widokami, tylko nieliczni nie wspominają tej małej ojczyzny dobrze – jeśli już pojawiają się negatywne wspomnienia, to po to, by pokazać, że trudne doświadczenia ich wzmocniły i pomogły w nadaniu kształtu dorosłego życia.

Rodzice

To rodzice formowali z nich dorosłych, wpływali na ich decyzje i wybory. Większość rozmówców wspomina ich obecność (lub jej brak) w dzieciństwie jako jeden z najistotniejszych elementów życia. Bohaterowie książki mieli w tej materii różne przeżycia – okazywanie miłości i czułości lub zimny chów, rodzicielski system nakazów, zakazów, kar i kontroli lub swobodę podarowaną z kredytem zaufania, narzucanie własnego zdania przez rodziców lub zgodę na autonomiczne decyzje dzieci i samodzielne stawianie czoła konsekwencjom. Wszyscy bohaterowie zgadzają się co do jednego – gdyby nie rodzice i ich wpływ na życie (niezależnie od jego pozytywnego lub negatywnego aspektu) – szlak ich dorosłej wędrówki wyglądałby zupełnie inaczej.

Talent

– „Talent w każdym człowieku istnieje od dziecka, pytanie tylko, czy dziecko znajdzie wokół siebie ludzi, którzy pozwolą mu to rozwijać” – powie Autorce jeden z rozmówców. I wracamy znowu do rodziców i dziadków – ich rola jest znacząca. Część bohaterów wspomina rodziców jako tych, którzy dali im ogromne wsparcie, z akceptacją przyjmując ich pierwsze wybory. Część natomiast przyznaje, że niekiedy brakowało im zrozumienia i pomocy. Ich wspólną cechą – mimo oczywistych różnic wynikających z wyboru drogi życiowej i zawodowej – były ogromna chęć decydowania o sobie, pragnienie autonomii, rozwijania swoich zainteresowań i pasja jako koło napędowe, nawet jeśli nie spotykały się z przychylnością najbliższych.

Kiedyś i teraz

Rozmówców łączą determinacja i wytrwałość w dążeniu do osiągnięcia celów, ale także pielęgnacja talentów i zdolności. Bohaterowie podkreślają, jak trudna do przejścia była droga od dzieciństwa do miejsca, w którym są dzisiaj. Irena Eris przyzna – „W młodości marzyłam, żeby mieć swoje małe laboratorium, prowadzić doświadczenia, wymyślać innowacyjne produkty i z tego się utrzymywać. To, co mi się udało, przerosło moje oczekiwania. Myślę, że osiągnęłam to wszystko dzięki mieszance determinacji, wiedzy i szczęścia”.

Autorce udało się wydobyć z zakamarków pamięci swoich rozmówców wiele wspomnień – szczerych i bez cenzury. Różnorodność bohaterów, ich dobór, swoboda, z jaką z nimi rozmawiała, i jednocześnie szacunek wobec ich prywatności sprawiają, że jest to książka wyjątkowa – nie tylko ze względu na przedstawienie rozmówców od innej, nieznanej dotychczas strony, ale także dlatego, że zbiór tych rozmów może pełnić funkcję poradnika motywacyjnego, pokazuje bowiem, jakie cechy i zachowania pomagają w osiągnięciu upragnionego sukcesu.

Anna Krupecka-Krupińska

E. Sitek-Wasiak, Co z ciebie wyrośnie? Znani ludzie o swoim dzieciństwie i niepokornej młodości, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2023