Kontynuacja cyklu artykułów o pierwszej pomocy. We współpracy z Sekcją Ochrony Pracy KGP funkcjonariusze, którzy są ratownikami medycznymi koordynującymi zagadnienia z zakresu ratownictwa medycznego w poszczególnych jednostkach Policji, przybliżają różne sytuacje zagrażające zdrowiu, a nawet życiu, w których mogą uczestniczyć policjanci.
KLASYFIKACJA I PODZIAŁ OPARZEŃ
Rodzaje oparzeń:
• Oparzenia termiczne – powstają w wyniku działania ciepła (np. wrzątku, gorącego oleju).
• Oparzenia chemiczne – są wywoływane przez środki chemiczne o żrącym działaniu, takie jak kwasy, ługi (zasady) i sole metali ciężkich.
• Oparzenia elektryczne – powstają w wyniku przepływu prądu elektrycznego przez ciało, czyli porażenia prądem. Źródłem prądu zazwyczaj jest domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna lub piorun.
• Oparzenia radiacyjne – są wynikiem działania promieniowania radioaktywnego (RTG, UV i innych ekstremalnych czynników promiennych), a także promieniowania słonecznego.
Bez względu na czynnik, który spowodował oparzenie, wyróżnia się trzy jego stopnie – w zależności od głębokości i liczby uszkodzonych warstw skóry.
• Oparzenie I stopnia – obejmuje wyłącznie naskórek. Na powierzchni skóry pojawia się bolesne zaczerwienienie (rumień).
• Oparzenie II stopnia – dotyczy zarówno naskórka, jak również części skóry. Występują pęcherze, większa bolesność oraz dłuższy czas gojenia.
• Oparzenie III stopnia – dochodzi do uszkodzenia pełnej grubości skóry, często również tkanek głębokich, niekiedy aż do kości. Często część martwicza skóry wysycha i tworzą się białoszare lub żółte strupy. W wyniku uszkodzenia zakończeń nerwowych chory z oparzeniem III stopnia nie odczuwa bólu. Zachowane jest jedynie czucie głębokie.
PIERWSZA POMOC PRZY OPARZENIU
Udzielający pomocy poszkodowanemu musi w pierwszej kolejności wiedzieć, w jakich okolicznościach doszło do urazu, ocenić miejsce zdarzenia. W tym przypadku zasa-da ABC ma takie samo zastosowanie, jak w przypadku innych urazów. Przypomnijmy: A (ang. Airways) – udrożnienie dróg oddechowych; B (ang. Breathing) – sprawdzenie oddechu metodą widzę, słyszę, czuję (sprawdzamy przez 10 sek. – minimum 2 prawidłowe oddechy); C (ang. Circulation) – sprawdzenie oznak krążenia, zabarwienia skóry poszkodowanego. „C” to również Chest Compressions, czyli rozpoczęcie ucis-ków klatki piersiowej oraz sprawdzenie oznak poważnego krwawienia.
Oparzenia rzadko są bezpośrednim zagrożeniem życia, w głównej mierze dzieje się tak przy poparzeniach dróg oddechowych i w tym celu ratownik powinien szczegółowo obejrzeć twarz poszkodowanego.
Przy poparzeniach termicznych jedną z pierwszych czynności we wdrożeniu leczenia będzie usunięcie pozostałości spalonego materiału z ciała poszkodowanego oraz zdjęcie biżuterii (nie można wykonywać tego „siłowo”, w sytuacji, gdy oddzielenie materiału od skóry nie jest możliwe, należy maksymalnie ograniczyć jego ilość na skórze, np. obciąć). W przypadku tlących się elementów ubrań, gorących metali, gorących cieczy wykonujemy czynność na początku w miejscach, gdzie czynnik zewnętrzny nadal oddziałuje na miejsce urazu. Poparzenie to uraz, który trwa nawet po wyeliminowaniu czynnika oddziałującego, a więc kolejnym ważnym elementem jest schładzanie rany w celu neutralizacji rozszerzenia się oparzenia. Tę czynność wykonujemy za pomocą wody lub opatrunków hydrożelowych. Musimy uważać, aby nie doprowadzić do hipotermii.
W sytuacji poparzenia chemicznego powinniśmy zachować szczególną ostrożność. Biorąc pod uwagę liczbę i zróżnicowanie środków chemicznych, a także miejsca, w których spotykamy związki kwasowo-zasadowe, tego typu poparzenia zdarzają się stosunkowo często. Akcja ratunkowa polega na wstępnej ocenie zdarzenia oraz zabezpieczeniu dróg oddechowych. Czynnik chemiczny musi w pierwszej kolejności zostać usunięty z ciała poszkodowanego. W tym przypadku powinniśmy włożyć rękawice ochronne, zabezpieczyć oczy za pomocą okularów, a także drogi oddechowe za pomocą maseczki. Poparzenia jamy ustnej, przełyku, żołądka to najczęstsza przypadłość u dzieci. Najważniejszym elementem podczas postępowania jest zachęcanie (o ile to możliwe) do picia dużej ilości wody. Należy się starać, by nie doszło do wymiotów, ponieważ może to spowodować ponowne poparzenie przełyku.
W przypadku oparzeń elektrycznych w pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie rodzaju prądu i odcięcie jego dopływu od poszkodowanego, sprawdzenie podstawowych parametrów życiowych, zabezpieczenie dróg oddechowych, zwłaszcza w razie porażenia okolic twarzy i szyi. Zróżnicowanie urazu podczas porażenia prądem i ryzyko zaburzenia rytmu serca sprawiają, że oparzenia elektryczne wymagają natychmiastowego przekazania osoby poszkodowanej zespołowi ratownictwa medycznego.
KAMIL SYCH
ratownik medyczny w Samodzielnym Pododdziale Kontrterrorystycznym Policji w Gorzowie Wielkopolskim
