W gronie zaproszonych gości byli m.in.: ks. Ireneusz Pękalski – biskup pomocniczy archidiecezji łódzkiej, ks. Ryszard Olejnik – kapelan sybiraków, dyrektor Zbigniew Natkański z Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, Grzegorz Schreiber – marszałek województwa łódzkiego, Małgorzata Moskwa-Wodnicka – wiceprezydent Łodzi, Marcin Gołaszewski – przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi, nadinsp. Andrzej Łapiński – komendant wojewódzki Policji w Łodzi, prof. dr hab. Maciej Kokoszko i prof. Albin Głowacki z Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Alicja Kaczorowska – poseł na Sejm VIII kadencji, dr Dariusz Rogut – dyrektor oddziału IPN w Łodzi, Janusz Moos – dyrektor Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, Ireneusz Wach – wiceprzewodniczący Zarządu Regionu Ziemi Łódzkiej NSZZ „Solidarność”, Beata Żyłkowska – redaktor pisma „Komunikat” Zarządu Głównego Związku Sybiraków, płk Jarosław Wasilewski – szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Łodzi, płk Paweł Wiktorowicz – dowódca 9. Łódzkiej Brygady Obrony Terytorialnej. Organizacje kombatanckie reprezentowali: Mirosław Pejka – przewodniczący Wojewódzkiej Rady Kombatantów i Wojewódzkiej Rady Związku Sybiraków, Władysław Korowajczyk – prezes Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej w Łodzi, Janusz Lange – prezes Stowarzyszenia „Rodzina Katyńska” w Łodzi. Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939” w Łodzi reprezentowali: Jarosław Olbrychowski – prezes, oraz Mirosław Sobieraj i Józef Kuczka. Zaproszono również Jerzego Grędę – prezesa Związku Represjonowanych Politycznie Żołnierzy Górników, Krzysztofa Robaka – prezesa Związku Weteranów i Rezerwistów WP oraz przedstawiciela miesięcznika „Policja 997”.
Po odśpiewaniu „Marszu sybiraków”, który jest hymnem organizacji, przybyłych powitał i złożył świąteczno-noworoczne życzenia Stanisław Jurkin – prezes Związku Sybiraków w Łodzi, w towarzystwie Mirosława Pejki – przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej. Po oficjalnych przemówieniach medalami przyznawanymi przez Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych „Pro Patria” uhonorowano: ks. Tadeusza Bednarka, Danutę Rachańską i Wandę Rudną. Medal „Pro Bono Poloniae” otrzymał prezes związku Stanisław Jurkin. Następnie medalem 90-lecia powstania Związku Sybiraków wyróżniono ks. bp. Ireneusza Pękalskiego, ks. Ryszarda Olejnika, Joannę Sobińską oraz przedstawicieli Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.” w Łodzi, w tym prezesa Jarosława Olbrychowskiego. Dyplom uznania otrzymała Eryka Zofia Grabowska. Uroczystość uświetnił występ Chóru Sybiraków pod przewodnictwem Swietłany Niewiadomskiej.
Jak opowiadają Maria Kozłowska z d. Szagdaj, zesłana wraz z rodzicami na Syberię, a obecnie członkini i skarbnik związku, oraz Stanisław Jurkin – wieloletni prezes Związku Sybiraków w Łodzi, ich oddział powstał w 1989 r. z inicjatywy Mieczysława Wutke. W tym samym roku Muzeum Diecezjalne w Łodzi przekazało związkowi pochodzący z 1928 r. sztandar organizacji. Związek Sybiraków był inicjatorem wmurowania w kościele parafii Matki Boskiej Bolesnej w Łodzi tablicy pamiątkowej ku czci ofiar Syberii i Katynia. Od momentu jego powołania zajmował się pielęgnowaniem historii osób represjonowanych i zesłanych na Syberię. Przez cały okres działalności wydał 26 roczników „My, Sybiracy”. Za całokształt osiągnięć w zakresie publikacji o Łodzi i ziemi łódzkiej w 2016 r. zespół redakcyjny rocznika otrzymał Nagrodę Superekslibris, przyznawaną przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi.
Członkowie związku prowadzą od lat historyczne prelekcje dla młodzieży ze szkół podstawowych i średnich z województwa łódzkiego, z którymi uczestniczą też w corocznych międzynarodowych zjazdach sybiraków w Białymstoku. W latach 90. XX wieku organizowali transporty z pomocą humanitarną dla Polaków w Kazachstanie. Pieniądze na ten cel przeznaczyli również sybiracy mieszkający na emigracji. W pięciu tirach wysłali potrzebującym leki, środki czystości, odzież oraz podręczniki i przybory szkolne.
– Mimo problemów finansowych związek nadal, na ile starczy sił jego członkom, będzie pielęgnował pamięć o sybirakach oraz pomagał potrzebującym. Mam nadzieję, że w przyszłym roku zobaczymy się w tym samym gronie, czego wszystkim życzę – mówił Stanisław Jurkin.
W połowie lat 90. XX w. związek liczył 1500 członków. Jednak czas jest nieubłagany i z roku na rok sybiraków ubywa. W minionym roku odeszło na zawsze 50 z nich. Obecnie blisko 350-osobowy Związek Sybiraków w Łodzi skupia sześć kół. Działają one w Łodzi: w Śródmieściu, na Bałutach i Widzewie, w Pabianicach, Kutnie i Zgierzu.
SŁAWOMIR KATARZYŃSKI
zdj. autor
