Ludzie ci, członkowie korpusu służby cywilnej, to: pracownicy służby cywilnej (zatrudnieni na podstawie umowy o pracę), urzędnicy służby cywilnej (zatrudnieni na podstawie mianowania w służbie cywilnej) oraz osoby zatrudnione na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej. Korpus służby cywilnej liczy około 118 tys. etatów, w tym 7593 etatów urzędników służby cywilnej (stan na koniec 2018 r.).

ZAWODOWA, RZETELNA I BEZSTRONNA

Dowodem na to, jak ważną instytucją jest służba cywilna, jest fakt, że jej zadania zostały wpisane do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 153 ust. 1 określa je następująco: zapewnienie zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa.

W praktyce oznacza to m.in. tworzenie warunków do funkcjonowania nowoczesnego i sprawnego państwa oraz właściwego i efektywnego działania jego organów, co w konsekwencji oznacza budowanie zadowolonego i odpowiedzialnego społeczeństwa obywatelskiego. Bez sprawnie działającej służby cywilnej niemożliwe byłoby zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, np. przez dbałość o stosowanie prawa, przestrzeganie wysokich standardów w takich dziedzinach, jak handel, budownictwo czy transport. To dzięki korpusowi służby cywilnej możliwy jest szybki rozwój infrastruktury, wspieranie innowacyjnych prac badawczych czy ochrona praw konsumentów.

SZEF I DYREKTORZY

Na czele służby stoi Szef Służby Cywilnej, który jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej. Jest powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów. Do najważniejszych zadań Szefa Służby Cywilnej należy m.in.: czuwanie nad przestrzeganiem zasad SC, kierowanie procesem zarządzania zasobami ludzkimi w SC oraz przygotowanie i przedstawienie Radzie Ministrów projektu strategii zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej.

Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rada Służby Publicznej. Organ ten ma charakter opiniodawczo-doradczy. Wyraża swoją opinię w sprawach dotyczących SC, takich jak organizacja służby, jej podstawy prawne, szkolenia pracowników i urzędników, wynagrodzenia czy zasady etyki obowiązujące członków SC.

Ważnym elementem struktury służby cywilnej są dyrektorzy generalni. To przy ich pomocy swoje zadania realizuje Szef SC. Stanowiska dyrektorów generalnych istnieją w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministerstwach, urzędach centralnych (z wyjątkiem Komendy Głównej Policji, Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej i Komendy Głównej Straży Granicznej) oraz w urzędach wojewódzkich. W urzędach, w których nie tworzy się stanowisk dyrektorów generalnych ich zadania wykonują kierownicy tych urzędów (np. dyrektorzy urzędów statystycznych, wojewódzcy, powiatowi i miejscy komendanci Policji, wojewódzcy, powiatowi i graniczni lekarze weterynarii itd.).

Dyrektor generalny urzędu podlega bezpośrednio kierownikowi urzędu (tzn. Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministrowi, kierownikowi urzędu centralnego lub wojewodzie). Do ustawowych zadań dyrektora generalnego należy zapewnienie funkcjonowania i ciągłości pracy urzędu, co w praktyce oznacza m.in. sprawowanie nadzoru nad prawidłowym wykonywaniem zadań, ustalanie regulaminów: organizacyjnego i pracy, gospodarowanie majątkiem urzędu, udzielanie zamówień publicznych na dostawy, usługi i roboty budowlane dla urzędu, zapewnienie przestrzegania przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej. Dyrektor generalny posiada także ważne kompetencje wynikające z prawa pracy dotyczące osób zatrudnionych. To dyrektor generalny przygotowuje program zarządzania zasobami ludzkimi w urzędzie, to on nawiązuje, zmienia i rozwiązuje (lub stwierdza wygaśnięcie) stosunek pracy członków korpusu służby cywilnej, organizuje nabory na wolne stanowiska urzędnicze, obsadza – w trybie powołania – wyższe stanowiska w służbie cywilnej i to dyrektor generalny jest dysponentem funduszu nagród.

W POLICJI

Korpus służby cywilnej w Policji to prawie 11,7 tys. osób. Najwięcej jest ich w służbie wspomagającej – prawie 9 tys., potem długo, długo nic i następnie jest służba kryminalna – ponad 1,5 tys. członków KSC, oraz prewencyjna – prawie 1,3 tys. Jedna osoba pracuje w służbie kontrterrorystycznej. Cztery osoby zajmują stanowiska zastępców komendantów w komendach wojewódzkich w Białymstoku, Łodzi, Szczecinie oraz w Komendzie Stołecznej Policji – w służbie cywilnej są to stanowiska średniego szczebla zarządzania. Mamy też dwie osoby zatrudnione na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej (dyrektor i zastępca biura w KGP).

Z perspektywy jednostek organizacyjnych najwięcej stanowisk SC jest na poziomie KPP/KMP i KRP wraz z podległymi posterunkami – to prawie 5,5 tys. osób. Nieco mniej jest ich na poziomie komend wojewódzkich i komendy stołecznej – ponad 4,5 tys. W KGP to ponad 800 członków KSC.

W Policji pracuje jednak równie dużo pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej. Jest ich prawie 13 tys. I tu również najwięcej w służbie wspomagającej – prawie 10 tys., ale w odróżnieniu od SC znacznie więcej pracowników nieobjętych mnożnikowym systemem wynagrodzeń jest w służbie prewencyjnej – ponad 1,6 tys., niż kryminalnej – ponad 1,2 tys. Podział ze względu na jednostki wygląda podobnie. Najwięcej pracowników w tej kategorii pracuje w KPP/KMP i KRP – ponad 5,8 tys. Ponad 3,6 tys. na poziomie KWP/KSP, w KGP jest ich ponad 450.

KK

Zasady etyki korpusu służby cywilnej:

– zasada godnego zachowania,

– zasada służby publicznej,

– zasada lojalności,

– zasada neutralności politycznej,

– zasada bezstronności,

– zasada rzetelności.

Korpus służby cywilnej w liczbach:

1832 – liczba urzędów

117 964 – przeciętne zatrudnienie w 2018 r. w etatach

7593 – liczba etatów urzędników SC

29,3 proc. – procentowa liczba mężczyzn zatrudnionych w SC*

4,4 proc. – zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami

8 – średnia liczba kandydatów na stanowisko (z pominięciem wyższych stanowisk)

* stan na 31 grudnia 2018 r.

Dzień Służby Cywilnej obchodzony jest od 2000 r. w Narodowe Święto Niepodległości – 11 listopada. Został ustanowiony w celu podkreślenia znaczenia roli służby cywilnej i administracji państwowej.

Podstawa prawna: służba cywilna działa na podstawie przepisów ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych.