1 sierpnia policjanci licznie wzięli udział w Marszu Mokotowa i poprzedzających go ceremoniach w Parku Dreszera, gdzie przy pomniku „Mokotów Walczący 1944” wystawiono wartę honorową i złożono wieńce. Marsz Mokotowa, czyli przemarsz ul. Puławską z Parku Dreszera do pomnika na ul. Dworkowej, upamiętniającego rozstrzelanych powstańców, którzy w tym miejscu wyszli z kanałów, otwierała Orkiestra Reprezentacyjna Policji i policjanci konni w replikach przedwojennych mundurów. Obecne były policyjne poczty sztandarowe i kompania reprezentacyjna Policji.

O Godzinie W przy pomniku Gloria Victis na warszawskich Powązkach odbyła się uroczystość oddająca hołd bohaterom sprzed 75 lat. Wzięli w niej udział: prezydent RP Andrzej Duda, prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, ówczesna minister spraw wewnętrznych i administracji Elżbieta Witek oraz Komendant Główny Policji gen. insp. dr Jarosław Szymczyk. Obecni byli arcybiskup metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz i ordynariusz polowy Wojska Polskiego, krajowy duszpasterz Policji bp gen. bryg. dr Józef Guzdek, który poprowadził modlitwę.

Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia i zakończyło się 2 października 1944 r. Obliczone na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. Warszawski zryw zaliczany jest przez historyków do jednej z pięciu najbardziej zaciekłych bitew II wojny światowej (obok walk pod Stalingradem, Bitwy na Łuku Kurskim, lądowania aliantów w Normandii i Bitwy o Monte Cassino). W Powstaniu Warszawskim przy pilnowaniu porządku i bezpieczeństwa, ale także bezpośrednio w linii wzięło udział wielu policjantów. Funkcjonariusze Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa – podziemnej policji podległej Delegaturze Rządu na Kraj, w skład której wchodzili także funkcjonariusze Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa – organizowali komisariaty w dzielnicach opanowanych przez powstańców, tropili konfidentów Gestapo, prowadzili ewidencję ludności, przechowywali dokumenty i rzeczy zabitych, organizowali patrole. Wielu z nich zostało odznaczonych Krzyżami Zasługi za Dzielność za uratowanie ludzi spod gruzów. Zdarzały się także potyczki, jak choćby patrolu z jednego z komisariatów z Rosjanami z Brygady Szturmowej SS RONA. PKB mimo separacji między poszczególnymi dzielnicami doskonale funkcjonował jako powstańcza policja.

Najbardziej znanymi przykładami spośród przedwojennych policjantów, którzy brali udział w Powstaniu Warszawskim są: Stanisława Filipina Paleolog, która stała na czele policji kobiecej w II RP, i Bolesław Kontrym, oficer Policji Państwowej, cichociemny, który dowodził jednym z odcinków w Śródmieściu.

PAWEŁ OSTASZEWSKI

zdj. Jacek Herok