Europol (skrót od European Police Office) jest policyjną agencją Unii Europejskiej, działającą w obecnej formie od 1 lipca 1999 roku. Pierwsze wzmianki na jej temat pojawiły się w traktacie z Maastricht i początkowo działała jako Europol Drugs Unit (od 1994 roku). Istotą działania Europolu jest ścisła współpraca organów ścigania poszczególnych państw członkowskich. Choć nazwa wskazuje na policyjne korzenie, jednak obecnie agencja koordynuje działania znacznie szersze niż tylko policyjne. Jej siedziba znajduje się w Hadze.
CZŁONKOSTWO I ZADANIA
Obecnie Europol skupia 28 państw. Polska Policja dołączyła do nich 1 listopada 2004 roku, choć już wcześniej polscy śledczy uczestniczyli w działaniach tej agencji. Poza państwami członkowskimi (Member States) w Hadze pracują przedstawiciele państw trzecich. Są wśród nich m.in. Stany Zjednoczone Ameryki, Kanada, Australia, Gruzja, Turcja czy Ukraina. Łącznie 16 państw spoza Unii Europejskiej. O dynamicznym rozwoju Europolu świadczy liczba zatrudnionych ekspertów, śledczych, analityków, oficerów łącznikowych i innego personelu – dziś to prawie 1300 osób. Dziesięć lat temu było ich 605, a w roku 2001 zaledwie 323 osoby.
Naczelną zasadą działań Europolu jest wspieranie organów ścigania poszczególnych państw w zakresie przeciwdziałania terroryzmowi i zwalczanie przestępczości. Główne obszary zainteresowania agencji to: niedozwolone środki odurzające, handel ludźmi, nielegalna imigracja, cyberprzestępczość, przestępczość przeciwko własności intelektualnej, przemyt papierosów, fałszowanie euro, oszustwa związane z VAT, pranie pieniędzy i odszukiwanie mienia, mobilne zorganizowane grupy przestępcze, gangi motocyklowe i terroryzm. Tak szerokie spektrum działań wymaga zaangażowania nie tylko policji poszczególnych państw, ale i innych organów, jak np. policje skarbowe czy służby odpowiedzialne za ochronę granic.
WIEDZA I KOMPUTERY ZAMIAST... PISTOLETÓW
Europol nie jest policją w dosłownym tego słowa znaczeniu. Nie posiada własnych komisariatów, radiowozów, motocykli, śmigłowców czy też uzbrojonych po zęby komandosów. Wszystkie akcje i działania realizowane są przez funkcjonariuszy poszczególnych państw członkowskich. Siłą europejskiej agencji policyjnej jest wiedza i współpraca. Nieocenione usługi oddają szczególnie analitycy, którzy wykorzystując nowoczesne technologie, superszybkie komputery i niezwykle zaawansowane algorytmy, potrafią z gąszczu na pozór chaotycznych informacji wyłowić to, co najistotniejsze dla danej sprawy: powiązania, kontakty, przepływ danych, ludzi czy pieniędzy. Bez ich pracy zatrzymanie tego samego dnia i o tej samej godzinie np. w Madrycie, Berlinie, Warszawie i w pobliżu granicy Polski na Białorusi całej siatki przestępców zajmujących się produkcją i dystrybucją narkotyków byłoby niemożliwe.
Sprawna wymiana informacji realizowana jest dwupłaszczyznowo: przez oficerów łącznikowych oraz przez Centrum Operacyjne Europolu 24/7. Śledczy różnych krajów mogą bardzo szybko uzyskać dane, znajdujące się w bazach krajów trzecich lub własnej bazie Europolu. Oficerowie łącznikowi, delegowani z poszczególnych państw, każdego dnia odbierają dziesiątki telefonów i pośredniczą w przekazywaniu setek dokumentów. Liczy się czas, bo kiedy chodzi np. o rozbicie międzynarodowej siatki handlującej narkotykami czy też bronią lub aby zapobiec atakowi terrorystycznemu nie można czekać.
PUNKTY KONTAKTOWE EUROPOLU
W każdym z państw działają tzw. punkty kontaktowe Europolu. W Polsce taki punkt znajduje się w Biurze Międzynarodowej Współpracy Policji w Komendzie Głównej Policji. Również tutaj służba pełniona jest przez całą dobę. Językiem roboczym jest angielski.
Polskim oficerem łącznikowym w Europolu jest podinsp. Mariusz Szustakiewicz. Oprócz niego w Hadze pracuje obecnie jeszcze 48 Polaków. O jego pracy oraz o tym, czym zajmują się poszczególne jednostki agencji policyjnej Unii Europejskiej napiszemy w kolejnych numerach „Policja 997”.
DAWID MARCINIAK
