Informacje pozyskane przez interweniujących funkcjonariuszy mogą mieć wymierne znaczenie dla medyczno-sądowej i kryminalistycznej analizy przebiegu zdarzenia. Należy jednak brać pod uwagę, że czynności podejmowane przez funkcjonariusza na miejscu zdarzenia mogą prowadzić do nieumyślnego zniekształcenia lub nawet zatarcia istotnych informacji. Dlatego też rejestracja przebiegu interwencji w postaci nagrania wideo może okazać się nieocenionym źródłem danych.
Przykładem urządzeń, z których zapis obrazu można wykorzystać do celów opiniowania medyczno-sądowego i kryminalistycznego, są rejestratory statyczne (kamery przemysłowe, fotoradar, kamera w bankomacie etc.) oraz rejestratory mobilne (samochodowe rejestratory obrazu, drony etc.), wykorzystywane zarówno przez sektor publiczny, jak i indywidualnych użytkowników. Te drugie są już użytkowane w codziennej pracy Policji oraz wprowadzane sukcesywnie w innych służbach publicznych jako osobiste kamery montowane na umundurowaniu funkcjonariuszy.
Pozyskany z rejestratorów obraz może być opracowany i służyć medyczno-sądowej lub kryminalistycznej analizie przebiegu zdarzenia. Dla dokonania takiej analizy zasadnicze znaczenie ma ustalenie wzajemnych relacji i interakcji przestrzennych między elementami miejsca zdarzenia oraz jego uczestnikami. Praktyka kryminalistyczna i medyczno-sądowa Laboratorium Ekspertyz 3D oraz innych ośrodków naukowych i eksperckich dowodzą, że efektywnym narzędziem do przeprowadzenia analiz i sporządzenia ekspertyz medyczno-sądowych i kryminalistycznych może być cyfrowe środowisko trójwymiarowe.
Laboratorium Ekpertyz 3D prowadzi badania, których celem jest opracowanie metodyki tworzenia obrazu 3D miejsca i przebiegu zdarzenia kryminalnego w oparciu o zapis wideo z rejestratorów służb interwencyjnych. Przeprowadziliśmy wiele eksperymentów rekonstrukcji takich nagrań, oceniliśmy ich możliwości, skuteczność i dokładność.
Temat analizy obrazu zarejestrowanego kamerami służb interwencyjnych był obiektem zainteresowania MedLab3D, zanim zostały one wprowadzone do użytku. Aby zweryfikować dokładność i poprawność rekonstrukcji 3D, badano inscenizowane zdarzenia, a następnie porównywano uzyskane z wideo modele 3D z obiektywną informacją skanu 3D tej samej przestrzeni. Rekonstrukcji dokonywano, bazując na wybranych metodach i technikach fotogrametrii. Fotogrametria jest zbiorem technik pozyskiwania informacji o geometrii i wymiarach przestrzeni oraz obrazowania jej w środowisku 3D na podstawie fotografii lub nagrania wideo.
Podczas przeprowadzania interwencji funkcjonariusz musi mieć na względzie nie tylko efektywne wykonanie zadania, ale także bezpieczeństwo własne i uczestników zdarzenia. Dlatego też rejestracja obrazu odbywa się bez uwagi i zaangażowania operatora.
W przebiegu eksperymentów potwierdzono, że konwersja obrazu z kamery osobistej do formatu 3D jest problematyczna z wielu technicznych powodów. Głównym jest całkowita nieintencjonalność tworzonego zapisu z myślą o następowej rekonstrukcji zarówno pod względem merytorycznej treści obrazu, jak i jego jakości.
Dodatkowym problemem jest fakt, że funkcjonariusz, a zatem i kamera, znajdują się w ciągłym ruchu, co dotyczy także wielu elementów przestrzeni i innych uczestników, zatem całość zdarzenia charakteryzuje się dużą dynamiką. Rejestrowany obraz ulega poruszeniu, przez co jego jakość istotnie się obniża. Ruch głowy z kamerą zmienia w czasie pole widzenia, zatem sekwencje rejestracji obrazu danego obiektu są krótkie. To utrudnia fotogrametryczną rekonstrukcję obrazu wideo. Zmienne warunki oświetlenia (np. sygnały ostrzegawcze ambulansu) również utrudniają rekonstrukcję fotogrametryczną. Ze względów praktycznych rejestrator na ogół jest nieduży i lekki, a nierzadko czynnik ekonomiczny wpływa na jego jakość. Na ogół sprzęt rejestracyjny cechuje ograniczona uniwersalność, a jakość rejestrowanego nagrania jest niska. Z tego względu dobór technik i metodyka ich zastosowania nie daje się zuniwersalizować i wymaga podejścia indywidualnego do większości przypadków.
Mimo tych trudności dotychczasowe wyniki badań MedLab3D rokują optymistycznie. W wielu przypadkach udaje się uzyskać trójwymiarowy obraz przebiegu interwencji na podstawie nagrania wideo, co stanowi potencjalnie najbardziej zbliżony do rzeczywistego obraz przestrzeni w chwili zdarzenia oraz najbardziej uniwersalny, jeśli chodzi o dalsze wykorzystanie w opiniowaniu. Metody te dają również możliwość archiwizacji nieprzewidywalnych i niestandardowych elementów zdarzenia oraz istotnych dla sprawy detali. Mogą także przypadkowo archiwizować obiekty i procesy zachodzące w przestrzeni, które mogłyby być pominięte przez inne metody tworzenia dokumentacji. Przypadkowość rejestracji danych może niekiedy prowadzić do pozyskania materiału o większej wartości niż materiał intencjonalnie gromadzony w sprawie.
Klasyczne metody i procedury pozyskiwania danych na temat miejsca i przebiegu zdarzenia mają swoje niedoskonałości. Jedną z zasadniczych jest rejestracja obrazu lub sporządzenie opisu dłuższy czas po zdarzeniu, a nie w jego trakcie. Istotne dla sprawy ślady (informacje) mogą zostać utracone w wyniku interwencji oraz innych niezwiązanych bezpośrednio z nią czynników, jak na przykład zjawiska atmosferyczne, przypadkowi użytkownicy przestrzeni, naturalna destrukcja. Uzasadnione jest zatem poszukiwanie metod, które zminimalizowałyby ten problem. Dlatego też MedLab3D kontynuuje prace mające na celu systematyczną poprawę efektywności obrazu uzyskiwanego z rejestratorów osobistych w Policji.
Dr hab. n. med. KRZYSZTOF MAKSYMOWICZ
mgr inż. arch. WOJCIECH TUNIKOWSKI
www.medlab3d.umed.wroc.pl
www.forensic.umed.wroc.pl
