Rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej” został przyjęty przez Radę Ministrów 18 listopada 2006 r. Obejmował przede wszystkim bezpieczeństwo w: miejscach publicznych i miejscu zamieszkania, szkole, środkach komunikacji publicznej, ruchu drogowym oraz działalności gospodarczej. Zajmował się też przemocą w rodzinie i ochroną dziedzictwa narodowego.
Na konferencji w połowie października br. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych podsumowano realizację tego programu w latach 2007–2015.
Z PREZENTACJAMI W TLE
Warto najpierw wspomnieć o samej formie konferencji. Zamiast stołu prezydialnego i siedzących za nim prelegentów na sali ustawiono krzesła w dwóch grupach naprzeciwko siebie. Moderujący spotkanie insp. Grzegorz Jach, pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. promocji bezpieczeństwa publicznego, podchodził do kolejnych rozmówców i pytał o realizację programu w ich instytucjach. Zamiast prezentacji z liczbami wyświetlono krótki film o niektórych przedsięwzięciach sfinansowanych przez program, takich jak m.in. wybudowanie 19 miasteczek ruchu drogowego czy zorganizowanie dla dzieci z domów dziecka mistrzostw Polski, Europy i świata w piłce nożnej (wzięło w nich udział 2,7 tys. dzieci z 39 krajów). Pokazano też dwa spektakle edukacyjno-profilaktyczne w wykonaniu młodzieżowej grupy PaT z Tarnowa: „Sekret” i „Poczekalnia”, a grupa taneczna dzieci zaprezentowała happening „Moda na odblaski”.
Taki sposób prowadzenia konferencji wyjaśniła Elżbieta Rusiniak, naczelnik Wydziału Profilaktyki Departamentu Porządku Publicznego MSW:
– Statystyka pokaże kierunek, ale nikogo do domu nie zaprowadzi. Wprawdzie program „Razem bezpieczniej” kończy się w tym roku, ale jest perspektywa na lata 2016–2017, dotycząca trzech obszarów: bezpieczeństwa w miejscach publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia lokalnych systemów bezpieczeństwa, przeciwdziałania zjawiskom patologii, ochrony dzieci i młodzieży oraz edukacji dla bezpieczeństwa.
Nadinsp. Cezary Popławski, zastępca Komendanta Głównego Policji, powiedział, że debaty z samorządami pokazały ich gotowość do współpracy z Policją. Ponadto w latach 2007–2015 odnotowano 270 tys. przestępstw mniej, a według ostatnich badań 88 proc. osób czuje się bezpiecznie w miejscu zamieszkania.
DZIECI MAJĄ GŁOS
Pierwszą część konferencji poświęcono przeciwdziałaniu zjawiskom patologii oraz ochronie dzieci i młodzieży. Monika Sajkowska, prezes zarządu Fundacji Dzieci Niczyje, mówiła, co zrobić, aby nie doszło do przemocy i skrzywdzenia dziecka: przede wszystkim podejmować działania profilaktyczne i wspierać rodziców, ponieważ często sami nie znają zagrożeń i nie potrafią przekazywać swoim dzieciom informacji, które dla nich samych są trudne. Organizacje pozarządowe potrafią natomiast określać potrzeby społeczeństwa i korzystać z rozwiązań systemowych, ale ich też nie można zostawiać samych podczas realizacji programów.
Potwierdziła to sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Urszula Augustyn, pełnomocnik rządu ds. bezpieczeństwa w szkołach – podkreśliła, że nie można profilaktyki dzielić na szkolną i pozaszkolną.
– Nie rozmawiamy dziś publicznie o wychowaniu, a warto do tego wrócić, bo to też profilaktyka. Pogubiliśmy się w pędzącym świecie i zapomnieliśmy, jak istotne jest stawianie dzieciom granic i dawanie im drogowskazów. Ważne, by organizacje pozarządowe, będące blisko szkoły i rodziców, współpracowały z MEN. Tęsknię do czasów, gdy we wszystkich szkołach były drużyny harcerskie, które miały konkretne propozycje dla dzieci i młodzieży.
Rzecznik praw dziecka Marek Michalak powiedział, że zawsze warto przypominać o rzeczach oczywistych, jak czas na rozmowę z dziećmi i wysłuchanie ich. Postulaty dzieci, z jakimi spotyka się jako ich rzecznik, to prawo do zabawy (młodsze dzieci) i prawo do własnego zdania oraz prywatności (nastolatki). Rzecznik dodał, że profilaktyka ma wtedy sens, gdy jest robiona razem z dziećmi i młodzieżą, a nie na ich rzecz.
POLICJA WSTAŁA Z KOLAN
W drugiej części konferencji mówiono o bezpieczeństwie w miejscach publicznych i edukacji dla bezpieczeństwa. Naczelnik Wydziału Prewencji KWP w Gorzowie Wielkopolskim mł. insp. Zbigniew Pytka opowiadał m.in. o dwóch ważnych przedsięwzięciach Policji w tym województwie: znakowaniu zabytków (z ponad 5 tys. oznakowanych ani jeden nie został skradziony) i o corocznej wiosce policyjnej na Przystanku Woodstock.
– Robienie dobrej profilaktyki i prewencji bez finansów to fikcja. Program „Razem bezpieczniej” pozwolił Policji wstać z kolan: nie przychodzimy już do różnych instytucji tylko po pieniądze, ale przede wszystkim po wsparcie – albo by wspólnie zrealizować jakiś projekt. W naszym garnizonie żyjemy od jednego Woodstocku do drugiego, to największa impreza masowa w Polsce: jest świetnie zorganizowana, zatem i nasza wioska musi być profesjonalna.
Jednym z liderów programu jest Krajowe Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego – jego dyrektor Jacek Zalewski był pomysłodawcą budowania miasteczek rd. Podkreślił, że perspektywa czasowa MSW i Policji jest nieco inna: ministerstwo w ramach programu „Razem bezpieczniej” ma perspektywę wieloletnią i wielu partnerów, natomiast działania Policji na drogach są od razu widoczne. Kiedy w 2008 r. na drogach w Polsce zginęło około 5 tys. osób, rok później ruszyła pierwsza kampania „Użyj wyobraźni” z dość kontrowersyjnym hasłem i plakatem: „Idzie wiosna, będą warzywa”. W 2014 r. na drogach zginęło 3,2 tys. osób, a dyrektor Zalewski podkreślił, że trzeba docierać nie tylko do dzieci i młodzieży, ale i do dorosłych. Do nich skierowana jest kampania „Bezpiecznie – chce się żyć!”.
SIŁA MEDIÓW
O zachowaniach na drodze mówił też mł. insp. Marek Konkolewski z Biura Prewencji i Ruchu Drogowego KGP. Zdarza się, że rodzice dają dzieciom zły przykład – przechodzą przez ulicę na czerwonym świetle, a dzieci próbują ich przed tym powstrzymać. Wspominał też o wielkiej sile mediów: kiedy program „Razem bezpieczniej” startował, nie było problemu, by je zainteresować – na drogach ginęło mnóstwo ludzi i media potrzebowały komentarzy. Natomiast teraz jest czas na prewencję – liczba ofiar spada, więc trzeba mówić o dobrych postawach i pokazywać je. Obecnie prym wiodą media społecznościowe, gdzie nadawcą informacji może być każdy, a sam przekaz jest poza kontrolą. Policja więc musi być sprzymierzeńcem tych mediów.
Językiem młodzieży starają się też mówić specjaliści od terapii uzależnień. Radosław Nowak z Gdańskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień mówił, że dzięki programowi środki na profilaktykę są dostępne przez cały rok i GCPU może realizować wieloletnie programy. Zauważył, że rodzice wiedzą, gdzie szukać pomocy, oraz że w woj. pomorskim jest już około 30 tys. młodych ludzi, którzy są kierowcami i ze swoich szkół mają materiały profilaktyczne przygotowane przez GCPU.
PODZIĘKOWANIA I NAGRODY
Na koniec konferencji wręczono wyróżnienia dla wojewódzkich koordynatorów programu „Razem bezpieczniej” – policjantów i policjantek oraz z administracji samorządowej. Podziękowania z rąk minister spraw wewnętrznych Teresy Piotrowskiej otrzymał także zespół wspierający realizację programu, w skład którego wchodzili pracownicy ministerstw i służb mundurowych, oraz inne osoby bardzo ważne dla realizacji programu. Brązowy Medal za Zasługi dla Policji otrzymała Danuta Łazur, polonistka z II LO w Inowrocławiu, a tytuł ambasadora PaT wręczono Elżbiecie Rusiniak.
Nasz miesięcznik od początku powstania programu „Razem bezpieczniej” relacjonował jego działania – byliśmy na konferencji otwierającej program 8 marca 2007 r. i na zamykającej go 15 października br. Natomiast konkurs na logo programu wygrała Krystyna Zaczkiewicz, grafik „Policji 997”.
ALEKSANDRA WICIK
zdj. Andrzej Mitura
Program „Razem bezpieczniej” łączył działania Policji, administracji rządowej i samorządowej oraz partnerów społecznych. Dzięki programowi powstał m.in. Bank Dobrych Praktyk, gromadzący doświadczenia akcji profilaktycznych w całym kraju. W akcjach związanych z programem „Razem bezpieczniej” wzięło udział około 15 mln osób, w tym sam program „Profilaktyka a Ty” (PaT) zgromadził 350 tys. młodych ludzi. W latach 2007–2015 powstało aż 95 młodzieżowych grup PaT w całym kraju, a w program zaangażowało się ponad 200 samorządów.
Program „Razem bezpieczniej” to też konkursy tematyczne i wydawnictwa. Podczas 9 lat realizacji projektu odbyło się 15 konkursów, w tym 5 z Polskim Radiem PR1. Wydano łącznie około 50 tys. sztuk poradników, plakatów i innych wydawnictw. Zorganizowano także 15 turniejów bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w którym udział wzięło 500 tys. uczestników. W ramach konferencji odbyły się panele dyskusyjne dotyczące przeciwdziałania zjawiskom patologii, ochrony dzieci i młodzieży oraz bezpieczeństwa w miejscach publicznych.
(na podst. materiałów programu „Razem bezpieczniej”)
