6 kwietnia 1990 r. Sejm RP przyjął tzw. pakiet ustaw policyjnych, złożony z trzech aktów prawnych regulujących organizację i działalność urzędu Ministra Spraw Wewnętrznych oraz dwóch podległych mu formacji – Urzędu Ochrony Państwa oraz Policji.
Z tej okazji Gabinet Komendanta Głównego Policji i Parlamentarny Zespół ds. Służb Mundurowych zorganizowały konferencję popularnonaukową pod patronatem marszałka Sejmu Radosława Sikorskiego. 23 kwietnia br. obrady otworzył wicemarszałek Sejmu RP Eugeniusz Grzeszczak, po którym wystąpienia mieli sekretarz stanu w MSW Grzegorz Karpiński oraz Komendant Główny Policji nadinsp. Krzysztof Gajewski.
LEKCJA HISTORII
Dzięki przekazowi on-line w konferencji uczestniczyli słuchacze i studenci Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie oraz szkół Policji w Katowicach, Słupsku i Pile. Dlatego też bezpośrednio do nich zwrócił się nadinsp. Krzysztof Gajewski, przypominając, że:
– Dzisiejsza konferencja to lekcja historii, której treść i przesłanie powinny stać się kamieniem milowym w rozwoju zawodowym policjanta i kształtowaniu postaw niezbędnych w pełnieniu służby. Tylko świadomy swych tradycji i historii policjant potrafi z należytą empatią i oddaniem pełnić służbę dla obywateli – powiedział komendant.
Bezpośredni udział w obradach w Sali im. Wojciecha Trąmpczyńskiego wzięli: szef Kancelarii Sejmu RP Jan Węgrzyn, przewodniczący sejmowej Komisji Spraw Wewnętrznych Marek Wójcik i jego zastępcy – posłowie Artur Ostrowski i Mirosław Pawlak, szef BOR gen. bryg. Krzysztof Klimek, przybyli również byli i obecni komendanci główni i wojewódzcy, ich zastępcy, komendanci szkół Policji, a także przedstawiciele innych służb i stowarzyszeń związanych z Policją oraz przedstawiciele świata nauki i kultury.
Dyskusję poprowadził prof. dr hab. Piotr Majer, autor wielu publikacji dotyczących historii Policji. Początki prac nad ustawą, która przekształciła Milicję Obywatelską w nowoczesną, demokratyczną organizację policyjną, wspominali m.in. prof. zw. dr hab. Jan Widacki, nadinsp. w stanie spoczynku Bogusław Strzelecki oraz nadkom. dr Jarosław Truchan.
Po wystąpieniach rozpoczęła się ożywiona dyskusja, przeplatana osobistymi i zawodowymi retrospekcjami. Głos zabrali m.in. nadinsp. Władysław Padło, nadinsp. w stanie spoczynku Ryszard Siewierski i wiceprzewodniczący ZG NSZZ Policjantów Tomasz Krzemieński. Przedmiotem debaty były czasy transformacji ustrojowej oraz nowe zadania i wyzwania z nimi związane, a także ewaluacja ustawy o Policji. Wspominano wydarzenia i osoby, które tworzyły i współtworzyły ten, będący najważniejszym elementem współczesnej historii naszej formacji, akt prawny. Udział w dyskusji brali też reprezentanci nauki, prawa oraz przedstawiciele środowiska policyjnego.
Na początku odtworzono fragment archiwalnego wywiadu z nieżyjącym już Krzysztofem Kozłowskim, ministrem spraw wewnętrznych w latach 1990–1991. Wywiad z pierwszym niekomunistycznym ministrem stał się przyczynkiem do dalszej dyskusji i wystąpień. Krzysztof Kozłowski wspominał bowiem, że on i jego koledzy, którzy w wyniku przemian ustrojowych trafili do resortu spraw wewnętrznych, byli ludźmi przeciwnymi przemocy. Uważali więc, że ustawa powinna ucywilizować nowo powstającą formację, ograniczając używanie przez nią broni palnej i środków przymusu. Także Sejm RP, który uchwalał wtedy ustawę o Policji, dążył do znacznego zredukowania tych uprawnień.
– 25 lat temu, kiedy ustawa o Policji została przez Sejm uchwalona, miała spełnić trzy cele: dostosować działania formacji do zasad demokratycznego państwa prawa, odpolitycznić formację i wprowadzić cywilny nadzór nad jej funkcjonowaniem – uczynić z formacji instytucję, która będzie służyć bezpieczeństwu i porządkowi publicznemu – przypomniał wiceminister Grzegorz Karpiński.
Jego zdaniem ustawa o Policji wszystkie cele osiągnęła. Ich miarą nie jest jedynie wysokie zaufanie społeczne do Policji, ale także ogromne zainteresowanie chętnych do wstępowania w szeregi formacji, choć na początku transformacji wydawało się, że nie będzie cieszyła się dużym zainteresowaniem jako miejsce pracy.
NOWE CELE
Ćwierćwiecze ustawy to nie tylko czas podsumowań, ale także moment wyznaczenia nowych celów.
– Czeka nas debata, również z partnerami społecznymi, którzy są zainteresowani rozwojem formacji, a których celem jest odpowiadanie na zapotrzebowanie społeczne związane z ochroną praw obywatelskich. Czeka nas odpowiedź na pytanie, w jaki sposób Policja ma być skuteczna i jednocześnie nie ingerować nadmiernie w prawa i wolności obywatelskie – zaznaczył wiceminister Grzegorz Karpiński.
Wiadomo już, że w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych powołany został zespół, który ma opracować nową ustawę o Policji. Jest to konieczne, ponieważ ustawa o Policji z 6 kwietnia 1990 roku nie przystaje już do dzisiejszych realiów, wymaga gruntownych zmian, choć – jak uważa prof. Widacki – nie jest taka zła, skoro dało się ją tyle razy nowelizować.
Wszyscy uczestnicy konferencji z okazji 25-lecia ustawy o Policji otrzymali wydanie specjalne miesięcznika „Policja 997”, zatytułowane „25 lat Po(mi)licji”. To swoiste kompendium wiedzy o mijającej dekadzie cieszyło się dużym zainteresowaniem, a nadinsp. Władysław Padło odniósł się do niego w swoim wystąpieniu, przyznając, że Policja zmieniała się dokładnie tak, jak to zostało opisane przez naszą redakcję. W wydaniu specjalnym czytelnicy znajdą materiały o historii powstania związków zawodowych, historii kobiet w Policji, zmianach w umundurowaniu i sprzęcie transportowym, o nowych zasadach doboru, współpracy międzynarodowej, misjach pokojowych, o szkołach Policji, a także wywiad z nadinsp. w stanie spoczynku Leszkiem Lamparskim, pierwszym Komendantem Głównym Policji.
oprac. PM, KGP
zdj. Andrzej Mitura
