Określa ono ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Rozporządzenie jako akt wyższego rzędu spowodowało konieczność uchylenia przepisów wewnętrznych w Policji regulujących powyższe zagadnienie. Dlatego 7 grudnia 2011 roku Komendant Główny Policji podpisał zarządzenie nr 1313 uchylające zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury „Niebieskie Karty” (Dz.Urz. KGP nr 10, poz. 75).
Również 7 grudnia 2011 roku Komendant Główny Policji podpisał wytyczne nr 2 w sprawie sposobu postępowania policjantów podczas realizacji procedury „Niebieskie Karty” (Dz.Urz. KGP nr 10, poz. 77). Wytyczne są aktami nadzoru wydawanymi w celu wyjaśnienia treści aktów normatywnych i instruktażu co do sposobu ich stosowania.
POLICJANT W ZESPOLE I W GRUPIE
Wytyczne szczegółowo określają sposób postępowania policjantów podczas realizacji procedury „Niebieskie Karty”, sposób oraz zakres wypełniania przez policjantów formularza „Niebieska Karta – A”, a także zasady obiegu wypełnionego formularza „Niebieska Karta – A”. Określają zasady uczestnictwa policjantów w pracach zespołu interdyscyplinarnego oraz grupy roboczej. Zgodnie z par. 4 w pracach zespołu interdyscyplinarnego powinien uczestniczyć koordynator procedury „Niebieskie Karty”. Do jego zadań należy koordynowanie powyższej tematyki, prowadzenie czynności sprawdzających, inicjowanie i współrealizowanie działań profilaktycznych dotyczących przemocy w rodzinie, organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego w zakresie tej problematyki. Dlatego powinna to być osoba najlepiej przygotowana do udziału w pracach zespołu interdyscyplinarnego. Oczywiście na terenie działania KMP/KPP/KRP funkcjonuje kilka lub kilkanaście zespołów interdyscyplinarnych, więc udział koordynatora procedury „Niebieskie Karty” powołanego w KMP/KPP/KRP w pracach wszystkich zespołów interdyscyplinarnych może okazać się niemożliwy.
Dlatego też istnieje możliwość udziału innego funkcjonariusza wyznaczonego przez kierownika komórki organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej Policji albo powołanie koordynatora procedury „Niebieskie Karty” na szczeblu komisariatu lub posterunku Policji. W pracach grupy roboczej powinien uczestniczyć dzielnicowy rejonu, w którym zamieszkuje osoba, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. W przypadku stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka w pracach grupy roboczej powinien również uczestniczyć policjant z komórki organizacyjnej do spraw nieletnich i patologii.
ZADANIA POLICJI
Wytyczne określają sposób dokumentowania przez dzielnicowego zadań w ramach procedury „Niebieskie Karty”, w tym dokumentowania zakończenia procedury. Wskazano również, kto powinien realizować zadania Policji, o których mowa w par. 13 pkt 1–6 rozporządzenia Rady Ministrów z 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”. Zadania określone w par. 13 pkt 1–4 wymienionego rozporządzenia:
– udzielenie osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, niezbędnej pomocy, w tym udzielenie pierwszej pomocy,
– zorganizowanie niezwłocznego dostępu do pomocy medycznej, jeżeli wymaga tego stan zdrowia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie,
– podejmowanie w razie potrzeby innych niezbędnych czynności zapewniających ochronę życia, zdrowia i mienia osób, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie, włącznie z zastosowaniem na podstawie odrębnych przepisów w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, środków przymusu bezpośredniego i zatrzymania,
– przeprowadzenie, o ile jest to możliwe, z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, rozmowy, w szczególności o odpowiedzialności karnej za znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od wspomnianej osoby, albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny,
– wezwanie osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, do zachowania zgodnego z prawem i zasadami współżycia społecznego; powinien realizować policjant wszczynający procedurę „Niebieskie Karty”.
Zadanie określone w par. 13 pkt 5 rozporządzenia, polegające na przeprowadzaniu na miejscu zdarzenia, w przypadkach niecierpiących zwłoki, czynności procesowych w niezbędnym zakresie, w granicach koniecznych do zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa, realizuje w miarę możliwości grupa operacyjno procesowa.
Działania określone w par. 13 pkt 6 rozporządzenia, mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym wystąpić w rodzinie, w szczególności składanie systematycznych wizyt sprawdzających stan bezpieczeństwa osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w zależności od potrzeb określonych przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą, podejmuje dzielnicowy. Natomiast działania mające na celu zapobieganie zagrożeniom mogącym wystąpić w rodzinie podejmuje również inny funkcjonariusz służby prewencyjnej realizujący zadania w zakresie profilaktyki.
W wytycznych wskazano, że kierownik jednostki organizacyjnej Policji, lub wyznaczona przez niego osoba, sprawuje nadzór nad realizacją działań Policji podejmowanych w ramach procedury „Niebieskie Karty”.
Powyższy dokument ma na celu przede wszystkim usprawnienie pracy policjantów realizujących działania w obszarze przemocy w rodzinie, co przekłada się na bardziej efektowną pomoc osobom, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą w rodzinie.
oprac. Wanda Mende
Wydział ds. Nieletnich, Patologii i Profilaktyki BP KGP