11 sierpnia 2016 r., na podstawie ustawy o Policji z 6 kwietnia 1990 r. (Dz. U. z 2025 r. poz. 636) w Komendzie Głównej Policji został utworzony Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Prekursorów Materiałów Wybuchowych. Funkcjonuje on w strukturze Biura Wywiadu i Informacji Kryminalnych KGP w Wydziale Analizy Kryminalnej. Swoje zadania realizuje na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1148 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzenia do obrotu i stosowania prekursorów mate-riałów wybuchowych. W Polsce zasady prowadzenia ogólnopolskiego systemu zgłaszania podejrzanych transakcji lub prób dokonania takich transakcji, zniknięć i kradzieży znacznych ich ilości regulują przepisy zawarte w ustawie z 13 kwietnia 2016 r. o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materia-łów wybuchowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 994), które w art. 5 ust.1 nałożyły na Komendanta Główne-go Policji obowiązek prowadzenia takiego systemu.
Krajowy Punkt Kontaktowy
Do głównych zadań Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Prekursorów Materiałów Wybuchowych należy obsługa ogólnopolskiego systemu zgłaszania podejrzanych transakcji, prób dokonania podej-rzanych transakcji, zniknięć znacznych ilości substancji oraz kradzieży znacznych ilości substancji, mieszanin lub substancji zawierających te substancje wymienione w załącznikach I i II do rozporzą-dzenia (UE) nr 2019/1148.
Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK) prowadzi ewidencję zgłoszeń o podejrzeniach naruszeń przepisów prawa oraz korzysta z systemu wczesnego ostrzegania Europolu w celu ułatwienia wykrywania sprawców przestępstw i ostrzegania właściwych organów w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej przed ewentualnymi zagrożeniami wynikającymi z możliwości użycia substancji do nie-legalnego wytwarzania materiałów wybuchowych. Pozostałe zadania KPK to także upowszechnianie wytycznych, o których mowa w art. 12 rozporządzenia (UE) nr 2019/1148, w ramach współpracy między właściwymi organami i podmiotami gospodarczymi oraz wymiana informacji z właściwymi krajowymi punktami kontaktowymi innych państw członkowskich Unii Europejskiej.
Wykaz substancji niedostępnych dla przeciętnego użytkownika
Są one wymienione w załączniku I do rozporządzenia (UE) nr 2019/1148, chyba że stężenie jest równe wartościom granicznym lub jest od nich niższe:
• kwas azotowy – wartość graniczna 3% [m/m];
• nadtlenek wodoru – wartość graniczna 12% [m/m];
• kwas siarkowy – wartość graniczna 15% [m/m];
• nitrometan – wartość graniczna 16% [m/m];
• azotan amonu – wartość graniczna 16% [m/m] azotu w stosunku do azotanu amonu odpowiada 45,7% azotanu amonu, po usunięciu zanieczyszczeń;
• chloran potasu – wartość graniczna 40% [m/m];
• nadchloran potasu – wartość graniczna 40% [m/m];
• chloran sodu – wartość graniczna 40% [m/m];
• nadchloran sodu – wartość graniczna 40% [m/m].
Substancje, w postaci własnej lub w mieszaninach, wymienione w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 2019/1148, w odniesieniu do których podejrzane transakcje oraz znaczące przypadki zaginięcia i kradzieży wymagają zgłoszenia, to:
• heksamina • aceton • azotan potasu
• azotan sodu • azotan wapnia
• azotan amonowo-wapniowy
• magnez, sproszkowany
• azotan magnezu, sześciowodny
• glin, sproszkowany.
O podejrzanym charakterze transakcji z udziałem substancji mogących służyć do produkcji materiałów wybuchowych może świadczyć wiele symptomów. Może to być brak pewności co do sposobu użycia substancji przez klienta, może on wydawać się niezaznajomiony z ich standardowym przeznaczeniem lub nie potrafi wiarygodnie uzasadnić swojego zainteresowania substancją, którą zamierza nabyć. Wątpliwości powinny budzić też zamiary kupna nietypowych ilości, stężeń lub kombinacji takich środków. Niechęć do ujawnienia swoich danych, propozycja sfinalizowania transakcji z wykorzystaniem dużej ilości gotówki lub innych niestandardowych form płatności w każdym przypadku powinny nas zaniepokoić.
Jak zgłosić
Zgłoszenia należy dokonać w ciągu 24 godzin bezpośrednio do Krajowego Punktu Kontaktowego na kilka sposobów:
• na adres poczty elektronicznej, który podajemy na końcu artykułu; zgłoszenia są obsługiwane w godzinach pracy urzędu, tj. 8.15–16.15 od poniedziałku do piątku z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy;
• do dyżurnego KGP telefonicznie pod numer 47 72 120 12 oraz pod numer alarmowy 112 do dyżurnego jednostki Policji KWP/KSP/KPP/KRP/KMP/KP lub in-nego funkcjonariusza Policji (całodobowo);
• osobiście w najbliższej jednostce Policji.
Przepisy karne
Katalog kar reguluje ustawa z 13 kwietnia 2016 r. o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych.
Art. 11. Kto udostępnia prekursor materiałów wybuchowych podlegający ograniczeniom przeciętnemu użytkownikowi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 12. Przeciętny użytkownik, który, wbrew przepisom rozporządzenia (UE) nr 98/2013, wprowadza, posiada lub używa prekursor materiałów wybuchowych podlegający ograniczeniom, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 13. 1. Kto zaniechał zgłoszenia podejrzanej transakcji, próby dokonania takiej transakcji, zniknięcia lub kradzieży znacznych ilości substancji wymienionych w załącznikach I i II do rozporządze-nia (UE) nr 98/2013 lub w aktach delegowanych wydanych na podstawie art. 12 tego rozporządza-nia, oraz mieszanym i substancji zawierających te substancje, podlega grzywnie albo karze ograni-czenia wolności.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1, działając w imieniu lub w interesie osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
Obecnie trwają prace legislacyjne dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych oraz niektórych innych ustaw (numer projektu: UC79). Projektowana nowelizacja ma na celu dostosowanie krajowego aktu prawnego – ustawy z 13 kwietnia 2016 r. o bezpieczeństwie obrotu prekursorami materiałów wybuchowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 994) do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1148 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych, zmieniają-cego rozporządzenie (WE) 1907/2006 i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 98/2013 (Dz. Urz. UE L 186 z 11 lipca 2019 r., s. 1, z poźn. zm.).
Kontakt:
Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Prekursorów Materiałów Wybuchowych
telefon: 47 72 116 40
faks: 47 72 118 31, e-mail: prekursory@policja.gov.pl
nadkom. Anna Słupczyńska ekspert Wydziału Analizy Kryminalnej
Biura Wywiadu i Informacji Kryminalnych KGP
zdj. Tomasz Dąbrowski, unsplash
