Przedstawiamy praktyczny algorytm postępowania funkcjonariusza Policji w sytuacji odnalezienia osoby powieszonej – zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, zasadami pierwszej pomocy oraz realiami pełnienia służby.
Powieszenie – ucisk wywierany na szyję przez pętlę. Siłą zaciskającą tę pętlę jest ciężar ciała.
Ocena miejsca zdarzenia i zabezpieczenie
Po przybyciu na miejsce zdarzenia funkcjonariusz dokonuje niezwłocznej oceny bezpieczeństwa własnego oraz innych uczestników interwencji. Miejsce, w którym doszło do powieszenia, może stwarzać zagrożenia wtórne, takie jak niestabilne konstrukcje (np. strychy, poddasza, drzewa), dostępność narzędzi niebezpiecznych. Należy się również liczyć z silną reakcją emocjonalną osób trzecich. Niezależnie od domniemanych okoliczności zdarzenia trzeba je traktować jako potencjalne przestępstwo, aż do momentu jego wyjaśnienia. W związku z tym działania funkcjonariusza powinny być prowadzone w sposób umożliwiający jednoczesne ratowanie życia oraz minimalizowanie naruszenia materiału dowodowego. W sytuacji, gdy na miejscu są obecne osoby postronne – świadkowie, rodzina, funkcjonariusz przejmuje kontrolę nad sytuacją, wydając jasne i stanowcze polecenia, aby zapewnić porządek i wsparcie psychiczne.
Uwolnienie osoby z pętli
Priorytetem funkcjonariusza jest natychmiastowe uwolnienie poszkodowanego z pętli w sposób bezpieczny i kontrolowany. Odcięcia należy dokonać powyżej węzła, aby umożliwić ewentualne późniejsze zabezpieczenie liny jako materiału dowodowego. Podczas opuszczania ciała trzeba stabilizować głowę i szyję, aby ograniczyć możliwość wtórnego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa. Jeśli dostęp do ciała poszkodowanego jest utrudniony (np. ze względu na dużą wysokość, ograniczoną przestrzeń), należy niezwłocznie zadysponować dodatkowe siły techniczne np. Państwową Straż Pożarną. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia funkcjonariusz powinien działać bezzwłocznie, wykorzystując dostępne środki i zachowując należytą ostrożność.
Ocena funkcji życiowych – ABC
Po opuszczeniu poszkodowanego na stabilne podłoże funkcjonariusz dokonuje oceny podstawowych funkcji życiowych w klasycznym algorytmie:
• A (Airway) – ocena i ewentualne udrożnienie dróg oddechowych;
• B (Breathing) – sprawdzenie obecności oddechu metodą „widzę–słyszę–czuję” przez 10 sekund;
• C (Circulation) – ocena tętna na dużych tętnicach (szyjna, udowa).
W przypadku braku oznak życia należy natychmiast wdrożyć resuscytację krążeniowo-oddechową zgodnie z aktualnymi wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji.
Warto zaznaczyć, że poszkodowani w wyniku powieszenia mogą mieć objawy, które utrudniają szybką ocenę – sinicę, wiotkość mięśni, wydzielinę z jamy ustnej. Ocena musi być metodyczna i oparta wyłącznie na rzeczywistych parametrach życiowych.
Resuscytacja i użycie AED
RKO powinno być prowadzone w układzie:
• 30 uciśnięć klatki piersiowej (głębokość 5–6 cm);
• 2 oddechy ratownicze;
• użycie AED natychmiast, gdy jest dostępne.
Jeżeli funkcjonariusz działa w pojedynkę, musi priorytetowo:
1. Wezwać pomoc – radiowo lub telefonicznie (najlepiej z włączonym trybem głośnomówiącym).
2. Rozpocząć resuscytację.
Funkcjonariusz powinien kontynuować RKO do czasu przejęcia działań przez zespół ratownictwa medycznego lub do wyczerpania własnych sił. Współczesne AED prowadzą użytkownika krok po kroku i są w pełni przystosowane do obsługi przez osoby bez wykształcenia medycznego.
Przekazanie zespołowi ratownictwa medycznego
Po przybyciu zespołu ratownictwa medycznego funkcjonariusz przekazuje poszkodowanego w sposób uporządkowany z wykorzystaniem schematu MIST:
• M – mechanizm zdarzenia (powieszenie, znana lub szacowana wysokość, użyty materiał);
• I – obrażenia (ewentualne urazy głowy, siniaki, brak reakcji na bodźce);
• S – stan poszkodowanego (czy były oznaki życia, czy prowadzono RKO, jak długo);
• T – tło sytuacyjne (świadkowie, okoliczności, ewentualne listy pożegnalne).
Zabezpieczenie miejsca zdarzenia i czynności procesowe
Po zakończeniu działań ratunkowych miejsce zdarzenia należy traktować jako potencjalne miejsce przestępstwa.
Funkcjonariusz:
• zabezpiecza materiał (linę, punkty podparcia, przedmioty osobiste);
• sporządza dokumentację (notatkę służbową, dokumentację fotograficzną);
• identyfikuje i ustala świadków zdarzenia;
• niezwłocznie powiadamia dyżurnego jednostki i technika kryminalistyki.
W przypadku zgonu funkcjonariusz zabezpiecza ciało w pozycji zastanej, aż do przyjazdu prokuratora lub techników kryminalistyki, chyba że wcześniej podjęto resuscytację krążeniowo-oddechową.
Aspekt psychologiczny interwencji
Działania w przypadku powieszenia niosą silne obciążenie emocjonalne – zarówno dla funkcjonariusza, jak i dla świadków, rodziny czy osób postronnych. Funkcjonariusz powinien umiejętnie komunikować się z otoczeniem:
• wydawać krótkie, spokojne polecenia;
• zachować opanowanie mimo silnych emocji innych osób;
• w miarę możliwości – skierować osoby wymagające wsparcia do zespołu interwencji kryzysowej.
Własne obciążenie psychiczne funkcjonariusza nie powinno być bagatelizowane – po trudnej interwencji warto rozważyć rozmowę z psychologiem policyjnym.
Podsumowanie
Funkcjonariusz Policji, jako pierwszy ratownik na miejscu zdarzenia z osobą powieszoną, działa na styku medycyny ratunkowej, kryminalistyki i wsparcia psychologicznego. Od jego decyzji i opanowania zależą przebieg dalszych działań służbowych oraz – niejednokrotnie – ludzkie życie. Profesjonalizm, znajomość procedur i konsekwencja w działaniu stanowią fundament skutecznej interwencji w tego typu przypadkach.
podkom. Przemysław Chełmiński
Wydział Doskonalenia Zawodowego KWP w Szczecinie
zdj. autor
Bibliografia
Europejska Rada Resuscytacji, Wytyczne ERC 2021 – Podstawowe zabiegi resuscytacyjne.
