90 lat temu

listopad 1934

W 1934 r., Policja Państwowa obchodziła dzień swojego święta 10 listopada, w przeddzień Dnia Niepodległości. Początkowo w wolnej Polsce dzień Policji Państwowej obchodzono 24 lipca. Był to dzień, kiedy to w 1919 r. na mocy ustawy została powołana Policja Państwowa. Jednakże w grudniu 1926 r. ówczesny minister spraw wewnętrznych gen. bryg. Felicjan Sławoj Składkowski ustalił święto policji na 11 listopada.

I tak w 47. numerze gazety „Na Posterunku” z listopada 1934 r., znajdujemy obszerny artykuł opisujący to święto. „Doroczne święto Korpusu Policji Państwowej obchodzono w roku bieżącym, podobnie jak w latach ubiegłych, nader uroczyście. Ze względu na przypadające równocześnie Święto Niepodległości, główne uroczystości policyjne odbyły się dzień wcześniej, t.j. 10 listopada. Już w ciągu dnia poprzedniego poczęły przybywać do stolicy delegacje policyjne ze wszystkich województw i szkół policyjnych, w składzie oficera i dwóch szeregowych, aby wziąć udział w uroczystościach stołecznych. Uroczystości te rozpoczęły się 10 b.m. z rana nabożeństwami za poległych kolegów – policjantów, odprawionemi w świątyniach wszystkich wyznań.

W kościele Pokarmelickim mszę św. odprawił kapelan Policji Państwowej ks. Kolasiński w asyście licznego duchowieństwa”. […] „Przybywających kolejno na nabożeństwo p. komendanta głównego Maleszewskiego, p. ministra spraw wewnętrznych Kościałkowskiego i p. prezesa Rady Ministrów Kozłowskiego pluton honorowy witał prezentowaniem broni”.

We mszy wzięli także udział przedstawiciele władz państwowych, sejmu oraz senatu, ministrowie, przedstawiciele władz Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza, Straży Granicznej, Rodziny Policyjnej „z przewodniczącą p. Jadwigą Malaszewską na czele”. […] „Na nabożeństwa do świątyń innych wyznań udały się delegacje policyjne w składzie po 1–2 oficerów i kilku szeregowców”. […]

„O godz. 12 odbyło się w gmachu Komendy Głównej P.P. poświęcenie Sali Honorowej i odsłonięcie tablicy z nazwiskami poległych w ubiegłym okresie rocznym granatowych żołnierzy”. […] „Poświęcenia Sali Honorowej dokonał ks. Kapelan Kolasiński. Po tym obrzędzie religijnym wkroczył do sali patrol policji z pochodnią zapaloną od znicza na grobie Nieznanego Żołnierza. Pan komendant główny Maleszewski, wziąwszy z rąk policjantów pochodnię, zapalił nią znicze w Sali Honorowej […]”.

Następnym punktem programu święta Policji Państwowej była kontynuacja uroczystości pod grobem Nieznanego Żołnierza. „[…] o godz. 13 przed grobem Nieznanego Żołnierza stanęła kompanja honorowa policji z orkiestrą Rezerwy Pieszej m.st. Warszawy oraz oddział delegatów policji z całej Polski”.
Przybyli przedstawiciele władz państwowych i służb mundurowych. Przy dźwiękach hymnu państwowego komendant główny Policji Państwowej, w otoczeniu delegatów oraz przedstawicieli władz państwowych, w asyście policyjnej kompanii honorowej złożył wieniec na Grobie Nieznanego Żołnierza.

„Na szarfach wieńca, jednej biało-czerwonej, drugiej granatowej widnieje napis: Nieznanemu Żołnierzowi – Policja Rzeczypospolitej”.

Ceremonię zakończono dwuminutową ciszą, apelem poległych oraz przemową komendanta głównego Policji Państwowej.

„O godz. 15 p. komendant główny podejmował delegacje policyjne przybyłe do stolicy oraz odznaczonych obiadem w Bristolu. Wieczorem o godz. 17 wyruszył z placu Teatralnego capstrzyk policyjny dla złożenia hołdu Marszałkowi Piłsudskiemu w Belwederze”. […] „Nazajutrz w dzień Święta Niepodległości oddziały policyjne wzięły udział w rewji i defiladzie przed Wodzem Narodu na polu Mokotowskiem”.

40 lat temu

listopad 1984

W Polsce w czasach komunistycznych świętem służb porządkowych był dzień powołania Milicji Obywatelskiej. Przypadał on na 7 października i w 1984 r. był obchodzony wyjątkowo uroczyście. Otóż dokładnie 40 lat wcześniej, w 1944 r., ówczesny Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, stworzony i nadzorowany przez Stalina, stworzył Milicję Obywatelską.

W 41. numerze z 14 października 1984 r., w gazecie „W Służbie Narodu” znajdujemy obszerną relację na temat obchodów święta MO i SB.
„5 października był dniem centralnych uroczystości związanych z czterdziestoleciem naszego aparatu. W godzinach porannych w gmachu ministerstwa spraw wewnętrznych odbyła się dekoracja wysokimi odznaczeniami państwowymi licznej grupy wyróżniających się funkcjonariuszy SB i MO, żołnierzy WOP i NJW oraz pracowników cywilnych resortu z terenu całego kraju”.

Dokonano dekoracji odznaczeniami najbardziej zasłużonych funkcjonariuszy, a następnie I sekretarz KC PZPR gen. Wojciech Jaruzelski „[…] złożył serdeczne życzenia owocnej pracy dla dobra ludowej Polski”. […] „W południe odbyła się podniosła uroczystość złożenia wieńców przed pomnikiem Feliksa Dzierżyńskiego” – chodzi tu o nieistniejący już pomnik na dawnym placu Dzierżyńskiego, zarówno obecnie, jak i przed II wojną światową zwanym placem Bankowym – przyp. red. […] „Podsumowaniem dnia była centralna akademia, która odbyła się w wypełnionej po brzegi Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki”. Obecni byli pierwszy sekretarz KC PZPR, władze państwowe, przedstawiciele organizacji politycznych i zaprzyjaźnionych krajów socjalistycznych. […] „Referat okolicznościowy wygłosił minister spraw wewnętrznych gen. broni Czesław Kiszczak. Nawiązał on do pierwszych dni organów SB i MO, przypomniał ideowy, demokratyczny rodowód aparatu oraz jego wkład w obronę ludowej władzy”. Długo rozwodził się nad sensem działań oraz ciężką pracą służb porządkowych w obliczu zagrożeń, jakie stawiały wtedy „reakcyjne” siły szeroko pojętego Zachodu, oraz rodzimych ruchów opozycji względem władzy ludowej, w czterdziestoletniej ich historii. „Na zakończenie swojego przemówienia gen. broni Czesław Kiszczak podziękował wszystkim sprzymierzeńcom resortu: Siłom Zbrojnym i ORMO, emerytom i członkom rodzin funkcjonariuszy za ich wsparcie w trudnej pracy organów spraw wewnętrznych. Zapewnił, iż „nie będą one szczędzić sił w wykonywaniu swych powinności na pożytek i chwałę Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”.

W kolejnych numerach gazety milicyjnej „W Służbie Narodu”, z października oraz listopada 1984 r., znajdujemy serię krótkich relacji z uroczystości 40-lecia Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej. Najczęstszą formą obchodów, które odbywały się w całym kraju, były apele oraz akademie. Podczas nich nierzadko w obecności zaproszonych władz lokalnych oraz miejscowej ludności wręczano najbardziej zasłużonym funkcjonariuszom medale i odznaczenia, a sztandary – jednostkom MO lub SB. Dziś wiemy, że MO i SB były zbrojnym ramieniem władzy ludowej wykorzystywanym do utrwalania jej władzy przez terror i eliminację wszystkich tych, którzy byli dla niej niebezpieczni.

20 lat temu

listopad 2004

W odrodzonej po latach komunizmu Polsce, tworzona na nowo Policja, w miejsce zlikwidowanej peerelowskiej Milicji Obywatelskiej, nawiązuje do historii i tradycji jej przedwojennej odpowiedniczki. Jednym z takich działań jest ustanowienie 24 lipca dniem Policji. Tego dnia w 1919 r. specjalną uchwałą została utworzona Policja Państwowa. O obchodach dnia Policji w 2004 r. pisaliśmy już w numerze lipcowym „Gazety Policyjnej”.

Jednakże, w kontekście świąt listopadowych, przypomnijmy udział przedstawicieli Policji w obchodach Święta Niepodległości. Dowiadujemy się o tym z krótkiej notki redakcyjnej w 43. numerze „Gazety Policyjnej” z 21 listopada 2004 r. „Centralne obchody 86. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości odbyły się w Warszawie. Wieńce w hołdzie tym, którzy przyczynili się do powstania niepodległej Polski, przed Grobem Nieznanego Żołnierza złożyli szefowie m.in.: Policji – gen. insp. Leszek Szreder, Straży Granicznej – gen. dyw. Józef Klimowicz, Biura Ochrony Rządu – gen. bryg Grzegorz Mozgawa, Państwowej Straży Pożarnej – gen. brygadier Teofil Jankowski z ministrem spraw wewnętrznych i administracji Ryszardem Kaliszem na czele”.

Karol Karasiewicz

Wydział Edukacji Historycznej

Gabinet Komendanta Głównego Policji KGP

Więcej informacji historycznych znajdziesz na stronie.