Jak czytamy we wstępie, monografia „stanowi zebranie i usystematyzowanie wiedzy praktycznej z zakresu śladów kryminalistycznych”. Autorami poszczególnych tematów są zespoły składające się z wojewódzkich koordynatorów ds. techniki kryminalistycznej, wykładowców szkół policyjnych, biegłych z wojewódzkich laboratoriów kryminalistycznych i Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji, lekarza medycyny sądowej oraz konserwatorów dzieł sztuki.
OD OGÓŁU DO SZCZEGÓŁU
Ta obowiązująca techników kryminalistyki naczelna zasada wprowadzona została w całej książce. Nie brakuje ani ogólnego tła zagadnień, ani szczegółowych elementów. Na uwagę zasługują duża przejrzystość zawartości i staranność wydania. Wszystkie tematy są uporządkowane w czytelnych tabelach, z wyszczególnieniem sposobu postępowania i sposobu zabezpieczania poszczególnych rodzajów śladów kryminalistycznych i badanych przedmiotów. Praktyczny charakter publikacji wzbogacają liczne zdjęcia i schematy postępowania, bardzo dokładnie wskazujące miejsca pobierania śladów i materiału porównawczego. W każdym rozdziale znajdują się praktyczne elementy dotyczące zabezpieczenia śladów na miejscu zdarzenia i opisu protokołu oględzin wraz z przykładami opisu materiału porównawczego. Autorzy starają się uwzględnić wszystkie możliwe sytuacje występujące przy zabezpieczaniu poszczególnych śladów wraz z aktualnymi uwarunkowaniami i aspektami prawnymi oraz organizacyjnymi, logistycznymi i technicznymi.
Dużą pomocą są zawarte w publikacji instrukcje postępowania, wzory protokołów, notatki służbowej z zabezpieczania śladów (np. GSR), czy zestawu pytań pomocniczych do wykonania opisu ujawnionych śladów (np. krwawych). Praktyczne ujęcie reguł postępowania w ujawnianiu i zabezpieczaniu wszystkich rodzajów śladów kryminalistycznych oparte na metodach akredytowanych i w ramach ścisłych procedur z pewnością ułatwi technikom kryminalistyki pracę. Właściwie w każdym rozdziale autorzy kładą też duży nacisk na bezpieczeństwo własne techników kryminalistyki podczas wykonywanych czynności.
BEZPIECZEŃSTWO I PROCEDURY
Opracowanie z CLKP zostało podzielone na 6 rozdziałów, a publikacja zaczyna się od kwestii prostej i oczywistej, przy której jednak często popełnia się wiele błędów: prawidłowego zakładania i zdejmowania rękawiczek.
Rozdział otwierający dotyczy zasad BHP zabezpieczenia miejsca zdarzenia jako obszaru, w których osoby wykonujące czynności kryminalistyczne narażone są na możliwość zetknięcia się z różnymi zagrożeniami dla życia i zdrowia. Jolanta Zawałeń przypomina, że obowiązek zawiadomienia o przestępstwie z urzędu obejmuje także niedopuszczenie do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa, co także jest zagrożone karą pozbawienia wolności. Obszerny rozdział „Ślady kryminalistyczne” oparto na definicji Jana Sehna: „ślady w znaczeniu kryminalistycznym to zmiany w obiektywnej rzeczywistości, które jako spostrzegalne znamiona po zdarzeniach będących przedmiotem postępowania mogą stanowić podstawę do odtworzenia i ustalenia przebiegu tych zdarzeń zgodnie z rzeczywistością”.
Po ogólnych informacjach o śladach kryminalistycznych autorzy szczegółowo omawiają metodyki ujawniania i zabezpieczania śladów stanowiących przedmiot poszczególnych badań. Ważnym podrozdziałem w tej grupie jest również „Metodyka ujawniania i zabezpieczania śladów stanowiących przedmiot badań informatycznych”, gdzie krok po kroku opisano procedurę zabezpieczenia dowodów informatycznych, w zależności od urządzenia, tak by nie doszło do kontaminacji. Jednocześnie autorzy przypominają, że trwają prace nad nowym narzędziem przeznaczonym dla polskiej Policji, które pozwoli na przeprowadzenie procedury „triage”, czyli zabezpieczenia danych z uruchomionych systemów oraz wykonywania kopii binarnych.
Rozdział o fotografii kryminalistycznej obejmuje zarówno podstawowe informacje, jak i fotografię specjalistyczną, w UV, w podczerwieni, termowizji, z wykorzystaniem technik fluorescencyjnych, rentgenografii, makro- i mikrofotografii oraz fotografię reprodukcyjną i sygnalityczną.
Jeden z ważniejszych dla techników kryminalistyki rozdziałów o oględzinach został potraktowany bardzo obszernie z uwzględnieniem wszystkich typów zdarzeń. A dopełnieniem są wzory kart rejestracyjnych i wprowadzenia do bazy. Nowością jest rozdział dotyczący zabezpieczenia technicznego dzieł sztuki. Książkę zamykają rozdziały omawiające zbiory i bazy kryminalistyczne oraz rejestrację czynności procesowych.
Autorzy kierują swoją publikację przede wszystkim do policyjnych techników kryminalistyki, biegłych policyjnych laboratoriów kryminalistycznych, specjalistów i kandydatów na biegłych. Ale z uwagi na praktyczne i jednocześnie formalno-prawne ujęcie tematyki kryminalistycznej podręcznik przydatny będzie również dla osób związanych zawodowo z kryminalistyką, wymiarem sprawiedliwości i organami ścigania.
Monografia rekomendowana przez zastępcę Komendanta Głównego Policji nadinsp. Pawła Dobrodzieja do zastosowania w policyjnym systemie szkoleń.
IZABELA PAJDAŁA
Dobre praktyki technika kryminalistyki, pod red. A. Frankowskiego, P. Trojanowskiego, Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji, Warszawa 2020, s. 353, okładka: twarda
