Sieć jednostek antyterrorystycznych ATLAS powstała w 2001 r. z inicjatywy belgijskiej jednostki DSU. Odbywało się wtedy w październiku w Brukseli spotkanie piętnastu dowódców jednostek kontrterrorystycznych z Unii Europejskiej. Było świeżo po zamachach z 11 września w USA i na całym świecie szukano sposobu na walkę z międzynarodowym terroryzmem. Po rozszerzeniu wspólnoty do grupy przystąpiły centralne jednostki AT z nowych państw członkowskich. Formalizacja działań nastąpiła wraz z Decyzją Rady Unii Europejskiej z 23 czerwca 2008 r. Uregulowania zakładają, że od 1 stycznia 2009 r. możliwa jest bezpośrednia pomoc jednostki AT jednego państwa członkowskiego UE na terytorium innego, które w sytuacji kryzysowej z taką prośbą wystąpi. Na szczęście taka potrzeba jeszcze nigdy nie zaistniała.

ĆWICZENIA

Jednak aby być gotowym do współdziałania w sytuacjach realnego zagrożenia, trzeba szkolić się, stale podnosząc kwalifikacje. W tym roku, w październiku, zorganizowano ogólnoeuropejskie ćwiczenia antyterrorystyczne „Common Challenge ATLAS 2018”. Do tej pory takie manewry odbywały się co kilka lat i zakładały pojedyncze zdarzenia w wybranych miejscach. Obecnie przygotowano założenia siedmiu sytuacji kryzysowych rozgrywających się na terytorium Europy. Na Bałtyku zorganizowano szeroko zakrojone działania AT w warunkach morskich. Podobnie było w Islandii, gdzie działania prowadzono zarówno na morzu, jak i lądzie, a wszystko powiązane było z uprowadzeniem statku. W Hiszpanii doszło do wzięcia zakładników na pokładzie samolotu, na Słowacji atak terrorystyczny nastąpił podczas imprezy masowej, a w Niemczech napastnicy użyli broni chemicznej. W Grecji doszło do porwania autobusu i pościgu transgranicznego. W Polsce nastąpił atak na warszawskie metro.

SZTURM

Każde z ćwiczeń angażowało siły nie tylko jednostki kraju, na w którym odbywały się manewry, ale i formacji AT współpracujących w ramach platformy ATLAS. Do Polski na zaproszenie Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP przyjechali specjalsi z Litwy (jednostka ARAS), Łotwy (OMEGA) i Estonii (K-Komando).

Ćwiczenia przeprowadzono w godzinach wieczornych i nocnych z 9 na 10 października. Jako że w żadnym z państw bałtyckich nie ma systemu metra, w noc poprzedzającą właściwą symulację odbyły się warsztaty dla antyterrorystów z zagranicy z taktyki i techniki opanowywania podziemnych pociągów.

Scenariusz zakładał porwanie przez terrorystów składu metra z kilkuset zakładnikami w środku. Policja zorganizowała sztab, monitorowano sytuację, na miejsce ściągnięto posiłki. Sprawdzano procedury przesyłu informacji i alarmowego powiadamiania jednostek. Szturm nastąpił w nocy. Okna pociągów pękały pod uderzeniami policyjnych łamaków. Antyterroryści do połowy zanurzeni w czeluść wagonów wyłuskiwali z tłumu napastników. Po otwarciu drzwi wyprowadzono wszystkich, poddając ich drobiazgowej kontroli i ujawniając ukrywających się wśród pasażerów terrorystów. Rannym udzielano pomocy. Uratowano 239 zakładników i zatrzymano 8 zamachowców. W warszawskich ćwiczeniach wzięło udział 171 funkcjonariuszy AT, także ze SPAP-ów. Z państw bałtyckich przybyło do stolicy 36 antyterrorystów. Zaangażowane były także Państwowa Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe i Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Dużą pomoc okazało wojsko, dostarczając „zakładników”.

KONFERENCJA

Ćwiczeniom rozgrywającym się w różnych częściach Europy towarzyszyły wydarzenia centralne, w których uczestniczyła delegacja polskiej Policji w składzie: zastępca komendanta głównego Policji nadinsp. Jan Lach, dyrektor Biura Operacji Antyterrorystycznych KGP mł. insp. Dariusz Zięba i zastępca dyrektora Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP insp. dr Irmina Gołębiewska. Obserwatorzy z ponad 50 państw obejrzeli symulację ataku terrorystycznego na stadionie w Lyonie oraz sposób postępowania służb francuskich, które po zamachach w ostatnich latach znacznie wzmocniły swój potencjał.

Dzień później, 10 października br., w siedzibie Europolu w Hadze polska delegacja uczestniczyła w konferencji na temat wspólnych wyzwań sieci ATLAS. Polscy policjanci przybyli do Holandii na zaproszenie dyrektor wykonawczej Europolu Catheriny de Bolle.

Sieć ATLAS stale się rozwija. Organizowane są ćwiczenia, takie jak właśnie opisane, ale bardzo ważna jest także wymiana informacji i przekazywanie sprawdzonych rozwiązań w określonych sytuacjach kryzysowych.

Podczas spotkania w Hadze podpisano umowę powołującą nowe biuro, które będzie wspierać grupę ATLAS. Oficjalnie zacznie działać 1 lipca 2019 r. Zajmować się będzie koordynacją działań w obrębie sieci ATLAS oraz komunikacją z ekspertami Europolu.

PAWEŁ OSTASZEWSKI
zdj. Jacek Herok (4), Paweł Ostaszewski (3)