Podczas narady oceniono stopień realizacji działań prewencyjnych na rzecz poprawy bezpieczeństwa od stycznia do kwietnia 2018 r. oraz przedstawiono szczegółowe plany dotyczące realizacji głównych kierunków działań nakreślonych na 2018 rok.
OBSZAR PREWENCYJNY
W pierwszym dniu narady odbyło się seminarium szkoleniowe dotyczące zagadnień związanych z funkcjonowaniem Krajowej Mapy Zagrożeń Bezpieczeństwa, w którym uczestniczyli również koordynatorzy wojewódzcy. Mapa jest narzędziem powstałym przy udziale społeczeństwa i właśnie jemu dedykowanym, a dalszy jej rozwój jest koniecznością. KMZB podlega stałej ewaluacji, a jej efektem są wprowadzone w lipcu 2017 r. nowe funkcje, które – jak wynika z przeprowadzonych badań społecznych – zostały bardzo dobrze przyjęte przez użytkowników. Sukcesywnie wzrasta również odsetek osób, które nie tylko poznają to narzędzie, ale również z niego korzystają. Niemniej jednak należy w dalszym ciągu poszukiwać nowych kanałów promocji tego narzędzia, które budzi zainteresowanie również policji innych krajów europejskich.
Drugim z filarów uspołeczniania działań Policji jest wdrażanie systemowych rozwiązań w zakresie służby dzielnicowych, określonych mianem programu Dzielnicowy bliżej nas. Jest to bardzo istotny, ale i rozległy obszar zagadnieniowy poświęcony nowej roli dzielnicowego w społeczeństwie – musi on być członkiem określonej społeczności lokalnej, w pełni się z nią utożsamiać, a co najważniejsze znać nurtujące ją problemy i oczekiwania w zakresie szeroko pojmowanego bezpieczeństwa oraz umiejętnie je spełniać, aktywizując przy tym wszelkie podmioty funkcjonujące na określonym terenie. Bez wątpienia jest to sztuką, a pełne wdrożenie tych założeń wymaga czasu zarówno ze strony społeczeństwa, jak i samych dzielnicowych, którzy muszą cechować się większą aktywnością, samodzielnością, otwartością i kreatywnością w kontaktach ze społeczeństwem. Szczególnie odpowiedzialna rola spoczywa na przełożonych dzielnicowych, którzy muszą właściwie nadzorować służbę dzielnicowych i motywować ich do działania na rzecz społeczności lokalnych, a jednocześnie umiejętnie wkomponowywać realizowane przez nich zadania w całokształt zadań realizowanych przez Policję. Dlatego też rozszerzono formułę Ogólnopolskich Zawodów Policjantów Dzielnicowych „Dzielnicowy Roku” właśnie o udział kierowników rewirów, którzy będą mieli okazję zaprezentować najlepsze rozwiązania z zakresu służby dzielnicowych. Wprowadzanie nowej formuły działania dzielnicowych wiąże się z potrzebą zmiany funkcjonowania i podziału zadań w całych jednostkach organizacyjnych Policji.
Jednym z elementów, który został szerzej omówiony podczas tej narady obok stabilizacji kadrowej na stanowiskach dzielnicowych, była efektywność struktur organizacyjnych, które przejęły od dzielnicowych realizację czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia. Analiza tych struktur w skali kraju wskazuje na dalszą potrzebę ich modelowania, albowiem w określonych przypadkach wydaje się, że odbiegają one od rozwiązań optymalnych.
Kolejnym filarem uspołeczniania działań Policji poprzez zbliżenie jej siedzib do społeczności lokalnych jest proces reaktywacji bądź tworzenia posterunków Policji. Sam proces reaktywacji posterunków Policji jest w swej istocie bardzo złożony i wymaga wielu przemyślanych działań, niemniej jednak przebiega on w sposób niezakłócony, a dotychczasowe otwarcie 75 posterunków Policji należy uznać za duży sukces. Proces ten na pewno będzie kontynuowany.
Omówione działania stanowią filary uspołeczniania działań Policji, jednak nie są jedynymi – formacja musi elastycznie dostosowywać formy swojego działania do pojawiających się potrzeb, stąd pełnienie służby na stokach narciarskich czy na wodzie. W bieżącym roku zorganizowano I Ogólnopolskie Zawody Policyjnych Patroli Rowerowych, które stanowiły nie tylko element doskonalenia zawodowego, ale przede wszystkim przyczyniły się do reaktywacji i popularyzacji tej formy pełnienia służby patrolowej. Jest ona szeroko stosowana w innych państwach europejskich, pozwala bowiem na efektywne pełnienie służby m.in. na miejskich starówkach i w parkach, a ponadto służy skróceniu dystansu między policjantem i obywatelem.
OBSZAR RUCHU DROGOWEGO
Bezpieczeństwo w ruchu drogowym jest jednym z tych obszarów służby prewencyjnej, gdzie efekty podejmowanych działań widoczne są w dłuższej perspektywie czasowej, a oceniane w skali rocznej. Nie zwalnia to oczywiście z obowiązku dokonywania analiz bieżących i okresowych, które pozwalają na elastyczne reagowanie na zaobserwowane negatywne tendencje. Analiza danych statystycznych z pierwszych czterech miesięcy 2018 r. wskazuje na wzrost zarówno liczby wypadków, jak też osób zabitych oraz rannych, co oczywiście wymaga niezwłocznej reakcji ze strony Policji. Należy więc intensyfikować działania zmierzające do zwiększenia liczby policjantów pełniących służbę na drodze.
Z prowadzonych przez Komendę Główną Policji analiz okoliczności wypadków drogowych wynika, że za ponad 85% tych wypadków odpowiedzialni są kierujący pojazdami, natomiast do głównych problemów związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce należy zaliczyć: nadmierną prędkość jazdy, ryzykowne zachowania młodych kierowców oraz wysokie zagrożenie niechronionych uczestników ruchu drogowego na wyznaczonych przejściach dla pieszych.
Działania Policji muszą być zatem ukierunkowane na zwalczanie tych właśnie zagrożeń. Niezbędna jest również intensyfikacja działań informacyjno-edukacyjnych.
Problematyka zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest newralgicznym obszarem i niezbędne jest zapewnienie sprawnej organizacji służby oraz doboru optymalnej taktyki pełnienia służby przez policjantów ruchu drogowego. Ogromne znaczenie ma właściwie sprawowany nadzór przez bezpośrednich przełożonych, prawidłowe wykorzystanie sprzętu służbowego oraz dokumentowanie realizowanych czynności służbowych. Obszar ten monitorowany jest bezpośrednio przez funkcjonariuszy Biura Ruchu Drogowego KGP podczas patroli oficerskich prowadzonych na terenie całego kraju.
DZIAŁANIA SZTABOWE
W tym roku dużym wyzwaniem będzie zabezpieczenie planowanej na grudzień Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) – COP 24 – jednego z najważniejszych wydarzeń międzynarodowych bieżącego roku, w którym udział wezmą delegaci z 200 państw. Polska Policja ma duże doświadczenie w zabezpieczaniu tego typu wydarzeń, wśród których należy wskazać m.in. Światowe Dni Młodzieży w Krakowie, szczyt NATO w Warszawie czy też Sesję Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO w Krakowie. Działania związane z zabezpieczeniem COP 24 poprzedzone będą organizacją ćwiczenia dowódczo-sztabowego pod kryptonimem GARDA, które będzie miało na celu sprawdzenie poziomu przygotowania oddziałów i samodzielnych pododdziałów prewencji Policji do działań w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa lub naruszenia porządku publicznego oraz organizowania i prowadzenia przez Policję działań pościgowych. W zakresie kompetencji Policji pozostaje również współpraca z Siłami Zbrojnymi RP, w tym podczas przemieszczania sił własnych Wojska Polskiego i sił sojuszniczych. Zadania te realizowane są nie tylko w aspekcie planistycznym, lecz także przez organizację ćwiczeń o charakterze międzynarodowym, których przykładem mogą być ANAKONDA-18 i SABER STRIKE.
Społeczeństwo najczęściej ocenia sprawność funkcjonowania Policji przez pryzmat czasu reakcji na zgłoszone zdarzenie, który to dla całego kraju – w okresie od stycznia do kwietnia br. – wyniósł 8 minut i 44 sekundy. Jak najszybsze dotarcie do osób potrzebujących pomocy Policji powinno być niezmiennie priorytetem każdej z podejmowanych czynności służbowych.
Osiąganie tak dobrych efektów wymaga ciągłego doskonalenia struktur organizacyjno-funkcjonalnych. Jednym z takich rozwiązań jest przeniesienie obsługi numeru alarmowego 997 z jednostek organizacyjnych Policji do centrów powiadamiania ratunkowego, którego zakończenie zaplanowano na koniec 2018 r. Nie tylko ujednolici to obsługę zgłoszeń alarmowych, ale przede wszystkim ograniczy prowadzenie przez dyżurnego długotrwałych rozmów z osobami zgłaszającymi, dając mu więcej czasu na analizę zdarzeń oraz współpracę z policjantami będącymi w jego dyspozycji. Innym ważnym aspektem będzie stworzenie możliwości zgłaszania zdarzeń w językach obcych, co ma szczególne znaczenie po wejściu Polski do UE.
Warunkiem niezbędnym dla właściwej obsługi zdarzeń jest konieczność zachowania odpowiedniej komunikacji między służbą dyżurną a patrolem, ponieważ ma to wpływ nie tylko na poziom bezpieczeństwa osób uczestniczących w interwencji, ale także na właściwe podejmowanie działań. Policjanci przed podjęciem interwencji muszą otrzymać od służby dyżurnej informacje mogące mieć wpływ na podejmowane czynności, np. możliwość posiadania przez uczestników broni.
Informacja jest podstawowym zasobem Policji, dlatego ważne jest wyposażenie funkcjonariuszy w odpowiednie narzędzia dające do niej łatwy dostęp, takich jak terminale przenośne Bluebird EF500R. Kupiono łącznie 6738 sztuk tych urządzeń, a ostatnio 5502. Jedną z ich podstawowych funkcjonalności, prócz bezpośredniego dostępu do baz policyjnych, jest możliwość lokalizowania wyposażonych w nie patroli na mapie cyfrowej widocznej przez służbę dyżurną. W celu monitorowania maksymalnego wykorzystania terminali w jednostkach organizacyjnych Policji planuje się uruchomienie w Systemie Wspomagania Dowodzenia Policji specjalistycznego narzędzia, które dostarczy m.in. informacji o czasie, w jakim dane urządzenie zalogowane było w systemie i czynnościach do jakich zostało użyte.
DOSKONALENIE ZAWODOWE
Właściwie przygotowane kadry decydują o sukcesach odnoszonych przez Policję, sukcesach pojmowanych przez pryzmat wysokiego zaufania, jakim społeczeństwo darzy Policję i jak dobrze ocenia jej działalność. Stąd też trzeciego dnia narady jej uczestnicy mogli bezpośrednio obserwować zmagania swoich policjantów podczas V Ogólnopolskich Zawodów Funkcjonariuszy Policji w Ratownictwie Wodnym, które rozegrane zostały w Giżycku, a także uczestniczyć w ich uroczystym finale. Rangę doskonalenia zawodowego, którego elementem są zawody, dostrzegł również minister spraw wewnętrznych i administracji Joachim Brudziński, który ufundował nagrody dla laureatów, a sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński objął je patronatem honorowym.
Wręczone laureatom zawodów przez zastępcę komendanta głównego Policji nadinsp. Jana Lacha nagrody motywacyjne, ufundowane przez Komendanta Głównego Policji, należy traktować również w aspekcie symbolicznym, jako podziękowanie wszystkim policjantom pełniącym służbę na wodach i terenach przywodnych.
oprac. mł. insp. ARKADIUSZ KOPCZYŃSKI, Biuro Prewencji KGP
zdj. KWP w Olsztynie
O służbie prewencyjnej
mówi nadinsp. Jan Lach, zastępca komendanta głównego Policji ds. prewencji:
– Specyfika służby prewencyjnej, nie tylko ze względu na jej liczebność czy zróżnicowanie, polega na tym, że osiągane efekty często nie mają charakteru spektakularnego, medialnie nośnego, a w wielu przypadkach realizacja postawionych przed nią zadań musi być poprzedzona wielomiesięcznymi, żmudnymi przygotowaniami. Stąd też w działaniach prewencyjnych niezwykle istotnym jest właściwe, długofalowe planowanie oraz bieżące monitorowanie uzyskiwanych efektów cząstkowych, co pozwala na podejmowanie ewentualnych działań korygujących i ostatecznie decyduje o sukcesie końcowym. Spostrzeżenie to nie dotyczy wyłącznie zabezpieczenia imprez masowych czy innego rodzaju spotkań o charakterze międzynarodowym, których z racji na szeroką współpracę międzynarodową na terenie Polski jest organizowanych coraz więcej, ale również codziennej służby patrolowej czy obchodowej, jak i prowadzenia działań o charakterze profilaktyczno-edukacyjnym.
Z samego zakresu pojęciowego wyrażenia prewencja, które, najprościej mówiąc, oznacza zapobieganie złym zjawiskom i zagrożeniom oraz usuwanie ich przyczyn, wynika gama realizowanych zadań przez tę służbę. Fundamentalnym jest przy tym fakt, że działań prewencyjnych nie należy utożsamiać wyłącznie z działalnością Policji, choć te są najbardziej dostrzegalne. Na ogół tych czynności składają się również różnego rodzaju działania prowadzone przez instytucje i służby publiczne, organizacje społeczne i inne podmioty, na które to nałożono takie obowiązki lub które chcą pełnić rolę prewencyjną. Obok Policji są to m.in.: straż pożarna, inspekcja pracy, ubezpieczyciele, samorządy terytorialne, straże gminne czy, co bardzo istotne, lokalne społeczności. Rolą Policji, jako największej i najbardziej profesjonalnie przygotowanej formacji, jest jednak ich aktywizacja i koordynacja prowadzonych działań.
Działania prewencyjne są skierowane z jednej strony na tych, którzy mogą być sprawcami czynów niedozwolonych, z drugiej zaś na tych, którzy mogą być poszkodowanymi. Mają one różnorodny charakter, przede wszystkim jednak polegają na uświadamianiu, jakie zachowania albo ich brak są źródłem określonych zagrożeń, co jest dozwolone, a co zabronione i że naruszanie norm prawnych jest karalne. Pojęcie prewencji najczęściej kojarzone jest z przestępczością kryminalną, co nie jest prawdą. Być może wynika to z faktu, że przez dłuższy okres w samej Policji funkcjonowało pojęcie prewencji kryminalnej. Pojęcie to ewoluuje podobnie jak pojęcie samego bezpieczeństwa czy też poczucia bezpieczeństwa. Zauważyć należy, że pojęć tych nie należy odnosić wyłącznie do przestępczości czy też zagrożenia wykroczeniami, ale do ogółu zachowań, które nie są akceptowane społecznie, a same działania w tym obszarze obecnie określane są pojęciem profilaktyki społecznej.
Równolegle do działań uświadamiających Policja prowadzi również działania z zakresu kontroli przestrzegania określonych przepisów i norm, w tym stosowania niezbędnych restrykcji. Wielką sztuką jest umiejętne, harmonijne połączenie tych obszarów, albowiem tylko takie rozwiązanie zapewnia efektywną realizację ustawowych zadań Policji, a przede wszystkim wpływa na wysoką ocenę podejmowanych przez nią działań.
Przedstawianie, nie tylko Czytelnikom, całej gamy zadań realizowanych przez służbę prewencyjną nie wydaje się możliwe nie tylko ze względu na ich bardzo szeroki zakres, ale przede wszystkim na dynamikę zachodzących zmian. Stąd niezbędne są cykliczne narady tej służby, które pozwalają na bezpośrednią ocenę osiąganych efektów czy zidentyfikowanych trudności, ale również wymianę poglądów i doświadczeń płynących ze stosowania określonych rozwiązań organizacyjno-prawnych.
Pragnę serdecznie podziękować wszystkim policjantom, a w szczególności pionu prewencji, za trud codziennej służby na rzecz społeczeństwa.
Na koniec chciałbym wspomnieć jeszcze o wartości, jaką jest pamięć o poległych w służbie. Służba ta ma bowiem szczególny charakter, często wiąże się z bezpośrednim narażeniem życia i zdrowia, między policjantami zaś rodzi się szczególna więź oparta na wspólnych przeżyciach i wzajemnym zaufaniu. Zaufaniu, które jest niezbędne podczas podejmowania każdej interwencji. Każdy policjant wie, że odpowiada nie tylko za siebie, ale również za partnera w patrolu. Należy pamiętać, że Policja to nie tylko budynki, sprzęt, ale przede wszystkim ludzie, którzy tworzą historię, tradycję oraz wszystkie te elementy, które składają się na wartość, jaką jest etos służby. O wartości tej nie należy zapominać nigdy, podobnie jak o ludziach, którzy je tworzyli. Stąd też wspólnie z komendantem wojewódzkim w Olsztynie i w asyście zastępców komendantów wojewódzkich oraz dyrektorów biur KGP złożyliśmy wieniec oraz zapaliliśmy znicze przed obeliskiem mł. asp. Marka Cekały, który zginął w 2002 roku podczas wymiany ognia z trzema bandytami, którzy uprzednio dokonali zabójstwa innego mężczyzny w barze na terenie Mikołajek.
not. AK
zdj. Marek Krupa
