To wynik konsekwentnej realizacji strategii pracy Policji, przyjętej na lata 2013–2015, oraz bieżących inicjatyw Policji, począwszy od aktywnego uczestnictwa w doskonaleniu regulacji prawnych, po coraz większą profesjonalizację służby.

Do inicjatyw mających na celu dalszą poprawę bezpieczeństwa należy „Koncepcja działań Policji w zakresie profilaktyki społecznej na lata 2015–2018”. Autorzy „Koncepcji...” – członkowie zespołu  powołanego Decyzją 247 KGP – wspierani przez ekspertów zewnętrznych, m.in. z Ministerstwa Edukacji Narodowej, proponują szczegółowy program działania, wskazując w nim najważniejsze obszary zagrożenia, sposoby i metody działania, osoby lub struktury odpowiedzialne za profilaktykę społeczną, kierunki doskonalenia zawodowego, a także źródła finansowania.

ZDIAGNOZOWANIE

„Koncepcja...” poprzedzona została dogłębnym zbadaniem problemu. W II półroczu zespół przeprowadził ankietę diagnozującą oczekiwania społeczne w zakresie edukacji nt. bezpieczeństwa. Wyniki pokazały, że potrzebna jest systematyczna edukacja wszystkich grup wiekowych, zaangażowanie mediów w tę działalność oraz wprowadzenie systemowych, międzyinstytucjonalnych rozwiązań na rzecz propagowania bezpieczeństwa. W ramach analizy poprzedzającej stworzenie „Koncepcji...” zamieszczono w Polskim Badaniu Przestępczości – edycja 2015 r., pytania z zakresu prewencji kryminalnej. W odpowiedzi na pytanie, jakie formy i narzędzia powinna stosować Policja, propagując profilaktykę bezpieczeństwa, 60 proc. respondentów wskazało prelekcje i pogadanki prowadzone przez policjanta, prawie 30 proc. uważało, że potrzebne jest zaangażowanie mediów, natomiast 14 proc. respondentów widziało potrzebę angażowania społeczności lokalnych w system edukacji na rzecz bezpieczeństwa. Na potrzeby diagnozy przeprowadzone zostały także badania w wybranych jednostkach Policji. Wykazały one, że nie wszyscy policjanci są dostatecznie przygotowani do wykonywania zadań związanych z profilaktyką społeczną, przełożeni nie zawsze dostrzegają wagę problemu oraz że środki na profilaktykę społeczną są niewystarczające.

OBSZARY ZAGROŻEŃ

Wymieniając obszary największych zagrożeń, autorzy „Koncepcji...” kierowali się wskazaniami policjantów realizujących zadania z prewencji kryminalnej w całym kraju. Wzięli pod uwagę także rekomendacje instytucji UE, priorytety określone w rządowych, krajowych i resortowych programach oraz wyniki badań opinii publicznej. Opierając się na tych źródłach, określone zostały następujące obszary dla działania profilaktyki społecznej: narkotyki, dopalacze i środki odurzające; bezpieczeństwo w ruchu drogowym; cyberzagrożenia; bezpieczeństwo dzieci i młodzieży; przemoc w rodzinie; bezpieczeństwo seniorów; kradzieże, włamania i wybryki chuligańskie; bezpieczeństwo w miejscach publicznych i miejscu zamieszkania; uzależnienia dzieci i młodzieży; bezpieczeństwo nad wodą; żebractwo i bezdomność; bezpieczeństwo imprez masowych; bezpieczeństwo w środkach komunikacji; handel ludźmi; bezpieczeństwo w turystyce; wykorzystywanie seksualne; przestępstwa z nienawiści; przestępczość graniczna.

PROPOZYCJE

W różnych jednostkach Policji zadania profilaktyki społecznej powierzane są różnym strukturom służby prewencyjnej. W komendach wojewódzkich są to policjanci lub zespoły zajmujące się tym zagadnieniem etatowo, w komendach powiatowych zwykle są to pojedynczy funkcjonariusze mający przypisane inne zadania, np. rzecznicy prasowi czy specjaliści ds. nieletnich, w komisariatach i posterunkach zadania te zlecane są przeważnie kierownikom rewirów lub dzielnicowym. 

Autorzy „Koncepcji...” proponują konkretne, szczegółowe rozwiązania w celu skuteczniejszej pracy na rzecz profilaktyki społecznej. W przejrzysty sposób, za pomocą tabelek, określają zarówno realizatorów, jak i obszary ich działania na poszczególnych szczeblach struktury Policji, a także  przedstawiają rozpisany w punktach wystandaryzowany zakres zadań policjantów oraz zespołów ds. profilaktyki społecznej.

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA

Obecnie nie ma podstaw prawnych, które pozwalałyby na finansowanie działań z zakresu profilaktyki społecznej z budżetu Policji. Projekty realizowane przez Policję finansowane są przez instytucje partnerskie, w tym samorządy, organizacje pozarządowe, towarzystwa ubezpieczeniowe czy też spółki Skarbu Państwa. W celu zapewnienia środków na działalność profilaktyczną autorzy „Koncepcji...” proponują wiele sprawdzonych dotychczas metod, m.in.: coroczne wskazywanie wojewodom i marszałkom województw priorytetów w zakresie zapobiegania przestępczości, uwzględnienie w powiatowych programach zapobiegania przestępczości zadań z zakresu profilaktyki społecznej i zagwarantowanie środków na nie, zaangażowanie w ten problem powiatowych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, powiatowych centrów pomocy rodzinie, regionalnych ośrodków polityki społecznej itp. Proponują także utworzenie „Funduszu wsparcia działań profilaktycznych” na poziomie budżetu Komendy Głównej Policji, na którym byłyby gromadzone środki z budżetu państwa z przeznaczeniem na działania zmierzające do zapobiegania przestępczości i aspołecznym zachowaniom, w tym m.in. na dofinansowanie ogólnopolskich policyjnych inicjatyw.

SYSTEM SZKOLEŃ

„Koncepcja...” zakłada opracowanie i wdrożenie systemu szkoleń dla policjantów i pracowników Policji realizujących zadania z zakresu profilaktyki społecznej, m.in. uwzględnienie tego zagadnienia na kursie podstawowym i kolejnych etapach doskonalenia zawodowego, w tym na kursie dla kadry kierowniczej, wprowadzenie kursu specjalistycznego z zakresu profilaktyki społecznej, opracowanie programu i uruchomienie studiów podyplomowych, czy zapewnienie udziału liderów profilaktyki społecznej w szkoleniach organizowanych przez uczelnie wyższe.

oprac. ELŻBIETA SITEK