Zmiany wprowadziła ustawa z 10 czerwca 2010 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. nr 125 z 13 lipca 2010 r., poz. 842), która obowiązuje od 1 sierpnia 2010 r.

Nowe regulacje

Zgodnie z art. 9a ust. 1 gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym.
– ust. 2. Zespół interdyscyplinarny powołuje, wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
– ust. 3. W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:

1) jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;
2) gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych;
3) Policji;
4) oświaty;
5) ochrony zdrowia;
6) organizacji pozarządowych.
– ust. 4. W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą także kuratorzy sądowi.
– ust. 5. W skład zespołu interdyscyplinarnego mogą wchodzić także prokuratorzy oraz przedstawiciele podmiotów innych niż wymienione w ust. 3, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
– ust. 8. Zespół interdyscyplinarny działa na podstawie porozumień zawartych między wójtem, burmistrzem albo prezydentem miasta a podmiotami, o których mowa w ust. 3 lub 5.

Zgodnie z art. 9d ust. 2 procedura „Niebieskie Karty” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Należy dodać, że mimo praktyki przekazywania informacji o rodzinie dotkniętej przemocą do zespołu interdyscyplinarnego Policja nadal będzie podejmowała czynności zmierzające do zapewnienia tej rodzinie bezpieczeństwa. Zasady podejmowania wszelkich czynności w ramach procedury „Niebieskie Karty” przez poszczególne podmioty, w tym również Policję, określone zostaną w stosownym rozporządzeniu do wchodzącej w życie ustawy.
Natomiast zgodnie z art. 12a ust. 1 znowelizowanej ustawy w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo‑wychowawczej.

Zgodnie z ust. 3 decyzję, o której mowa w ust. 1, pracownik socjalny podejmuje wspólnie z funkcjonariuszem Policji, a także z lekarzem lub ratownikiem medycznym, lub pielęgniarką. Procedury postępowania Policji podczas odbierania dziecka z rodziny, a także sposób dokumentowania tego faktu, określone zostaną w drodze rozporządzenia do wchodzącej w życie ustawy.

Zmiany wynikające z innych ustaw

Do ustawy o Policji z 6 kwietnia 1990 roku dodaje się art. 15a, zgodnie z którym funkcjonariusz Policji ma prawo zatrzymania sprawców przemocy w rodzinie stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego w trybie określonym w art. 15.

W art. 244 ustawy Kodeks postępowania karnego z 6 czerwca 1997 roku dodaje się:
– § 1a mówiący, że Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi;
– § 1b, zgodnie z którym Policja zatrzymuje osobę podejrzaną, jeśli przestępstwo, o którym mowa w § 1a, zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
Po art. 275 ustawy Kodeks postępowania karnego z 6 czerwca 1997 roku dodaje się art. 275a, którego:
– § 1 mówi, że tytułem środka zapobiegawczego można nakazać oskarżonemu o przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej opuszczenie lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził;
– § 2 stanowi, że środek opisany w § 1 w postępowaniu przygotowawczym stosuje się na wniosek Policji albo z urzędu;
– § 3 wskazuje, że jeżeli wobec oskarżonego, zatrzymanego na podstawie art. 244 § 1a lub 1b, zachodzą podstawy do zastosowania środka zapobiegawczego przewidzianego w § 1, Policja niezwłocznie, nie później niż przed upływem 24 godzin od chwili zatrzymania, występuje z wnioskiem do prokuratora o zastosowanie tego środka zapobiegawczego; wniosek powinien być rozpoznany przed upływem 48 godzin od chwili zatrzymania oskarżonego;
– § 4 stanowi, że środek przewidziany w § 1 stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeżeli nie ustały przesłanki jego stosowania, sąd pierwszej instancji właściwy do rozpoznania sprawy, na wniosek prokuratora, może przedłużyć jego stosowanie na dalsze okresy, nie dłuższe niż 3 miesiące;
– § 5 wskazuje, że wydając postanowienie o nakazie opuszczenia przez oskarżonego lokalu mieszkalnego można, na wniosek oskarżonego, wskazać mu miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe. Placówkami wskazanymi do umieszczenia oskarżonego nie mogą być placówki pobytu ofiar przemocy w rodzinie.

Rozszerzenie obowiązku realizacji procedury „Niebieskie Karty” świadczy z całą pewnością o dostrzeżeniu znaczenia tego narzędzia dla działań na rzecz ograniczania rozmiaru zjawiska przemocy w rodzinie. Podkreśla jednak również dotychczasową rolę Policji w systemie działań podejmowanych w walce z tym problemem społecznym, zobowiązując do podtrzymywania stopnia zaangażowania policjantów w pomoc rodzinom dotkniętym przemocą.

opracowanie
Marzena Kordaczuk‑Wąs ekspert Wydziału ds. Nieletnich, Patologii i Profilaktyki Biura Prewencji KGP