Każdego dnia ponad 200 razy policjanci interweniują wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy. Zaczyna się zwykle podobnie. Ofiara dzwoni i mówi, że: "straszy, bije, gwałci". Ktoś potrzebuje pomocy. Przychodzi policjant. I co dalej?
- Jeśli interwencja jest przeprowadzona profesjonalnie, ofiara odzyskuje poczucie bezpieczeństwa i wie, jak dalej bronić swoich praw - mówi Renata Durda, kierownik Ogólnopolskiego Pogotowia Pomocy dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia". - Jeśli profesjonalizmu zabraknie, trudna sytuacja ofiary pogłębia się. Przez lata będzie w niej trwać, bo już o pomoc żadnej instytucji nie poprosi.
W ubiegłym roku policjanci przeprowadzili ponad 700 tysięcy interwencji domowych, z czego ponad 81 tysięcy dotyczyło przemocy w rodzinie*.
- W sferze prawnej jest nieźle - mówi Renata Durda. - Policjanci wiedzą, co jest przestępstwem i jaki jest tryb postępowania. Gorzej z przygotowaniem psychologicznym, empatią, czyli współodczuwaniem. Młodzi mężczyźni, a tacy najczęściej interweniują, mają często własne doświadczenia związane z przemocą i w związku z tym własne poglądy na ten problem. Bywa, że stają po stronie sprawcy. Zdarza im się złościć na ofiarę, że sama sobie winna. Często nie bardzo wiedzą, kto tu jest sprawcą, a kto ofiarą. Dość typowa jest sytuacja, kiedy ofiara w obecności policjanta, kiedy czuje się bezpieczna, daje upust emocjom. Na to sprawca mówi spokojnie: "Pan popatrzy, przecież to wariatka. Wrzeszczy, drapie, rzuca się do bicia". Profesjonalista, a kilku takich znam osobiście, o wielu słyszałam, się na to nie nabierze.
Profesjonalista wie nie tylko, jak się zachować podczas interwencji, ale i jak zmotywować ofiarę przemocy do dalszych działań, kogo zawiadomić i poprosić o dalszą pomoc.
Takich właśnie stróżów prawa ma wypromować konkurs "Policjant, który mi pomógł". Ogłosiło go Ogólnopolskie Pogotowie Pomocy dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia", placówka Instytutu Psychologii Zdrowia w Warszawie, a patronuje komendant główny Policji.
Zgłoszenia od osób indywidualnych, organizacji i instytucji (kandydatury wysyłane z jednostek Policji nie są oczekiwane) będą przyjmowane do 10 października br. Formularz zgłoszeniowy jest na stronie www.niebieskalinia.pl. Propozycje kandydatów do wyróżnienia można również przesyłać pocztą pod adres: Pogotowie "Niebieska Linia", ul. Korotyńskiego 13, 02-121 Warszawa.
20 listopada, podczas międzynarodowego seminarium realizowanego w ramach wdrażania w Polsce Programu szczegółowego Unii Europejskiej Daphne III na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy wobec dzieci, młodzieży i kobiet oraz ochrony ofiar i grup ryzyka na lata 2007-2013, odbędzie się finał konkursu.
IF
zdj. fotografia nadesłana na konkurs naszego
miesięcznika "Policja w obiektywie" w 2005 r.
*- dane KGP wg "Niebieskiej Karty"
Kocham. Nie biję
To kampania współorganizowana przez Fundację Krajowe Centrum Kompetencji "KCK", Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Policję.
Kampania ma przeciwdziałać przemocy w rodzinie i ograniczać jej skutki. Ma zwiększyć społeczną wrażliwość na wszelkie przejawy przemocy. Pozytywny przekaz, który zapewnią bilbordy i spoty telewizyjne przedstawiające znane osoby z dziećmi, ma promować wartości rodzinne i obraz współczesnej rodziny wolnej od przemocy.
Założenia kampanii "Kocham. Nie biję" były konsultowane z przedstawicielami Wydziału ds. Nieletnich, Patologii i Profilaktyki Biura Prewencji KGP.
We wrześniu na 200 bilbordach oraz w telewizji zobaczymy m.in. Marię Seweryn, Anitę Lipnicką, Zbigniewa Zamachowskiego i Marcina Prokopa. Tomasza Karolaka, który kocha, więc nie bije, pokazujemy powyżej.
W ramach kampanii do końca października Fundacja KCK będzie prowadziła telefon zaufania dla ofiar przemocy: 0 801 109 801.
IF
Oba przedsięwzięcia - konkurs "Niebieskiej Linii" i kampania Fundacji KCK, realizują rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań "Razem bezpieczniej". Miesięcznik "Policja 997" też ma w nim swój udział: nasz grafik jest autorem logo programu "Razem bezpieczniej", którego założenia były kilkakrotnie prezentowane na łamach. Jednym z nich jest udział organizacji pozarządowych w promowaniu postaw społecznie pożądanych.
Rady dla policjantów
Jak rozmawiać z ofiarą przemocy w rodzinie, pierwszy kontakt
• Zadbaj o czas i miejsce rozmowy.
• Rozmawiaj z ofiarą bez obecności sprawcy i jej dzieci.
• Przeznacz wystarczający czas na rozmowę.
Ważne: nie zaczynaj rozmowy, jeśli wiesz, że nie zdążysz jej dokończyć.
• Zwróć uwagę na sygnały mogące świadczyć o stosowaniu przemocy: ślady pobicia, lęk, przerażenie, drżenie rąk, rozdrażnienie, płacz.
• Okaż szacunek i zrozumienie. Decyzja o wezwaniu pomocy jest aktem odwagi i przeciwstawieniu się sprawy przemocy.
• Słuchaj uważnie:
- nie przerywaj, nie oceniaj, nie krytykuj,
- jeśli osoba mówi chaotycznie, po wysłuchaniu, zadaj pytania, uporządkuj wiedzę,
- w razie potrzeby zapisuj, za zgodą rozmówcy.
• Zapewnij ofiarę, że jesteś po to, aby jej pomóc.
• Wyraźnie nazwij przemocą to, co ją spotkało. Ważne jest, aby dowiedziała się, że to, czego doświadcza bądź doświadczyła, jest przemocą, a nie konfliktem, który można rozwiązać, wymuszając na sprawcy obietnicę poprawy. Wyjaśnij, że przemoc jest przestępstwem, nikt nie ma prawa do jej stosowania i nic jej nie usprawiedliwia.
• Zapewnij ofiarę, że nie jest winna temu, co się stało. Za przemoc odpowiedzialny jest sprawca.
• Uświadom, że przemoc w rodzinie jest niestety zjawiskiem dosyć powszechnym (nie tylko ją to spotkało).
• Daj wsparcie, zapewniając, że prawo jest po stronie ofiary, że ma prawo się bronić, że są miejsca i osoby, u których może uzyskać pomoc.
• Okaż troskę i pomóż opracować plan zapewniający bezpieczeństwo.
• Pozwól samodzielnie podejmować decyzje.
• Nie uzależniaj swojej pomocy od wykonania twoich poleceń typu: musi pani/pan zaskarżyć partnera - złożyć zawiadomienie o przestępstwie, powinna pani/pan go opuścić. Szanuj decyzje, to ofiara będzie ponosiła konsekwencje swoich wyborów.
• Zadawaj pytania rodzaju: w jaki sposób mógłbym być pomocny, słuchaj uważnie próśb i staraj się na nie reagować.
• Poinformuj, że ofiara ma prawo:
- wezwać policję na interwencję,
- złożyć zawiadomienie o przestępstwie w jednostce Policji, bądź pisemnie w prokuraturze rejonowej (założenie sprawy karnej jest bezpłatne). Do ważnych dowodów należą: zaświadczenia lekarskie, obdukcje, świadkowie, interwencje policji, sprawozdanie z kasety z nagraniem awantury domowej - polega na przepisaniu wszystkiego, co znajduje się na kasecie, bez własnych komentarzy.
• Przekaż informacje, najlepiej na piśmie, gdzie i jaką pomoc może uzyskać (dane teleadresowe grup wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, miejsc udzielających bezpłatnych porad prawnych, informacje o schroniskach i domach dla matek z dziećmi).
• Powtarzaj informacje i wyjaśnienia - rozmówca może być w szoku, nie wszystko rozumieć i zapamiętać.
• Szanuj zasadę małych kroków. Szukajcie wspólnie niewielkich, lecz realnych posunięć.
• Nawiąż współpracę z innymi instytucjami, które mogą pomóc. AKTYWNIE Z NIMI WSPÓŁPRACUJ!
Rozmawiając z ofiarą przemocy w rodzinie, nie należy:
• Podważać wiarygodności ofiary.
• Obrażać: to wszystko przez pani/pana bezczynność, lekkomyślność.
• Okazywać złości, zniecierpliwienia, irytacji.
• Stawiać własne diagnozy: widać że pani/panu nie zależy na poprawie sytuacji.
• Bagatelizować zagrożenia.
• Obwiniać ofiary za to, co się wydarzyło.
• Stawać po stronie sprawcy.
• Namawiać, aby ofiara pogodziła się z zaistniałą sytuacją.
• Okazywać lekceważenia.
• Odmawiać pomocy do czasu, gdy nie złoży zawiadomienia o przestępstwie (nie stosować form oświadczenia pisemnego dotyczącego tego, że nie chce złożyć zawiadomienia o przestępstwie).
• Mówić, że ofiara ma sama sobie z tym poradzić.
• Rozkazywać: musi się pani/pan udać do..., do jutra musi podjąć stosowne kroki, decyzje.
• Grozić: jeśli nie zgłosi pani/pan tego na protokół, to nie ma co liczyć na pomoc.
• Udzielać rad typu: najlepszy byłby rozwód, rozstanie z part-nerem.
Kontakt ze sprawcą przemocy domowej
• Sprawca przemocy domowej powinien dostać wyraźny komunikat:
- stosowanie różnych form przemocy wobec innych jest przestępstwem ściganym przez prawo,
- prawo jest po stronie pokrzywdzonych, ofiary przemocy będą chronione i otrzymają potrzebną pomoc i wsparcie,
- postępowania sprawcy nie można w żaden sposób usprawiedliwiać.
• Rozmowy ze sprawcą przemocy domowej powinny być prowadzone z pełną stanowczością
• Jeśli sprawca, mimo ostrzeżeń, nie zmieni swojego zachowania, natychmiast należy zastosować wszelkie zapowiadane wcześniej sankcje. W przeciwnym wypadku poczucie jego bezkarności wzrasta i przemoc może się nasilić.
Fragmenty "Poradnika dzielnicowego - "Przemoc w rodzinie", który przygotował dla "Niebieskiej Linii" sierż. Tomasz Pietrzak, dzielnicowy z KP Gdynia-Śródmieście.
Czekamy na listy, artykuły, wypowiedzi (gazeta.listy@policja.gov.pl). Najciekawsze z nich zamieścimy na naszych łamach.
Artykuł w pełnej wersji przeczytacie w tradycyjnym - papierowym wydaniu miesięcznika POLICJA 997.