Przykładem może być zdarzenie z 2000 r. w Nowym Dworze Mazowieckim – w barze EB zginęły cztery osoby z obsługi, które przypadkiem odkryły bombę przygotowaną do zamachu na gangsterów. Rok wcześniej, w Magdalence, w wyniku pułapek zastawionych przez przestępców zginęło trzech policyjnych kontrterrorystów. Jeszcze wcześniej, w 1996 r., podczas rozbrajania ładunku wybuchowego na stacji benzynowej w Warszawie, życie stracił policyjny pirotechnik podkom. Piotr Molak.
W odpowiedzi na te zagrożenia zwalczanie zbrojnej przestępczości zorganizowanej stało się jednym z priorytetów Policji. W nowo utworzonym CBŚ KGP wydzielono specjalny Wydział IV zajmujący się zwalczaniem terroryzmu i aktów terroru kryminalnego. Warto podkreślić różnicę między tymi pojęciami: terroryzm to działania motywowane ideologią, polityką czy religią, natomiast terror kryminalny to podobne metody wykorzystywane wyłącznie w celu osiągnięcia zysków lub w ramach przestępczych porachunków. Początek XXI w. to także czas największych zamachów terrorystycznych: atak na WTC w Nowym Jorku w 2001 r., zamachy w Madrycie, Londynie, Biesłanie oraz fala fałszywych alarmów bombowych w szkołach, sądach i innych miejscach publicznych. Tego typu zdarzenia znalazły się w obszarze zainteresowania Wydziału IV CBŚ KGP.
Większość funkcjonariuszy tego wydziału wywodziła się z Biura do Walki z Przestępczością Zorganizowaną KGP. Policjanci zajmowali się zarówno sprawami związanymi z użyciem materiałów wybuchowych, jak i identyfikowaniem tzw. zbieraczy niewybuchów z czasów wojny. Działalność zbieraczy często prowadziła do tragedii, a w niektórych przypadkach umożliwiała grupom przestępczym zdobycie niebezpiecznych materiałów.
Wydział IV CBŚ KGP nawiązał także współpracę międzynarodową m.in. z Policyjną Grupą Roboczą ds. Terroryzmu (Police Working Group on Terrorism – PWGT). Organizacja ta skupia policje państw UE, krajów stowarzyszonych oraz przedstawicieli Europolu, a jej celem są wymiana informacji o zagrożeniach, prowadzenie analiz i opracowywanie procedur walki z terroryzmem. Polska Policja dołączyła do PWGT w listopadzie 2001 r., a po wejściu Polski do UE w 2004 r. współpraca została zacieśniona. Obecnie funkcję punktu kontaktowego pełni Wydział do Zwalczania Aktów Terroru CBŚP – spadkobierca dawnego Wydziału IV CBŚ KGP.
1 listopada 2005 r., w ramach restrukturyzacji, Wydział IV CBŚ KGP został przemianowany na Wydział do Zwalczania Aktów Terroru CBŚ KGP. Równocześnie rozszerzono zakres jego działań, obejmując m.in. rozpoznawanie i zwalczanie przestępczości terrorystycznej na tle krajowym i międzynarodowym, zwłaszcza w związku z zamachami w Wielkiej Brytanii i Hiszpanii oraz rosnącym zaangażowaniem polskich sił w Iraku i Afganistanie. Ostateczna zmiana nazwy nastąpiła 9 października 2014 r. – od tego momentu wydział funkcjonuje jako Wydział do Zwalczania Aktów Terroru w strukturze CBŚP.
Przez lata wydział prowadził wiele głośnych i kluczowych spraw. Najbardziej znana to próba zamachu bombowego w autobusie komunikacji miejskiej we Wrocławiu w 2016 r. Sprawca planował detonację ładunku, który mógł zabić ponad 100 osób. Dzięki szybkiej reakcji kierowcy i niedoskonałości konstrukcji bomby liczba poszkodowanych ograniczyła się do jednej lekko rannej osoby. Funkcjonariusze WdZAT CBŚP szybko ustalili sprawcę, który został skazany na 15 lat pozbawienia wolności.
Policjanci WdZAT CBŚP brali też udział w licznych sprawach o charakterze niejawnym, które realnie wpływały na bezpieczeństwo kraju – zarówno w świecie rzeczywistym, jak i w cyberprzestrzeni. Pirotechnicy wydziału uczestniczyli także w działaniach po tragedii w Przewodowie w listopadzie 2022 r., gdzie w wyniku uderzenia rakiety zginęły dwie osoby. To właśnie oni zabezpieczyli na miejscu kluczowe dowody.
Obecnie do zadań WdZAT CBŚP należą m.in.:
• rozpoznawanie i zwalczanie zagrożeń związanych z nielegalnym obrotem materiałami wybucho-wymi;
• zwalczanie aktów terroru;
• prowadzenie działań minersko-pirotechnicznych oraz wsparcie merytoryczne i techniczne innych jednostek Policji i służb;
• organizacja szkoleń i działań profilaktycznych w zakresie śledztw powybuchowych, także z partnerami zagranicznymi (np. FBI);
• stała wymiana informacji międzynarodowej, m.in. w ramach Europolu i PWGT;
• współpraca z Centrum Antyterrorystycznym ABW i innymi służbami;
• całodobowa obsługa zdarzeń, w tym opiniowanie wiarygodności zgłoszeń o podłożeniu bomb;
• udział w działaniach związanych z zagrożeniami chemicznymi, biologicznymi, radiacyjnymi i nuklearnymi (CBRN);
• zabezpieczanie imprez masowych i wizyt VIP-ów, w tym tak ważnych wydarzeń, jak polska prezydencja w Radzie UE w 2011 r., EURO 2012, Szczyt NATO w 2016 r., wizyty papieskie czy COP24.
WdZAT CBŚP to dziś jedna z najbardziej wyspecjalizowanych jednostek w kraju, kluczowa w walce z zagrożeniami terrorystycznymi i przestępczością z użyciem materiałów wybuchowych.
CBŚP
zdj. CBŚP
